Waarom je niet eens aan dat geboorteplan hoeft te beginnen (maar nieuwe moeders dat toch niet geloven)
Vala heeft zich totaal niet voorbereid op haar bevalling. Dat was bij haar eerste kind wel anders, toen had ze een uitgebreid geboorteplan geschreven. Maar inmiddels heeft ze geleerd dat dat geen zin heeft. Omdat zo’n bevalling toch nooit loopt zoals je gepland had.
Maar ja, zie dat maar eens aan het verstand te peuteren van iemand die nog nooit eerder bevallen is. Dat probeerde ik dus laatst tijdens een gesprek met een kennis. Ook hoogzwanger, maar van haar eerste, een groentje op het gebied van bevallen dus. Trots presenteerde ze me een soort zes pagina’s tellend boekwerk dat ze geschreven had voor het medisch personeel in het ziekenhuis. Haar Geboorteplan (ja, met een hoofdletter). Werkelijk álles stond erin. En dan vooral dingen die ze allemaal niet wilde. Geen infuus, niet toucheren, geen CTG, geen pijnbestrijding, geen knip, niet droogwrijven na de geboorte, geen prik voor de placenta. Allemaal niet, niet, niet. Haar lijf zou het zelf doen. Op eigen kracht. In rust en sereniteit. Ze wist het zeker. Tja. Dat wist ik ook. Tot mijn lichaam iets anders besloot.
Lees ook: “Nee! Niet kijken!” Als je je man een full frontal wilt besparen.
Ik heb geen geboorteplan gemaakt. Het enige plan dat ik heb, is om gewoon te bevallen en wel te zien hoe het loopt. Niet omdat ik nou zo relaxed ben, maar omdat ik al twee keer eerder een kind de wereld in heb geholpen en dus weet dat er simpelweg niks te plannen vált. Bij mijn oudste Terrorist had ik helemaal in mijn hoofd zitten hoe ik het wilde hebben. Ik was door een zweverige doula en allerhande zwangerschapsbijbels geïnstrueerd om er een magische ervaring van te maken en een magische ervaring zou het dus worden, gvd! Uiteindelijk werd het vooral een pijnlijke en langdurige ervaring, met zo ongeveer alles waarvan ik in mijn geboorteplan had gezegd dat ik het niet wilde. Maar zonder al die dingen was het waarschijnlijk een ervaring geworden die ik niet meer had kunnen navertellen. En dat stond dan weer niet in mijn geboorteplan.
Van bevallen wordt de laatste jaren een beetje een hype gemaakt, vind ik inmiddels. Het moet een ‘experience’ zijn, bijna een soort feestje. Iets dat je kunt regisseren, vormgeven naar believen. Terwijl dat gewoon dikke onzin is. Bevallen is een praktische handeling, nodig om een kind te baren, een biologisch proces dat zich niet laat leiden door menselijke wensen en voorkeuren. En vooral ook: een exercitie die niet zonder risico is. Ja, er zijn vrouwen die in de achtertuin openen als een lotusbloemetje alsof het niks is, maar er zijn er ook genoeg die urenlang gillend aan allerlei slangen en apparaten op handen en knieën door een steriele verloskamer moeten kruipen, voordat ze hun kind eruit gewerkt krijgen. Vrouwen zoals ik dus. Vrouwen die wel een plank met wierook en een batterij geurkaarsen naast hun bed kunnen zetten, maar daar toch echt alleen maar van gaan overgeven, ipv spontaan aan het baren te slaan.
Ik snap het wel, zo’n geboorteplan, want het geeft je een gevoel van zekerheid, van controle en van veiligheid. Typisch voor een maatschappij waarin we altijd de touwtjes in eigen handen willen hebben, geloven dat het leven maakbaar is. Maar het is, mijns inziens, schijnveiligheid die we ermee creëren, waarmee we ons niet zelden een hoop ellende op de hals halen. Want hoeveel vrouwen zijn er niet teleurgesteld, of zelfs ‘getraumatiseerd’ door hun bevalling, omdat die totaal anders liep dan ze voor ogen hadden? Ik ken er best een heleboel. Die maanden, of zelfs jaren later, nog worstelen met het gevoel dat ze het ‘fout’ hebben gedaan, omdat die badbevalling niet gelukt is. Omdat ze naar het ziekenhuis moesten. Of omdat ze toch om pijnstilling hebben gevraagd. En dat is eigenlijk zonde. Fuck die geurkaarsen en die Tibetaanse monnikenmuziek. Een levende moeder en een levende baby, zou dat niet gewoon het enige plan moeten zijn?
Begrijp me niet verkeerd, ik vind niet dat je niet voor jezelf op mag komen. Je hoeft geen elektroden in je doos te laten proppen, of een infuus in je arm te laten jassen als je de drempel van het ziekenhuis nog maar nauwelijks over bent. Aangeven wat je wilt en wat je het liefst zou willen vermijden, is natuurlijk prima. Maar geloven dat je zo’n bevalling van begin tot eind kunt regisseren, is weinig meer dan een illusie. Een kind baren is misschien wel één van de weinige dingen in het huidige leven die we niet zo makkelijk onze wil kunnen opleggen en wellicht kunnen we dat beter accepteren dan ons ertegen verzetten. Dus, lieve nieuwe bijna-moeder, ik hoop echt dat jij wel in dat bad bevalt. Met die rozenblaadjes en die geurkaarsen. Dat er geen artsen met scharen en naalden aan je bed hoeven te komen. En dat jouw lijf het zelf doet. Maar ik zou me de moeite van het uit je hoofd leren van dat geboorteplan besparen en liever gewoon op de bank gaan zitten met een kopje thee, totdat jouw bevalling gaat beginnen. En dan maar af te wachten waar het schip strandt. Maar zolang je uiteindelijk weer aan wal raakt, is wat mij betreft het doel bereikt. Wat denk je? Sounds like a plan? Ik vind van wel.
Lees ook: Waar je echt niet van wakker hoeft te liggen voor je gaat bevallen.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
