Nachtangst bij peuters: Pavor Nocturnus

Denk je dat je de slapeloze nachten van de babytijd achter de rug hebt, begint je peuter avond na avond onafgebroken te gillen. Maar wist je dat dit nachtelijke gegil een naam heeft? Namelijk nachtangst, niet te verwarren met nachtmerries. Wij leggen het uit;

Lees ook: 10 redenen voor je kind om niet te slapen

Vanaf een jaar of drie kan je kind last krijgen van nachtangst, ook wel Pavor Nocturnus genoemd. Je kind lijkt wakker en is compleet overstuur, maar laat zich eigenlijk niet troosten. Iets wat bij een nachtmerrie wel lukt. Nachtangst is dan ook iets anders dan een nachtmerrie en vraagt om een andere aanpak. Een nachtmerrie ontstaan in de REM-slaap, nachtangst ontstaat ongeveer twee uur na het naar bed gaan, wanneer de lichte slaapfase overgaat naar een wat diepere. Als deze overgang niet helemaal soepel verloopt, kan nachtangst ontstaan. Je kind raakt overstuur en gaat huilen, schreeuwen, gillen en wild om zich heen slaan. En heeft soms de ogen open. Het lijkt op een soort paniekaanval en ziet er voor de ouders naar uit. Je kind is duidelijk overstuur, maar hoe stevig je hem ook tegen je aandrukt, niks helpt. En dat troosten kun je ook maar beter niet teveel doen, want hiermee maak je het eigenlijk alleen maar erger. Aanrakingen kunnen tijdens zo’n aanval van nachtangst als bedreigend worden ervaren en zorgt ervoor dat je kind alleen maar meer overstuur raakt.

Wat kun je dan wel doen?
Blijf bij je kind en zorg er ten eerste voor dat hij zich tijdens zo’n aanval geen pijn kan doen of uit bed kan vallen. Praat op een zachte en geruststellende toon en aai je kind eventueel zachtjes. Hou het licht uit of gedempt en probeer hem te kalmeren. Vaak is de nachtangst met 10-30 minuten weer over, maar met een beetje pech kan het ook zo een uur (of soms zelfs nog langer) duren.
Na deze nachtelijke paniekaanval slaapt je kind verder alsof er niets gebeurd is en kan het zich de volgende ochtend ook niks herinneren. Bij een nachtmerrie daarentegen moet je je kind wel weer in slaap helpen door erbij te blijven of hem te troosten en je kind weet de volgende ochtend dat hij die nacht wakker is geweest en naar gedroomd had. Aan dit verschil kun je een nachtmerrie en nachtangst makkelijker uit elkaar halen. Onthou dat nachtangst voor je kind zelf gelukkig niet erg of schadelijk is, hoewel het er voor jou waarschijnlijk wel heel naar uit ziet.

Hoe ontstaat nachtangst?
Nachtangst komt meer voor bij jongetjes dan bij meisjes en kan ontstaan vanaf 18 maanden tot een jaar of 6. Maar bij de meeste kinderen met nachtangst begint dit vanaf 3 jaar. Erfelijke aanleg lijkt een rol te spelen. Als je als ouder last hebt gehad van nachtangsten, zal je kind die misschien ook wel krijgen. De oorzaak heeft te maken met bepaalde hersengebieden die nog niet rijp zijn. Met de rijping van de hersenen, en dus het ouder worden van je kind, nemen de nachtangsten af.
Vermoeidheid, stress of een vervelende ervaring kunnen nachtangst veroorzaken als je kind er al gevoelig voor is. Ook spanning van een verhuizing of een nieuw broertje of zusje kunnen nachtangsten opwekken.

Wat kun je als ouder doen om nachtangst voor te zijn?
Als je merkt dat je kind bijvoorbeeld elke avond om 23.00 uur ligt te gillen in zijn bedje, en dus nachtangst heeft, kun je hem een kwartier ervoor wakker maken. Daarna kan je kind rustig weer inslapen en naar de volgende slaapcyclus gaan zonder nachtangst te krijgen.
Daarnaast is het heel belangrijk om de tijd te nemen voor het naar bed brengen en om een vast slaapritueel in te bouwen. Dus in bad, pyjamaatje aan en tanden poetsen, een verhaaltje lezen en naar bed. Of neem voor het slapen gaan nog even rustig met elkaar de dag door. Ga niet stoeien of een ander wild spelletje doen vlak voor het slapen gaan maar zorg echt voor rust in huis zodat je kind rustig kan gaan slapen.
Omdat nachtangst vaak verband houdt met oververmoeidheid, kan het ook helpen je kind een half uur eerder naar bed te brengen en/of overdag nog een rustmoment in te lassen. Succes!

Lees ook: 30 dingen die moeders denken (als de baby niet wil slapen)