Mogen kleuters a.u.b. gewoon weer kleuters zijn? Want we slaan een beetje door
Vroeger was het op de kleuterschool voornamelijk een kwestie van zakdoekje leggen en kabouters vouwen. Tegenwoordig is het een heel ander verhaal. Gepresteerd moet er worden. Maar hoe verstandig is dat?
Ik heb twee kinderen op de basisschool en de afgelopen jaren heb ik me verbaasd over de enorme prestatiedruk die er op een kind wordt gelegd zodra het een voet over de drempel van de klas zet. Ik was in de veronderstelling dat het die eerste twee jaar een beetje liedjes zingen en mandarijntjes pellen zou zijn, maar niets is minder waar. De kleuterschool is tegenwoordig niet meer een beetje freewheelen en langzaam wennen aan het leven als schoolkind, zoals ik me dat herinner van vroeger. Nee, gewerkt moet er worden. En getoetst. Scores zijn belangrijk in de huidige ‘prestatiemaatschappij’. Ook als je nog maar vier jaar bent en je eigen veters nog niet eens kunt strikken.
LEES OOK: Femke vraagt zich af: moeten alle kinderen in dezelfde mal passen?
Onbegrijpelijke Excelsheets
Laatst kreeg ik van een bevriende moeder een pakket onbegrijpelijke Excelsheets onder mijn neus geschoven. Althans, zo zag het eruit: A-4tjes vol agressief groene grafieken en onbegrijpelijke termen langs de meridianen. Met een bezorgde fronsrimpel keek ze me aan. “Ik maak me toch wat zorgen over het technisch lezen” mompelde ze en wees op één van de groene lijntjes. “Zie je, hij scoort vrij laag, maar ik weet gewoon dat er méér in zit”. Zuchtend liet ze haar hoofd in haar handen rusten en wachtte duidelijk op geruststelling van mijn kant. Maar ik was in de war. Dat er méér in zit. Wát dan? Wáár dan? Dat vroeg ik me af. En eigenlijk veel meer nog: hoezó dan? Wat moet ‘erin zitten’ bij een opdondertje van 4 jaar oud? Wat mij betreft niet veel meer dan een stapel boterhammen met pindakaas en ettelijke groene snottebellen. Maar ik heb het blijkbaar verkeerd begrepen.
Spelen is passé
Kinderen moeten tegenwoordig al een CITO-toets maken voor ze goed en wel van voren weten dat ze van achteren leven. Ik begrijp daar niks van. Sterker nog, ik ben er faliekant op tegen. Wat mij betreft is de drang om zelfs de allerkleinsten in de samenleving al in een grafiekje te willen proppen een zeer verwerpelijke uitspatting van de hedendaagse maatschappij, waarin je waarde niet langer bepaald wordt door wie je bent als mens, maar door de cijfers op het nationale scorebord. We zijn hard op weg de Amerikaanse kant op te gaan en aangezien ik niet voor niets het vliegtuig heb gepakt om dat zogenaamd beloofde land te ontvluchten, ben ik daarmee alles behalve blij. Daar heb ik het gezien: de ouders die zich ellebogen stotend en om zich heen klauwend naar de top van de wachtlijst van de meest exclusieve school proberen te vechten, om ervoor te zorgen dat hun kroost al een indrukwekkende lijst aan ‘extra-curriculars’ op het cv kan noteren voordat ze uberhaupt tot tien kunnen tellen. Hoe kinderen van drie turven hoog al iedere middag huiswerk moeten maken, in plaats van buiten door te brengen, onbezorgd, zoals dat hoort als je kind bent. Maar spelen is anno nu echt passé. Daar heeft een kind geen tijd meer voor.
Peuters in de schoolbanken
Ook hier in Nederland is de kinder-ratrace van start gegaan. Zo wordt er bijvoorbeeld gepleit voor het naar school sturen van 3-jarigen. Dit zou een boost zijn voor het ontwikkelen van hun intellectuele capaciteiten. Ik ben natuurlijk helemaal voor de vooruitgang en het stimuleren van het kinderbrein, maar peuters in de schoolbanken drukken, daar geloof ik dus niet in. Kinderen moeten tegenwoordig al in sneltreinvaart volwassen worden, dus hoeveel van hun kindertijd moet er nog af? Je hebt je hele leven om te leren, om serieus te zijn en te presteren. Om deel te nemen aan de constante wedstrijd die het leven tegenwoordig is. Maar wat hebben we eigenlijk ontzettend weinig tijd om te kunnen spelen, om onbezorgd en vrij te zijn. Om ons te verwonderen over de wereld en te geloven in sprookjes. Ik denk dat je daar ook veel van leert. Van lekker helemaal niks moeten. Natuurlijk, aap, noot, mies en hier en daar een staartdeling, dat is belangrijk. Maar echt kind zijn is dat net zo goed.
Tot nu toe zijn de Excelsheets ons goed gezind geweest, maar het interesseert me eigenlijk niet zoveel. Ik weiger me te laten leiden door een stel lijntjes op een stuk papier. Omdat mijn kinderen meer zijn dan een opgeteld stel punten die uit een CITO-toets voor smurfen zijn komen rollen, misschien wel op een maandagmorgen dat er net een scheet dwars zat, waardoor ze zich niet hebben kunnen concentreren en er daarom misschien een keer niet ‘uitkomt wat erin zit’. Waardoor ze meteen voor het leven getekend zijn. Want wie aankomt met een ondermaatse kleuter-CITO kan eigenlijk net zo goed meteen de sociale werkplaats op.
Wat ‘eruit moet komen’ bij kinderen zijn wat mij betreft slechts een paar gevingerverfde kunstwerken. Een frommelig gevouwde paddenstoel van origami en straks met Kerst misschien weer zo’n witte kaars, gestoken in een homp grijze klei, met hier en daar een takje hulst. Ik hoef geen cijferlijsten en duimendikke leerwegondersteuningsplannen, geen ernstige gesprekken met drie leerkrachten, een IB’er en een personal life coach. Wat ik wil is blije kinderen, die met plezier naar school gaan. Die vriendjes maken en zelfvertrouwen krijgen. Die kunnen spelen totdat ze echt aan de bak moeten in het leven. Want dat leven begint wat mij betreft al vroeg genoeg.
LEES OOK: Waarom ik soms moeite heb met de speeldates van mijn dochter.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
