Werken als moeder: het mag je wel wat makkelijker worden gemaakt
Een werkende moeder zijn: Brenda vindt het heerlijk. Maar als ze eerlijk is, mag het vanuit de overheid en werkgevers wel een tikkie mama-vriendelijker allemaal.
Al voordat ik het geluk had moeder te worden, wist ik het zeker: ik zou blijven werken, in deeltijd dan. Werken maakt mij blij en ik durfde er geld op in te zetten dat het ook zo zou voelen als ik kinderen zou krijgen. Dat bleek ook het geval. Als ik werk, ben ik een gelukkiger mens en een betere moeder voor mijn kinderen dan als ik fulltime thuis zou zijn. In Nederland lijkt het best goed geregeld voor werkende mama’s: er is kwalitatief goede kinderopvang beschikbaar en je krijgt er toeslag voor van de Belastingdienst.
Met drie kleintjes drie dagen in de week op een kinderdagverblijf, zitten we dit jaar boven de 3500 euro aan maandelijkse opvangkosten. Misselijkmakend, als ik erbij nadenk. Maar: we krijgen ook een slootje geld aan toeslag van de Blauwe Vrinden. Nog steeds nemen de opvangkosten dan in verhouding een belachelijk groot deel van onze salarissen in beslag (dat bedoel ik dus: dat mag echt wel wat meer in verhouding zijn), maar goed: we hebben het er graag voor over en zien dat onze kinderen het ontzettend goed en leuk hebben op de crèche. Iedereen blij, onze keuze en luxe om dan maar wat minder ruim in de slappe was te zitten. Toch voelde ik me onlangs gediscrimineerd omdat ik een werkende moeder ben. Een werkende moeder van drie kleine kinderen, met een eigen bedrijf ook nog eens; dat riekt schijnbaar naar fraude.
De Belastingdienst stuurde een brief: ik zou misschien wel onterecht aanspraak maken op de kinderopvangtoeslag. De brief kwam na het aanmelden van de tweeling voor de toeslag. Ik ben niet in loondienst, dus een arbeidscontract met het aantal uren dat ik werk kon ik niet even overhandigen. Ik moest inzage geven in mijn hele bedrijfsvoering. Urenregistratie, verstuurde facturen aan klanten, noem maar op. Bankafschriften van de betaalde opvangkosten, betaalde facturen aan het kinderdagverblijf van heel het jaar, de contracten van de opvang voor alle drie de kinderen. Tot het onderzoek klaar zou zijn, kregen we slechts voor de oudste toeslag en werd er natuurlijk wel maandelijks meer dan 3300 euro afgeschreven door de opvangorganisatie (in 2018 was het zogenaamd nog wat betaalbaarder namelijk….). Ik hoef niet uit te leggen dat zo’n onderzoek van de Belastingdienst traag verloopt, en dat er ook nog eens maar één keer per maand een beschikking voor nieuw toegekende toeslag wordt opgesteld. Menig mensch zou in de schulden belanden door zo’n grapje. Menig moeder, beter gezegd, want de werkende papa hoefde niet aan te tonen dat hij werkt.
Toen ik nog in loondienst werkte, moest ik wel eens een ziek kind van de opvang ophalen. Of thuis blijven omdat hij te beroerd was om überhaupt naar de opvang te gaan en gewoon zijn moeder nodig had die dag. In de meeste gevallen zijn daar geen goede regelingen voor. Bij sommige bedrijven of CAO’s kun je er kortdurend zorgverlof voor krijgen: op die ene dag moet je dan regelen dat je voor de volgende werkdagen andere oppas voor je kind paraat hebt staan, zodat jij gewoon kunt komen. Vaak moet je echter een vrije dag opnemen. Dat is zuur, want je voelt heus die verantwoordelijkheid naar je werk(gever) wel, maar je weet ook waar een ziekig kind behoefte aan heeft (aan mama, of papa). Je weet zelf ook dat het nooit uitkomt, dat je achterstallig werk overhoudt aan zoiets en afspraken moet afzeggen. Dat het je werkgever geld kost. Dat alles geeft stress. Ik ken verhalen van werkgevers die er daadwerkelijk moeilijk over doen als je naar huis moet voor een ziek kind. Van collega’s die gaan zuchten als jij het gevreesde telefoontje van de crèche weer eens krijgt. Dat helpt allemaal niet, en dat moet in deze eeuw toch anders kunnen? Het kan toch niet de bedoeling zijn dat je als werkende moeder stiekem een lastpost bent, of in elk geval dat gevoel krijgt?
Als freelancer ben ik wat flexibeler dan de gemiddelde moeder die voor een baas werkt, maar ook als freelancer heb ik verantwoordelijkheden naar opdrachtgevers toe, afspraken na te komen en deadlines te halen. Of je als moeder nu móét werken voor de financiën thuis, of omdat je het graag wilt: het levert nogal wat extra zorgen op omdat werken nu eenmaal verplichtingen geeft die niet altijd passen bij de situatie van je gezin. Logisch, maar verplichtingen naar het gezin toe lijken nog niet helemaal geaccepteerd in onze werkcultuur (behalve op papier). Werken als mama is anno 2019 heel gewoon, de overheid zegt het te stimuleren, maar in de praktijk zijn er nog heel wat hobbels te nemen om deze groep moeders beter te faciliteren. Ook voor vaders natuurlijk, al wordt voor hen met ‘papadagen’ en een ietsiepietsie langer vaderschapsverlof voorzichtige vooruitgang geboekt.
Als het zo oneerlijk voelt, dan stop je toch lekker met werken? Dat zou je kunnen denken als je me leest. En dat is nu precies wat ik bedoel. Moeders die wíllen werken, maar voor wie het te lastig is. Omdat de opvangkosten niet opwegen tegen de inkomsten: werken loont voor veel moeders simpelweg niet. Ik werk hard en hou er door de hoge kosten ook ‘maar een extraatje’ aan over. Of moeders kunnen niet aan de bak omdat er wachtlijsten zijn bij de kinderopvang, omdat werkgevers niet meedenken en star zijn, omdat de Belastingdienst toeslagen stopt omdat ze twijfels heeft over jouw werkende bestaan. Ik heb de mazzel dat ik een verdienende partner heb en dat er fijne opvang beschikbaar is. Ik heb een keuze, en ik slik dus de nadelen. Maar die nadelen zijn niet in verhouding, en het kan in onze moderne samenleving toch eigenlijk niet zo zijn dat het moeders alleen maar gedoe oplevert als zij werken? Werken zou gewoon voor elke moeder die dat wil, moeten kunnen. Moeders bezitten een groot talent om veel ballen tegelijk in de lucht te kunnen houden, het zijn geduldige multitaskers met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Overheid, vakbonden, werkgevers, collega’s: dit zijn ideale werknemers! Tijd om het ze eens echt wat makkelijker te maken, toch?
Lees ook: ‘Ik moet werken en dat vind ik vreselijk’
