Allemaal een keizersnede – want zo natuurlijk is natuurlijk bevallen niet
Waar in andere landen veel, zo niet de meeste, baby’s middels een keizersnede geboren worden is in Nederland de vaginale bevalling nog steeds het ideaal. Tenslotte heeft de natuur het zo bedoeld, vinden wij. Maar hoe natuurlijk is de natuurlijke bevalling nog, voor de moderne vrouw? En vooral: hoe veilig?
Toen ik zwanger was van mijn eerste kind verhuisde ik met mijn man naar de Verenigde Staten. De eerste twee controles had ik nog in Nederland en de verloskundige drukte me op het hart me in Amerika vooral niet te laten verleiden tot een keizersnede. Dat was daar zo ongeveer gemeengoed, zei ze, en vooral bedoeld om het voor de gynaecoloog makkelijk te maken. Voor mij en voor mijn kind was het alleen maar nadelig en bovendien levensgevaarlijk. Ik was dus vastbesloten natuurlijk te bevallen. En zo geschiedde, maar het had niet veel gescheeld of ik had het niet meer na kunnen vertellen. Het was een 50 uur durende lijdensweg, met stagnerende ontsluiting, een kind dat verkeerd om lag, een infectie en zuurstofgebrek. Meermaals adviseerde de gynaecoloog mij een keizersnede, op een gegeven moment was het meer een smeekbede dan een advies. Maar ik weigerde ijzerenheinig. De woorden van de Nederlandse verloskundige echo’den in mijn hoofd: gij zult geen keizersnede nemen. Toen mijn zoon uiteindelijk blauw en slap richting de NICU gebracht werd en ik met een zuurstofkapje op geradbraakt lag uit te hijgen vroeg ik me af hoe deze martelgang ‘natuurlijk’ genoemd kon worden. Dit kon toch niet de bedoeling zijn?
LEES OOK: Allemaal incontinent en verzakt. Maar niemand praat erover.
Ontwerpfout in de evolutie
Dat is inderdaad de vraag. Deze week wordt gynaecoloog Bas Veersema van het UMCU benoemd tot hoogleraar gynaecologie en hij stelt de natuurlijke bevalling aan de kaak. Want, vindt Veersema, we moeten af van het automatische idee dat een vaginale bevalling de beste bevalling is. “Het lichaam van een vrouw is eigenlijk steeds minder geschikt geworden om een kind te baren” aldus Veersema onlangs in de Volkskrant. Omdat de mens zo geëvolueerd is dat die rechtop is gaan lopen, is het bekken smaller geworden en is er in het geboortekanaal bovendien een kromming ontstaan. Tegelijkertijd zijn de hoofden van baby’s groter geworden, omdat de herseninhoud van de mens is toegenomen. Je hoeft geen wiskundige te zijn om uit te rekenen dat er dan een probleem ontstaat. Een ‘ontwerpfout in de evolutie’ noemt Veersema het, waarvan de vrouw jammerlijk de dupe is geworden. Even een rustig hoekje opzoeken en je jong de wereld in laten glijden, zoals het bij de meeste dieren gaat, is voor de mensenvrouw niet meer weggelegd. Maar waar ons lichaam geëvolueerd is, lijkt onze geest niet mee gegroeid te zijn. Natuurlijk bevallen is in Nederland nog steeds de heilige graal. Met alle gevolgen van dien.
Blijvende schade
Lang was ook Veersema zelf overtuigd van de vaginale bevalling als ideale bevalling. Maar gaandeweg realiseerde hij zich dat hij toch wel heel vaak te maken kreeg met vrouwen die blijvende schade opliepen van hun natuurlijke bevalling. Een op de zes Nederlandse vrouwen krijgt bijvoorbeeld last van een verzakking en een op de vier vrouwen heeft weleens last van urine-incontinentie. Regelmatig treden deze klachten niet direct na een bevalling op, waardoor het verband gemist wordt, zegt Veersema. Volgens hem is er veel te weinig aandacht voor de fysieke gevolgen die veel vrouwen ondervinden van een vaginale bevalling. Daarnaast is er een aanzienlijk aantal vrouwen dat aan hun bevalling emotionele schade overhoudt, omdat het zo moeilijk ging. Maar daar wordt nauwelijks over gepraat. Veersema vraagt zich af waarom er tijdens de zwangerschap niet veel beter wordt gekeken naar de anatomie en de fysieke gesteldheid van de moeder. En als een keizersnede dan het beste lijkt en het kind ondervindt er naar verwachting geen schade van, waarom zou je daar dan niet bij voorbaat voor kiezen?
Verzakt en gebroken
Dat is natuurlijk schoppen tegen het zere, Nederlandse been, want de medicalisering van zwangerschap en bevalling is hier not done. Maar hoewel ik ook vind dat we Amerika niet achterna hoeven met hun ‘designer births’ en hun hospital-happiness, en ik na die eerste keer nog twee keer heel prima vaginaal bevallen ben, denk ik wel dat Veersema een punt heeft. Ik ken inmiddels heel veel vrouwen die of fysiek, of mentaal (of allebei!) een traumatische bevalling hebben gehad. Die niet met hun kinderen op de trampoline kunnen zonder eerst een Tena Lady in hun onderbroek geplakt te hebben. Ik heb vriendinnen met een verzakte baarmoeder en vriendinnen met gebroken stuitjes. Ik ken vrouwen die zo’n moeilijke bevalling hadden dat ze daardoor nooit aan een tweede kind zijn begonnen en vrouwen die dusdanig zijn uitgescheurd dat de littekens van de hechtingen voor altijd pijn zullen blijven doen. Je kunt je afvragen of dat het waard is geweest, als het ook anders had gekund.
Moeder natuur loopt achter
Ik pleit niet voor de standaardisering van de keizersnede. Dat blijft nou eenmaal een grote operatie en, zoals deze week ook in het nieuws was, dat is nooit helemaal zonder risico’s. Maar dat iets de natuur is, wil niet zeggen dat het dús ook altijd de beste manier is. Moeder Natuur heeft het namelijk allemaal heel prachtig bedacht, ze gaat niet altijd met haar tijd mee. En in dit geval loopt ze vaak een beetje achter. Wat meer aandacht voor wat ieder individueel vrouwenlijf aan kan is geen overbodige luxe. Tenslotte zijn de meeste andere zoogdieren ook niet voor het leven getekend na het baren. Die staan weer op en lopen verder. Maar wij blijven uitgeput en uitgescheurd achter. En dáár is sowieso niks natuurlijks aan.
LEES OOK: Hoezo vind jij iets van mijn bevalling?
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
