De moeder van Moniek (24) dronk tijdens de zwangerschap: “Nu heb ik een hersenbeschadiging.”

Door het alcoholgebruik van haar moeder heeft Moniek (24) een hersenbeschadiging. Ze oogt normaal, maar ze heeft concentratieproblemen en kan moeilijk leren. Wij vonden dit dus best heel confronterend toen we dit verhaal vonden, vooral omdat het niet ging om een moeder die echt liters per dag dronk…

Ze volgt een opleiding, loopt stage en woont samen. Ze is wat klein en tussen haar neus en bovenlip ontbreekt het „gootje” dat de meeste mensen wel hebben. Maar het is dat ze je er op wijst, anders was het niet opgevallen. De 24-jarige Moniek de Jong lijkt, kortom, een gewone jonge, opgewekte vrouw met een normaal leven.
Maar dat is haar bepaald niet komen aanwaaien. Moniek heeft kenmerken van FAS, het Foetaal Alcohol Syndroom. Ze heeft, al in de baarmoeder, een hersenbeschadiging opgelopen door alcoholgebruik van haar moeder. “Bij mijn geboorte is die diagnose al gesteld”, weet ze van familie en uit medische dossiers. “Ik ben zes weken te vroeg geboren, was heel klein, overstrekte me vaak, hield eten slecht binnen.”

Emotioneel en boos
Tijdens haar jeugd, op de basisschool en het vbo, liep ze regelmatig tegen leer- en concentratieproblemen op. Met FAS bracht ze dat echter niet in verband. „Ik kende het begrip op een gegeven moment wel, maar het bleef vaag. Ik dacht dat het vooral om lichamelijke kenmerken ging.” Pas twee jaar geleden is ze zich er echt in gaan verdiepen, nadat ze voor de tweede keer voor haar rij-examen was gezakt. “Remmen, terugschakelen naar zijn twee, naar links kijken, eventueel stoppen, weer optrekken. Ik wist wel hoe ik om een rotonde moest rijden, maar het lukte me gewoon niet.”
Het maakte haar emotioneel en boos. Ze wilde weten wat er nu echt met haar aan de hand was. Via de huisarts kwam ze in contact met de FAS-stichting. Toen werd haar duidelijk dat FAS veel meer omvat én verklaart. “Op de website zag ik een plaatje van de hersenen van mensen met en zonder FAS. Dat was wel schrikken.”

Worsteling
De mensen van de stichting hielpen haar met informatie en moedigden haar aan open te zijn over haar problemen en hulp te zoeken. Bijvoorbeeld bij haar opleiding tot boekhoudkundig medewerker. “Ik heb dat inderdaad gedaan, ik heb het docenten uitgelegd, die hadden nog nooit van FAS gehoord. En ze hebben daar heel goed op gereageerd. Ik krijg meer tijd en hulp om alles goed te plannen.”
Dat begrip doet haar goed, na al die jaren waarin ze toch vaak tamelijk alleen met allerlei problemen en vragen heeft geworsteld. “Ik heb nooit een normale moeder-dochterrelatie gehad. Ik werd wel redelijk verzorgd, maar mijn moeder deed nooit zoveel met me. We gingen alleen weleens kaasbroodjes eten, daar hielden we allebei erg van.” Haar vader was vanwege zijn werk veel weg, dus was Moniek vaak op zichzelf aangewezen.

Moeder overleden
Haar ouders scheidden toen ze twaalf was. Vanwege het alcoholgebruik van haar moeder koos Moniek ervoor bij haar vader te gaan wonen. Met haar moeder had ze nog maar af en toe contact. “We stuurden soms brieven.”
Maar, vertelt ze, toen ze een jaar of 16, 17 was nam ze zich voor om te proberen toch weer een band op te bouwen. “Ik miste een moeder en ik had bovendien ook veel vragen over vroeger.” Haar moeder, die toen al een paar jaar niet meer dronk, stierf echter toen Moniek 18 was. “Er is helaas geen kans meer geweest om veel met haar te praten. Ik had ook graag haar verhaal willen horen.”

Boos
Ja, ze is boos geweest op haar moeder. Maar ze heeft meer begrip voor haar gekregen toen ze, na haar dood, papieren ontdekte waaruit bleek dat haar moeder veel verdriet had gehad om “het verlies van een dierbare”. Moniek formuleert het voorzichtig en dat doet ze vaker tijdens het gesprek. Soms twijfelt ze: “Ik weet niet of dit wel in de krant moet.” Want sommige familieleden vinden het moeilijk dat ze met haar verhaal naar buiten treedt. Moniek wil henniet kwetsen, want ze geeft veel om ze. Maar ze vindt het óók haar taak om te vertellen over de risico’s van alcoholgebruik. “Laatst zag ik een Britse documentaire waaruit bleek dat zeventig procent van de vrouwen drinkt tijdens de zwangerschap. Dat kan toch niet.” Doktoren zijn er veel te vaag over, vindt ze. “Dan zeggen ze: ach, een paar glaasjes kan geen kwaad. Ik vind dat ze daar veel duidelijker over moeten zijn.” Zelf wil ze ook graag kinderen, maar nu nog niet, later. Hoewel ze nu af en toe iets drinkt, is alcohol dan uit den boze, dat lijdt geen twijfel.

Waarschuwen
Ze leert, zegt ze, langzaam te leven met FAS. Ze ziet er zelfs een positieve kant aan. “Het heeft me een duidelijk doel gegeven”, zegt ze beslist. “Ik wil andere mensen laten weten wat het is en waarschuwen tegen alcoholgebruik. En ik wil laten zien: ondanks dat ik er soms wat langer over doe, bereik ik mijn doelen wél.”

Lees ook: Waarom alcohol in die eerste prille weken van je zwangerschap dus wél uitmaakt

Bron: Trouw.