Ouders op de bres tegen zuinig Nederlands echobeleid (want twee keer kijken is te weinig)
Gemiddeld krijgt een zwangere vrouw in Nederland zo’n twee á drie keer een echo. Meer is niet nodig, meent de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV). Daar denken steeds meer ouders echter anders over. Want hoe kun je met slechts twee keer kijken nou weten of alles goed gaat?
Ik weet nog hoe verbaasd ik was tijdens de zwangerschap van mijn jongste dochter. Het was weliswaar mijn derde zwangerschap, maar wel mijn eerste Néderlandse zwangerschap. Mijn andere twee kinderen heb ik gekregen in de Verenigde Staten. Een wereld van verschil, want waar de gynaecoloog me in de VS als een havik in de gaten hield, hield mijn verloskundige hier er in mijn optiek nogal een laissez-faire houding op na. Niet dat ze niet aardig was, of haar werk niet goed deed, maar haar ‘we zien wel waar het schip strandt’ mentaliteit vond ik na mijn twee vorige ervaringen wel enigszins opmerkelijk. Drie echo’s heb ik in totaal gehad; eentje met 10 weken, met 12 weken en met 20 weken. En dat was het dan. Het leek mij nogal weinig. Voor mijn gevoel tastten we het grootste deel van de zwangerschap in het duister. Gelukkig ging alles goed en kregen we een mooie dochter met alles erop en eraan. Toch heb ik het altijd vreemd gevonden, zo weinig echo’s. Want hoe kun je met verder alleen een beetje voelen en een buik opmeten nou écht weten hoe het gaat met een baby in de buik?
LEES OOK: Schokkend: tientallen baby’s krijgen jaarlijks kinkhoest (en dat kan voorkomen worden).
Hoogleraar verloskunde Eva Pajkrt van het Amsterdam UMC is ook van mening dat er meer echo’s gemaakt zouden moeten worden. In het Algemeen Dagblad zegt zij dat ze het aantal echo’s graag opgehoogd zou zien naar vijf: bij 10, 13 en 20 weken en daarna nog twee extra om te zien of de groei goed verloopt. Er overlijden in Nederland namelijk jaarlijks 300 baby’s aan een onopgemerkte groei-achterstand. Volgens Pajkrt is dit zelfs nog een onderschatting en is het daarom belangrijk dat er meer echo’s gemaakt worden. “Het aantal baby’s dat sterft kan omlaag als we vrouwen vaker controleren.” Daarnaast vindt Pajkrt het ook niet meer dan logisch dat veel ouders het echobeleid te karig vinden. “Ouders zijn ongerust” zegt ze, “Ze willen weten of alles goed gaat met hun kind. Dat begrijp ik.” En inderdaad, ook al heb je een zwangerschap uit het boekje, negen maanden duren lang als je geen flauw idee hebt hoe de vlag er daar binnen bij hangt.
Natuurlijk blijft een zwangerschap altijd spannend en kun je nooit helemaal met zekerheid zeggen dat het allemaal goed gaat, hoeveel echo’s je er ook tegenaan smijt. En elke week een echo maken hoeft natuurlijk ook echt niet. Maar we blijven in Nederland wel heel erg in het duister tasten, terwijl we op technologisch gebied al veel meer licht op de zaak zouden kunnen schijnen. De periode tussen de 20-weken echo en de bevalling is lang, er kan van alles misgaan in die weken en hoe eerder je daarbij bent, hoe beter het natuurlijk is. Zoals bij mijn eerste zwangerschap bijvoorbeeld, toen een echo op een gegeven moment uitwees dat ik niet bepaald ruim zat in mijn vruchtwater. Of bij mijn tweede zwangerschap, toen bleek dat mijn dochter aan de kleine kant was en ik dus rustig aan moest gaan doen om een vroeggeboorte en/of een veel te klein kindje te voorkomen. Zonder die extra controles waren er misschien wel hele vervelende dingen gebeurd. En hoe je het ook wendt of keert, voorkomen is nou eenmaal beter dan genezen.
Zwangerschap is geen ziekte, is het Nederlands credo. En dat is ook zo. Maar een zwangerschap is ook niet zomaar iets. Een zwangerschap is een precaire situatie en er kan nou eenmaal veel mis gaan. Het is niet voor niets dat er nog niet zo lang geleden zoveel vrouwen en kinderen stierven tijdens of vlak na die negen maanden. Gelukkig zijn we al heel ver gekomen op dat gebied, maar toch voelde ik me tijdens mijn laatste zwangerschap behoorlijk vogelvrij. Een paar extra echo’s hadden me absoluut een zekerder gevoel gegeven. De KNOV zal vast gelijk hebben: in veel gevallen zal het niet per se nodig zijn en gaat alles prima. Maar 300 babylevens die gered kunnen worden door een paar keer extra kijken, dat lijkt me het toch echt wel waard. En daarnaast: het kalmeren van het ongeruste hormonale gemoed is ook geen overbodige luxe. Want met alle relatietherapiesessies die je daardoor afwendt, heb je de zorgkosten voor die paar extra’s echo’s er zo uit.
LEES OOK: Doe mij maar een medische zwangerschap.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
