Alle slimme kleuters naar de middelbare school. Goed idee?
Afgelopen week kon je in het Algemeen Dagblad lezen over de 6-jarige Laurent die zo slim is dat hij binnenkort begint op de middelbare school. Een goed idee, volgens zijn ouders, want hij is zijn leeftijdsgenoten ver vooruit. Maar ja, IQ van 145 of niet, net kleuter-af en dan tussen de pubers, is dat wel zo slim?
Hoewel Laurent wel een extreem geval is, hoor ik steeds vaker soortgelijke dingen om me heen. Ouders die serieus overwegen om hun kind op school meerdere klassen over te laten slaan, of ruim voor tijd naar de middelbare school te laten gaan, omdat ze zo verschrikkelijk slim zijn. ‘Versnellen’, zoals dat zo mooi heet lijkt een ding geworden en hoogbegaafdheid het nieuwe ADHD onder de kinderen. In mijn omgeving heb ik zo al vier kindjes die hyperslim zijn bevonden en wiens ouders daarom het gevoel hebben ze met warp-speed door de basisschool heen te moeten schieten. En dan denk ik: jongens, rustig aan.
Lees ook: 19 Redenen om de juf nu meteen een standbeeld te geven.
Ik durf wel te stellen dat ik zelf vrij intelligent ben. Ook ik doorliep de basisschool met de spreekwoordelijke twee vingers in mijn neus. Toen ik 9 jaar was las ik The Lord of the Rings in het Engels en ik heb een geheugen waar de meest geavanceerde harddrive slap bij afsteekt. Verveelde ik me op school? Ja, en niet zo zuinig ook. Maar zat ik op de middelbare school toen ik nog in Sinterklaas geloofde? Nee, zeer zeker niet. En daar ben ik niet ongelukkig, of minder van geworden. Ja, ik had mijn weektaak op maandag al af en ja, dan zat ik de rest van de week dus maar een beetje duimen te draaien. Maar ik raakte niet in existentiële crisis ten gevolge van chronisch gebrek aan uitdaging. Nee, ik ging ‘s middags gewoon naar huis en sloot me op mijn kamer op met Tolstoj. Maar tegenwoordig krijgen alle slimme kinderen stante pede een complex als ze niet naar de plus-klas mogen.
Begrijp me niet verkeerd, ik zeg niet dat hoogbegaafdheid niet bestaat, dat het niet lastig is om daarmee om te gaan, of dat er niet te weinig aandacht en faciliteiten voor dat soort kinderen zijn. Want dat het vroeger niet onderkend werd, betekent niet dat dat nog steeds zo zou moeten zijn. En het ís frustrerend als je niet tot je recht komt op school. Zowel voor een kind zelf, als voor de ouders. Daarnaast is er natuurlijk helemaal niks mis met een slim kind extra stimuleren. Wat meer werk op school, thuis het hele oeuvre van Shakespeare aanbieden, allemaal hartstikke goed en leuk voor een kind dat de kennis als een spons in zich opzuigt. Maar waarom ook gelijk de kindertijd zélf verkorten door het met de snelheid van het licht vooruit te sleuren? Intelligent zijn is heel mooi, maar school is méér dan leren. School is ook groeien en ervaren, vriendjes maken, spelen, je sociaal ontwikkelen. Kortom: kind zijn. En dat zijn ze al maar zo kort. Als je slim bent, blijf je dat je hele leven en zul je daar altijd profijt van hebben. Op je 6e, maar ook nog op je 46ste, dus waarom dan die haast? Komt tijd, komt raad tenslotte en een echte slimmerik plukt uiteindelijk van zijn eigen brein heus de vruchten wel. Misschien verveelt ‘ie zich dan tijdelijk een beetje. Maar ja, van een beetje vreten uit je neus is, voor zover ik weet tenminste, nog nooit iemand dood gegaan.
Dat je trots bent op je slimme kind, dat lijkt me niet meer dan logisch. En dat je het beste voor hem wilt natuurlijk ook. Maar is het het ook echt het beste voor een kind om niet rustig te lopen, maar te sprinten? Om dingen te missen, alleen maar om sneller over de finishlijn te komen? Vervelen is, nou ja, vervelend, maar het is ook geen wereldramp. Want de Laurents van deze wereld denken misschien op 6-jarige leeftijd wel dat ze alleen maar willen leren over het sterrenstelsel, maar kunnen ze de gevolgen van zo’n keus ook echt wel overzien? Wat heb je eraan, in the long run, om af te studeren op je 15e, ipv op je 25ste? Dan heeft je kind misschien wel alle andere deelnemers eruit gelopen in de race naar het diploma, maar ondertussen niks gezien van de omgeving. Waarvan het misschien ook wel dingen had kunnen leren, of die het in retrospect ook graag had willen zien en meemaken. En dan staat je kind daar op z’n 18e, weliswaar klaar om de Nobelprijs voor de natuurkunde in ontvangst te nemen, maar misschien ook met het gevoel dat zijn jeugd aan hem voorbij gegaan is. En vijf jaar later hebben zijn vriendjes uit de kleuterklas dan alsnog hetzelfde diploma op zak als hij, maar ook een heleboel meer levenservaring. En dan is de vraag dus: wie loopt er uiteindelijk achter, de schildpad, of toch de haas?
Opzij, opzij, opzij. Maak plaats, maak plaats, maak plaats. Wij hebben ongelooflijke haast. Maar was haastige spoed, eigenlijk niet zelden goed?
Lees ook: Brief aan mijn oudste dochter, die voor het eerst naar school gaat.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
