Had jij ook Gender Disappointment? (En waarom dat echt niet erg is)
Als je teleurgesteld bent over het geslacht van je baby kun je dat beter voor je houden, anders zullen woede en harde veroordeling je deel zijn. Toch hebben veel vrouwen het: Gender Disappointment. En we voelen ons er massaal schuldig over. Terwijl dat echt niet nodig is.
Journalist Anne Kleisen schreef over haar eigen ervaring met Gender Disappointment. Haar tweede kind bleek bij de echo een jongen te zijn, terwijl ze graag nog een meisje had gewild. Het voelde ‘als een afgang, een domper op ons oh zo gelukkige gezinnetje.’ Daar schaamde ze zich vreselijk voor, want wat voor harteloze moeder moest ze dan wel niet zijn? Je kind is je kind en welk geslacht het heeft zou er niet toe moeten doen. Maar zo voelde het voor Kleisen niet. Zo voelt het voor heel veel moeders niet, want hoewel we er angstvallig onze mond over houden, heeft menig moeder bij het zien van het geslacht van haar kind even een brok in haar keel moeten wegslikken. En dus geen brok van blijdschap. Maar wee het gebeente van de vrouw die daar eerlijk voor uitkomt. Maar wat mij betreft is dat faliekante onzin.
LEES OOK: Oprah heeft gesproken – maar gaat er nu echt iets veranderen?
Schuld en schaamte
Toen ik zelf voor de eerste keer zwanger was, wilde ik graag een meisje. Van jongens wist ik niks af en bovendien vond ik kleine jongetjes meestal heel irritant. Met hun harde stemmen, drukke gedoe en vieze plakkerige handen en gezichten. Een totale stereotypering natuurlijk, dat wist ik ook wel, maar toch voelde het zo. Toen bij de 20-weken echo bleek dat ik een jongetje in mijn buik had zitten, moest ik dus best even slikken. Ik moest afscheid nemen van het beeld dat ik van mijn ongeboren kind en van mijn gezin had gehad. Bij mij duurde de teleurstelling gelukkig niet lang, want na een paar dagen had ik me het beeld van een zoon al helemaal eigen gemaakt en interesseerde het me niks meer dat ik geen dochter onder mijn huid droeg. En toen hij eenmaal geboren was, was hij alleen maar het liefste, beste en mooiste kind van de hele wereld. Zoals dat meestal gaat. Desalniettemin is het taboe op die teleurstelling zo hardnekkig, dat veel vrouwen er schuld,- en schaamtegevoelens van krijgen die zich nog lang en op verschillende manieren tijdens hun leven en in de beleving van hun ouderschap kunnen wreken. Terwijl wat zij voelen eigenlijk heel normaal is.
Meer dan een voorkeur
We doen een voorkeur voor een bepaald geslacht af als oppervlakkigheid, verwend gedrag en slecht moederschap a priori, maar we weigeren te kijken naar wat er vaak écht achter schuilt. Meestal veel meer dan alleen maar een ordinaire voorkeur. Kleisen beschrijft bijvoorbeeld de ervaringen die zij zelf in haar jeugd had met haar broer die destructief gedrag vertoonde, wat nogal een weerslag had op het gezin. En dus werd in haar jonge brein de koppeling gelegd: jongens zijn vervelend en zorgen voor problemen. De ervaringen die we hebben in onze vroege jeugd zijn zeer bepalend voor de manier waarop we, vaak onbewust, denken en/of reageren. Denk maar aan mensen die opgevoed zijn door racistische ouders; vaak zijn zij bijna niet in staat om die denkbeelden van zich af te schudden, omdat ze er op een bepaalde manier door geprogrammeerd zijn. Zo gaat dat eigenlijk met alles wat je meemaakt. Weet jij waarom je op een bepaalde manier op iets reageert? Waarschijnlijk niet. Maar de kans is in ieder geval bijzonder klein dat je dat doet omdat je een intrinsiek slecht persoon bent.
Je hebt recht op je gevoel
In mijn eigen omgeving heb ik gezien dat eigenlijk iedere vrouw tijdens haar zwangerschap een voorkeur heeft voor een bepaald geslacht. Toen een goede vriendin van mij zwanger was vertrouwde ze me eens fluisterend toe dat ze eigenlijk best verdrietig was geweest toen haar kind op de echo een jongetje bleek te zijn. Ze was zelf opgegroeid met vijf broers en had zich als enige meisje vaak alleen en onbegrepen gevoeld. Een dochter zou haar roze meisjesdromen van vroeger toch nog doen uitkomen. Een andere vriendin moest juist in conclaaf met zichzelf toen ze een dochter bleek te krijgen. Na enig soul searchen concludeerde ze dat dat was omdat haar moeder als kind seksueel misbruikt was en ze haar, door haar daarover te vertellen toen ze nog maar een klein meisje was, onbewust bang had gemaakt dat zoiets haar of een eventuele dochter ook zou overkomen. Een jongen zou haar die angst en zorgen besparen. Met die gevoelens hadden mijn beide vriendinnen het zelf al moeilijk genoeg, zonder ook nog eens door de politiek correcte goegemeente aan de schandpaal te worden genageld en dus worstelden ze in hun eentje met wat er door hen heen ging. Maar je gevoel, is je gevoel. Daar kan niemand iets aan af doen en daar kan niemand het mee oneens zijn. Je hebt recht op je eigen gevoelens en die maken van jou geen monster. Mensen voelen aan de lopende band allerlei dingen die niet per se realistisch zijn, die we niet in de praktijk zouden willen brengen en/of waar we helemaal geen conclusies aan hoeven te verbinden. Als we elkaar daar allemaal om zouden gaan veroordelen, dan is het heel gauw afgelopen met de mensheid, want reken maar dat iederéén dan een slecht mens is.
