Orthopedagoog Kina: “Mindful handelen bij opvoedstress scheelt ergernis en tijd!”

Ken je dat, dat gevoel dat je peuter je het bloed onder je nagels vandaan haalt? Dat je op een gegeven moment zó geïrriteerd bent, dat je bijna de spreekwoordelijke draai om de oren uitdeelt. Heel menselijk, zegt orthopedagoog Kina Smit. Maar doe het toch maar niet. 

– “Nu nog even tanden poetsen, kom op lieverd, éven je mond open.”
– “Nee mama, nee! Ik wil het niet! Echt niet.”
Mijn dochter van 3 houdt al 15 minuten haar mond stijf dicht. Het is ruim na kinderbedtijd en een mix van vermoeidheid, frustratie en stekende vastberadenheid golft door mijn lijf. En dan komt het. Heel kort, maar toch: ik voel de neiging om haar een tik te geven.

Lees ook: Complimenteren? Gewoon doen! Of toch maar niet…?

Tja, een buitenproportionele reactie op een alledaagse situatie. Ik geef mijn dochter geen tik. Gelukkig. Ik haal een paar keer diep adem en loop weg. Mijn man neemt het over. Herken je deze situatie? Je bent niet de enige. Ons lichaam reageert op heftige opvoedstress met een reflex, met een soortgelijke reactie als wanneer we plotseling in gevaar zijn. Die reactie is evolutionair bepaald, we kunnen hem niet of nauwelijks bedwingen. Het is dan fight, flight of freeze: de strijd aangaan, ervan weglopen of toegeven. Onze hersenen nemen een razendsnelle korte route, van de hersenstam naar het limbisch systeem. We omzeilen de langere route via de prefrontale hersenschors, terwijl die nou juist nodig is voor beoordeling, controle en aandacht.

Het is dus menselijk om zo te reageren, maar daarmee is het nog niet oké. We zitten vaak vast in ons hoofd, gericht op alles wat moet (zoals ALTIJD consequent zijn). We negeren de stresssignalen vanuit ons lichaam, die aangeven dat het niet de goede kant opgaat.

Mindfulness helpt om hier bewust mee om te gaan. Minder doorjagen, meer rust en aandacht. Juist op die pittige momenten naar je lichaam luisteren en een kort rustmoment inlassen. Vanuit de doe-modus (hoofd) naar de zijns-modus (lichaam). Een adempauze en dan afwegen, wat is een verstandige reactie? Dan volg je alsnog die langere hersenroute.

Niet onmiddellijk in actie komen werkt vaak beter. Zo geef je je kind en jezelf de ruimte om nieuw gedrag te vertonen. Zo voelde ik laatst een irrationele reactie opkomen toen mijn dochter vlak voor vertrek naar de crèche op de grond had geplast. Ik nam éven afstand en deed een minimeditatie van 3 minuten. Dochter verbaasd, ik verbaasd. Want toen ik mijn ogen weer opende, was ze de vloer aan het schoonmaken met een doekje. Samen hebben we een schone maillot uitgekozen. En we waren zelfs nog op tijd op de crèche. Even de tijd nemen kan een hoop tijd schelen.

Kina Smit werkte de afgelopen vijftien jaar in de GGZ met gezinnen met jonge kinderen (0-12 jaar). Vanuit haar eigen praktijk biedt ze opvoedbegeleiding en opvoedtraining aan gezinnen en binnen scholen/kinderopvang in en rond Amsterdam. Meer weten ga naar www.naturenurture.nl

Lees ook: 10 Dingen die de wereld zou moeten weten over peuters.