Waarom Nederlandse moeders van hun dochters verwende prinsesjes maken
Nederland doet het slecht op het gebied van emancipatie en gelijkheid. Heel veel vrouwen zijn financieel afhankelijk van hun man. Nergens wordt door vrouwen zoveel parttime gewerkt als hier. Meer vinden we al snel teveel. Helemaal als we een gezin hebben. Vala zegt: onzin. Het is prima te combineren.
Wereldwijd werken mannen meer dan vrouwen. Maar nergens is het percentage parttime werkende vrouwen zo hoog als in Nederland. De meeste vrouwen in ons land hebben een deeltijdbaan van gemiddeld 24 uur. In de meeste Nederlandse gezinnen is het zogenaamde ‘anderhalf-verdienersmodel’ gemeengoed: papa werkt fulltime, mama parttime. Zelfs als er nog geen kinderen zijn hebben de meeste Nederlandse vrouwen een intrinsieke parttime-neiging. Dat blijkt uit een onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). Zelfs jonge, ongebonden vrouwen die voor het eerst de arbeidsmarkt op komen gaan vaak niet fulltime aan de slag. Deels komt dat omdat er meer vrouwen dan mannen werken in de typische parttime sectoren zoals het onderwijs en de zorg en omdat vrouwen vaker parttime banen aangeboden krijgen, maar grotendeels ook omdat vrouwen niet meer wíllen werken. Dat vinden ze niet nodig en daar hebben ze geen zin in. Maar wie al parttime begint, eindigt ook vaak zo. Dus worden de meeste vrouwen uiteindelijk financieel afhankelijk. Zeker als ze een gezin hebben, want dan kán je niet meer volledig werken, vinden ze. Fulltime werken en daarnaast ook nog moeder zijn is niet te doen. En moet je bovendien niet willen, aldus de Nederlandse vrouw.
LEES OOK: Kleine kinderen, kleine zorgen? Fuck dat.
We maken onszelf afhankelijk
Minister Ingrid van Engelshoven van D66 zegt in het NRC geschrokken te zijn van de uitkomsten van het onderzoek van het SCP. Vrouwen zetten zichzelf met deze mentaliteit op achterstand. We maken onszelf afhankelijk van onze partners en is dat anno 2019 niet vreemd? Wat mij betreft wel. Nederland is een ontwikkeld, Westers land waar de meeste mensen hoogopgeleid zijn en alle kansen van de wereld hebben. Ik begrijp niet waarom je daarvan geen gebruik zou maken en, belangrijker nog: waarom je jezelf afhankelijk zou willen maken van iemand anders. Het is onzin dat werken en het moederschap niet te combineren valt. Dat kan prima. Je moet het alleen wel wíllen. Het gaat niet eens om een volle vijfdaagse werkweek, of om de ouderwetse 40 uur, want dat geldt al lang niet meer als ‘fulltime’, maar voornamelijk om die economische onafhankelijkheid die zo belangrijk is. Kun je met een parttime salaris financieel zelfstandig zijn, dan moet je vooral drie dagen blijven werken. Maar in de meeste gevallen kun je het van een parttime loon niet in je eentje bolwerken, zeker niet als je kinderen te onderhouden hebt. Dus dan kun je wel niet meer willen werken, maar is het dan niet gewoon een kwestie van dat je wel moet?
