Waarom ik iedere vermoeide nieuwe moeder aanraad te stoppen met borstvoeding
Het wordt er bij iedere nieuwe moeder ingeramd: borstvoeding is het beste voor je baby. En dus gaan veel vrouwen tot het uiterste om hun kind zelf te voeden. Ook als ze er zelf zowat aan onderdoor gaan. Gaan we daarin niet te ver? Vala vindt van wel en zegt dus ook: dames, stop ermee.
Een vriendin van mij kreeg een tijdje geleden haar eerste kind. Zij is zo’n vrouw die gemaakt is om moeder te zijn. Haar hele leven al wilde ze niets anders en de zwangerschap was de mooiste tijd van haar leven. Ze genoot er intens van, was superrelaxed en had er het volste vertrouwen in dat als de baby er eenmaal was alles gewoon wel vanzelf zou gaan. Ik, inmiddels flink door de moedermangel gehaald en bovendien natuurlijk immer sceptisch, had er mijn twijfels bij. Maar ik zei niks. Omdat het natuurlijk inderdaad zomaar helemaal van een leien dakje zou kunnen gaan. En als er íemand was bij wie dat zou gebeuren, dan was dat mijn vriendin, de oermoeder, wel. Maar toen de eerste euforie na de geboorte van haar zoon was weggeëbt sloeg de realiteit keihard toe. De realiteit van het jonge moederschap en hoe heftig en zwaar dat kan zijn. Doodop van de gebroken nachten was ze, het herstel van haar spoedkeizersnede was langzaam en pijnlijk, ze was zoals iedere jonge moeder vreselijk onzeker en dan was er nog die borstvoeding. Die borstvoeding die ze zo graag wilde geven, die borstvoeding die wat haar betreft vanzelfsprékend was die ze zou gaan geven. Maar die toch wat ingewikkelder bleek dan gedacht. Omdat de baby ieder uur wilde drinken en de bloedblaren inmiddels op haar tepels stonden. Omdat er spruw was die niet weg wilde gaan. Omdat er tepelhoedjes en kruidentheetjes en lactatiedeskundigen en nog heel veel hulpmiddelen meer aan te pas waren gekomen, maar zonder resultaat. Omdat de muren op mijn vriendin afkwamen, omdat ze nergens meer naartoe kon. Omdat ze niet eens zelf normaal kon eten, of eventjes kon douchen, omdat de baby alleen maar aan de borst wilde. Zo ging dat weken door. Weken waarin ik haar steeds verder zag verschrompelen en wegkwijnen. Van een blozende, sterke vrouw zag veranderen in een triest hoopje ellende. En op een dag kreeg ik een wanhopig appje: “Ik wil zo graag stoppen, maar ik kan het niet. Ik voel me zo ontzettend schuldig.” En oh, wat werd ik daar kwaad van. Niet op haar, maar op wat wij, als maatschappij, vrouwen tegenwoordig aandoen. Want echt hoor, alles voor de baby, maar we kunnen ook te ver gaan.
Lees ook: Hoe jarenlang gebroken nachten mij een slaaptrauma bezorgde.
Voor de sanctimommies hun toortsen en hun hooivorken weer gaan heffen: ik ben niet tegen borstvoeding. Echt niet. Dat heb ik nu al zo vaak gezegd. Waar ik wél tegen ben is de idiote druk die we op de schouders van jonge moeders leggen om hun kinderen zelf te voeden. Want veel moeders gaan daar dus aan onderdoor. Ik heb zoveel vriendinnen zien worstelen ten koste van zichzelf, alleen maar omdat ze dachten dat ze slechte moeders waren als ze stopten met hun kinderen de borst te geven. Moeders wiens kraamtijden helemaal vergald werden doordat alles draaide om de borstvoeding en het niet lukken daarvan. Moeders die ervan in een depressie raakten en jaren later met pijn in hun hart op die periode terugkijken. Die jaren na dato nog steeds een schuldgevoel hebben omdat het ze niet lukte. Wat, als je er heel even over nadenkt, natuurlijk belachelijk is. En je reinste indoctrinatie bovendien. Er wordt de laatste tijd aan de lopende band geroepen dat we borstvoeding uit het verdomhoekje moeten halen, maar sorry, daar zit het mijns inziens helemaal niet (of in ieder geval niet meer) in. Het enige dat je als jonge moeder hoort is dat je borstvoeding moet geven. Dat dat het beste is voor je baby. En dus eigenlijk de enige goede keuze, want welke moeder wil nou niet ‘het beste’ voor haar kind? In het beste geval wordt flesvoeding aangemerkt als ‘goed alternatief’, waarmee dus indirect gezegd wordt dat het sowieso een tweederangs optie is, voor als het echt niet anders kan. Er mag geen reclame gemaakt worden voor flesvoeding voor kinderen jonger dan zes maanden, verloskundigen hameren al vanaf het eerste zwangerschapsconsult op het belang van borstvoeding, kraamverzorgsters mogen geen flesvoeding verstrekken en ook op het Consultatiebureau wordt je veelal met een scheef oog aangekeken als je vertelt dat je je pasgeboren baby de fles geeft. Borstvoeding is de norm geworden. En hoewel ik begrijp dat de WHO de afgelopen jaren met de beste bedoelingen deze borstvoedingspropaganda gestart is en het natuurlijk goed is dat vrouwen worden voorgelicht en geholpen op dat gebied, is een bijkomstig resultaat daarvan dat flesvoeding geven sociaal onwenselijk is geworden.