Gepest door een grote, enge jongen
Waar mijn eigen voorkeur voor een meisje vandaan kwam, weet ik niet precies. Misschien omdat ik me als kind nooit op mijn gemak voelde bij jongens. Ik was een verlegen en timide meisje en hun vaak drukke, aanwezige gedrag intimideerde mij. Eén van mijn eerste jeugdherinneringen is hoe ik als klein meisje gepest werd door een (in mijn kinderogen) heel grote, enge jongen. Hij joeg me de bosjes in en drukte me tegen de muur. Dat heb ik als erg bedreigend ervaren en het was één van mijn eerste bewuste kennismakingen met een jongen. Wellicht dat ik destijds onbewust eenzelfde conclusie heb getrokken als Anne Kleisen: jongens zijn vervelend. En hoewel ik zielsveel van mijn zoon houd, hem geenszins zie als een vervelend, te druk en viezig etterbakje en inmiddels uit eigen ervaring weet dat jongetjes heel lief en zachtaardig kunnen zijn, heb ik wat kinderen in het algemeen betreft nog steeds een voorkeur voor meisjes. Bij andere jongens dan mijn eigen zoon voel ik tot op de dag van vandaag nog steeds ergens in mijn binnenste die afkeer, blijf ik moeite met ze houden. Dat verdient geen schoonheidsprijs natuurlijk en ik zal het ook nooit uiten naar zo’n jongetje, want dat gevoel ligt bij mij en niet bij hem. Maar het gevoel is er wel en daar heb ik vrede mee.
Een moeder wil haar baby echt niet ruilen
Of misschien was mijn voorkeur heel wat minder psychologisch diepgaand en was het wél alleen maar dat: een ordinaire voorkeur. Als ik mag kiezen ga ik bijvoorbeeld ook liever naar de Malediven dan naar India, terwijl ik in beide landen nog nooit geweest ben. Die voorkeur is dus nergens op gebaseerd en misschien zou ik India wel geweldig vinden als ik er naartoe zou gaan. Maar mensen hebben nou eenmaal voorkeuren. Meestal verdwijnen die vanzelf weer als je eenmaal ervaart hoe dat waar je niet voor gekozen zou hebben echt is. Dan zie je dat dat ook geweldig is en weet je niet eens meer wat je eraan tegenstond. Dus laat vrouwen lekker hun voorkeur hebben, want als die baby er eenmaal is willen ze ‘m echt niet ruilen.
Gevolg van onderdrukking en discriminatie
Als zoveel vrouwen die teleurstelling (tijdelijk) voelen en als dat logisch verklaard kan worden vanuit de psychologie en de manier waarop de mens in elkaar zit, waarom proberen we het dan te verbergen? Ook Gender Disappointment is een gevolg van de vele vormen van onderdrukking en discriminatie waar vrouwen mee te maken krijgen als ze moeder worden en die allemaal hetzelfde doel dienen: het in stand houden van het maatschappelijk ideaalbeeld van de zichzelf opofferende vrouw die haar eigen gevoel aan de kant zet voor haar kinderen. Een hardnekkige maatschappelijke mythe die vrouwen al sinds jaar en dag in de greep houdt en ervoor zorgt dat veel vrouwen met hun ziel onder hun arm lopen waar ze psychologische problemen en allerhande complexen van krijgen. Er is zoveel dat vrouwen, moeders, niet mogen zeggen, niet mogen doen, niet mogen denken, niet mogen voelen, alleen maar omdat we vrouwen en moeders zijn en ons een staat van zijn is opgedrongen waar we zelf niet voor gekozen hebben. Die bovendien niet eens bestaat. Maar waardoor we zo geïndoctrineerd zijn dat we die, en dat is misschien nog wel het ergste, ook aan elkáár opdringen. Niet eens meer eerlijk naar elkáár durven zijn. Ja, we zijn vrouwen en moeders. Maar we zijn vooral ook mensen. Mensen met gevoelens, normale gevoelens. Die je niet hoeft te verbergen. En die je niet minder, maar juist méér vrouw en moeder maken.
LEES OOK: Ben je pas een goede moeder als je jezelf volledig opoffert? Renée vindt het belachelijk.
Wil je meer weten over Gender Disappointment, of heb je behoefte om hier met iemand over te praten, kijk dan eens op www.genderdisappointment.nl.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