Voor emancipatie en gelijkheid moet je wel iets doen
We hebben onze mond vol over emancipatie en gelijkheid, maar er echt iets voor doen willen we niet. Hebben we eenmaal een gezin, dan zijn die zogenaamd hoogdravende ambities waar we als studentes mee liepen te koketteren als sneeuw voor de zon verdwenen en hebben we er geen probleem mee te teren op de zak van onze wederhelft en ons daarmee dus ondergeschikt aan hem te maken. En, mocht de relatie klappen, dan trekken we hem zonder scrupules leeg op alimentatie en gaan lekker in de bijstand, omdat we onszelf dan niet meer kunnen bedruipen en we het zo verschrikkelijk druk en zwaar hebben met al dat moederen. Terwijl de waarheid is dat we het niet meer gewend zijn te werken voor ons geld en bovendien niemand ons meer wil hebben omdat we onszelf ongeschikt hebben gemaakt. Maar wat maakt het uit, want papa en de staat betalen wel. Subsidietje hier, subsidietje daar en mama’s kostje is gekocht. Daarom staan we inmiddels lager op de wereldwijde emancipatieranglijst dan landen als Rwanda en de Filipijnen: we weigeren onszelf omhoog te trekken.
Onafhankelijkheid is vrijheid
Wat leren wij hiermee aan onze kinderen? Wat is de boodschap die we meegeven aan onze dochters? Dat je niet voor jezelf hoeft te kunnen zorgen, zolang je je er maar van verzekerd dat een ander voor je natje en je droogje zorgt. Zo komen we natuurlijk nergens met die gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Terwijl het juist onze taak als ouders, als moeders, is onze dochters te doordringen van het belang van economische zelfstandigheid. Hen aan te sporen hun kwaliteiten volledig te benutten zodat er later niemand is die de regie over hun leven van hen af kan pakken. Onafhankelijkheid betekent vrijheid. Kun je onafhankelijkheid bereiken door drie dagen te werken, helemaal prima, want het gaat niet om het aantal dagen dat je werkt, maar om die vrijheid. De vrijheid om je eigen keuzes te kunnen maken, je eigen leven te kunnen leiden, jezelf te kunnen redden als dat nodig is. Het is tijd dat meisjes aan het stuur van hun eigen leven gaan zitten. Maar dat kan alleen als de vrouwen in hun leven hen laten zien hoe je moet rijden.
Yes, we can
Natuurlijk, er zijn altijd uitzonderingen op de regel, natuurlijk zijn er situaties waarin het echt niet kan. Maar in de meeste gevallen kan het gewoon wel. Om maar met Obama te spreken: yes, we can. Ik kan het weten, want ik heb drie zorgintensieve kinderen, een fulltime baan en een chronische ziekte waar ik dagelijks last en pijn van ondervind. Ik ben een alleenstaande moeder geweest die zichzelf moest bedruipen en dat is me alleen maar gelukt omdat ik ervoor gezorgd heb dat ik altijd mijn eigen broek kon ophouden. En dat kan zomaar opeens nodig zijn. Nu ben ik weer getrouwd en mijn man werkt ook fulltime en toch is het allemaal goed te bolwerken, dus ik zie al die zogenaamde obstakels niet. En ik zal mijn dochters leren dat zij alles kunnen, als ze het maar willen. Dat zij dat móeten willen.
Mijn eigen moeder leerde mij al heel vroeg dat het belangrijk is om onafhankelijk te zijn. Je weet tenslotte niet hoe je leven loopt en het is niet goed om de regie daarvan uit handen te geven. Het maakt je hulpeloos en zwak en bovendien is het ook onterecht om jouw verantwoordelijkheid (namelijk om als volwassen persoon voor jezelf te kunnen zorgen) bij iemand anders neer te leggen. En voor ik het alom gebruikte verweer van de slecht faciliterende Nederlandse overheid en de nog steeds weinig zorgende Nederlandse man voor mijn voeten geworpen krijg: dat is ook een kwestie van oogsten wat je zaait. Zolang wij zelf niet gaan participeren op het gebied van emancipatie en gelijkheid, gaat er niks veranderen. Dat glazen plafond barst niet vanzelf, daar moet je wel een tikje tegen geven. Maar eigenlijk zitten de Nederlandse vrouwen er daaronder gewoon wel warmpjes bij, vermoed ik. En zijn ze stiekem als de dood dat het barst.
LEES OOK: Ja, ik ben moeder. Maar dat is niet mijn grootste ambitie.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