In ontwikkelingslanden, waar de hygiène en de regelgeving te wensen overlaat, is het inderdaad vaak van groot belang dat moeders borstvoeding geven. Simpelweg omdat flesvoeding voor hun kind ongezond en gevaarlijk kan zijn. Echter, dat is in een land als Nederland gewoon niet het geval. Alle flesvoeding die hier verkocht wordt moet voldoen aan zeer strenge kwaliteitseisen en is dus volwaardige en gezonde voeding voor je baby. Is het hetzelfde als borstvoeding? Nee. Wordt je kind er groot en sterk van? Ja. En daar gaat het volgens mij om. Moeders hebben hier een keus en die keus zouden ze moeten kunnen maken zonder dat daar een maatschappelijk oordeel aan vastzit. Voorlichting is prima, dwang is dat niet. En veel moeders beginnen niet aan borstvoeding omdat ze dat willen, maar omdat ze het gevoel hebben dat het moet. Er is geen eerlijke voorlichting, want er mag zelfs niet gesproken worden over flesvoeding voordat je kind zes maanden is. Dus eigenlijk valt het met die keuzevrijheid nogal tegen. Want een keus is geen keus als van de twee opties die je hebt er eentje eigenlijk helemaal geen optie is.
Tegen iedere jonge moeder die er doorheen zit wil ik dan ook het liefst zeggen: alsjeblieft, stop ermee. Doe dit jezelf niet aan. We maken onszelf helemaal kapot met deze onzin en voor wie in vredesnaam? Voor de baby zogenaamd, maar wat heeft die in vredesnaam aan een halfdode, ongelukkige moeder? Ik heb twee keer borstvoeding gegeven en ik heb er spijt van als haren op mijn hoofd. Echt spijt. Als ik er nu op terugkijk wilde ik dat ik me niet zo had laten opfokken door de borstvoedingsbeweging en écht het beste voor mij en mijn kinderen had gedaan. Door ze de fles te geven toen het met die borst gewoon niet bleek te lukken. Dan had ik mezelf en mijn kinderen een hoop verdriet en frustratie bespaard. De borstvoedingscultus heeft twee keer maanden van mijn moederschap verziekt en me jaren daarna nog met een schuldgevoel laten worstelen. Want dat is vervolgens de insinuatie als je dan uiteindelijk stopt: dat je er niet ‘alles aan gedaan hebt’. Maar zélfs als dat zo is (wat in bijna alle gevallen echt niet klopt), wat dan nog? Zelfs als je er helemaal níks aan gedaan hebt, wat maakt dat dan uit? Jouw baby, jouw lijf, jouw leven tenslotte. Nee, een vrouw hoeft helemaal niet te proberen borstvoeding te geven, voor zover ik weet staat daar geen artikel over in de Grondwet. En ze hoeft ook niet ‘even door te zetten’ als het niet lukt, of als het haar bij nader inzien toch niet bevalt. Wat ze wél moet is haar baby eten geven. En zorgen dat ze zelf gezond blijft. Dat is namelijk écht het beste voor de baby.
Ik maak me zorgen over mijn vriendin. Ze is een schim van wie ze ooit geweest is. Ik vertel haar dat ze heus mag stoppen, dat dat geen misdaad is. Dat dat haar geen slechte moeder maakt. Maar ze kan het niet. Omdat ze bang is dat ze haar baby dan tekort doet. Dat hij een ongezond kind wordt met minstens vijf IQ-punten lager dan hij potentieel had kunnen hebben, als zij zich maar gewoon voor hem had opgeofferd. Ze had zich zo verheugd op het moederschap en nu is het één grote deceptie voor haar geworden. Ik vind dat pijnlijk om te zien. En ik kan haar niet helpen, want iemand die gehersenspoeld is, is niet voor rede vatbaar. Ik heb het zelf meegemaakt en ik weet hoe erg je verblind kunt zijn. Het is zo jammer, want ik zou haar zo graag willen besparen wat ik zelf heb gevoeld. Omdat ik nu weet dat het ook anders kan. Dat het niet zo moeilijk hoeft te zijn. Want het jonge moederschap is al moeilijk genoeg op zichzelf. En ja, borstvoeding is iets prachtigs en natuurlijks en het kan ongetwijfeld heerlijk zijn. Als het lukt. Maar als dat niet zo is, lieve jonge moeders, stop er dan gewoon mee. Ga douchen, slapen, eten, en laat je man of oma of de buurvrouw de baby lekker een flesje geven. Daar gaat-ie waarschijnlijk ook niet van doorslapen, of minder van huilen, maar weet je, hij gaat er ook niet dood van. En jij wel van dat borstvoeden, als je zo doorgaat. Althans, zo kan het echt wel voelen. En dat is toch wel zonde, als er juist zo’n mooi nieuw leven is om te vieren.
Lees ook: Kan iemand mij vertellen hoe ik niks moet doen (want ik weet niet meer hoe dat moet).
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
