Moeders, werken doe je niet alleen maar voor het geld
Onlangs werd bekend dat Nederland dit jaar 16 plaatsen gekelderd is op de emancipatieranglijst. Sterker nog: de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen is in ons land zelfs toegenomen. Dat komt deels doordat veel Nederlandse vrouwen nog steeds niet, of parttime werken. Gek genoeg werken veel vrouwen dit zelf in de hand. Want als je niet per se hóéft te werken, dan kun je beter thuisblijven, vinden nog steeds veel moeders.
Zodra mijn moeder mij als klein kind de absolute basics (mijn eigen kont afvegen, een lepel naar mijn mond brengen, geen vreemde honden zoenen) had bijgebracht, legde ze zich toe op het overbrengen van wat wat haar betreft gold als het elfde gebod des levens: gij zult onafhankelijk zijn. Eén van mijn vroegste jeugdherinneringen is dan ook het maken van een test uit de Opzij, die moest aantonen hoe geëmancipeerd ik was. Want dat was misschien wel mijn moeders ultieme doel in het leven: ervoor zorgen dat haar dochter een geëmancipeerde vrouw werd. Nu, 35 jaar later, durf ik wel te zeggen dat haar missie behoorlijk geslaagd is. Ik ben van niemand afhankelijk. Ik verdien mijn eigen geld, kan mezelf en mijn kinderen, als het moet, helemaal alleen bedruipen. Wat soms nou eenmaal moet, zoals ik zelf aan den lijve ondervond toen ik ging scheiden en het als alleenstaande moeder zelf moest zien te rooien. Ik had alimentatie kunnen krijgen, maar die heb ik kunnen weigeren en dat heb ik aan die onafhankelijkheid te danken. Daar ben ik trots op en ben dan ook voornemens de les die mijn moeder mij leerde door te geven aan mijn beide dochters. Want werken, lieve dames, dat doe je dus echt niet alleen maar voor het geld.
Lees ook: Als je na de geboorte van je kinderen behoefte hebt aan een heel andere carrière.
Dat is namelijk nog steeds een beetje de tendens onder moeders in Nederland. Of je werkt omdat het pure noodzaak is, bijvoorbeeld omdat je een alleenstaande moeder bent, of je partner in z’n eentje niet genoeg verdient om het gezin te onderhouden, óf je werkt voor een leuk extra zakcentje, waar dan een tweede auto, een duurder huis, of een extra vakantie van bekostigd kan worden. Maar eigenlijk is werken als je moeder bent, en fulltime werken al helemaal, gewoon niet nodig. Sterker nog, menig moeder vindt het zelfs een beetje egoïstisch, want je hebt toch zeker niet voor niets kinderen gekregen? Fulltime werkende moeders zoals ik, moeders die ervoor kiezen om vijf dagen per week op kantoor te zitten, i.p.v. koekjes te bakken met hun kinderen, worden in Nederland niet zelden nog steeds met de nek aangekeken. Zeggen dat we het zo druk hebben en dat werken in combinatie met het moederschap soms lastig is mag bijna niet, want het is tenslotte je eigen keuze geweest om zo nodig carrière te gaan maken. Je wilde toch zelf dat luxe leventje? Dan moet je ook niet zeiken. En oh ja, als je kinderen later bij de psychiater terecht komen voor hun hechtingsstoornis omdat mama er nooit was, dan willen we je ook niet horen. Werken is tenslotte een kéuze. En, ja nou ja, leven en laten leven hoor en alles, aldus de Nederlandse mama’s, maar eh…de verkéérde keuze dus.
Iedere keer als ik in een discussie over emancipatie, moederschap en werkende vrouwen dergelijke opvattingen hoor, ben ik weer verbijsterd. Hoe is het toch mogelijk dat er anno 2017, in een geciviliseerd Westers land, nog zo Calvinistisch wordt gedacht? Door vrouwen zélf notabene. Ik vind het niet gek dat landen als Rwanda, Bolivia en de Filipijnen ons voorbij streven op het gebied van de gelijkheid tussen de seksen. Vrouwen in Nederland wíllen helemaal niet onafhankelijk en naast moeder ook nog wat anders zijn, dus hoe kunnen we dan ooit gelijk worden? Begrijp me niet verkeerd, iedereen moet z’n eigen invulling geven aan z’n leven en als je thuis wilt blijven bij je kinderen, dan is dat je goed recht. Maar vervolgens beweren dat je als moeder alleen zou moeten werken als het financieel nódig is, dat kan toch eigenlijk gewoon niet meer? Je realiseert je toch wel dat je daarmee vrouwen in z’n algemeenheid per definitie ondergeschikt maakt aan mannen? Voor wie het blijkbaar wél oké is om een carrière na te streven als ze vader zijn. Om graag naast papa ook nog zakenman, IT-manager, of salestijger te zijn. Om, in veel gevallen, meer geld te verdienen dan strikt noodzakelijk is voor het dagelijks brood op de spreekwoordelijke plank. Meer uren te maken dan officieel in het contract staan. Tijd en energie te stoppen in iets anders dan het gezin, gewoon, omdat dat bijvoorbeeld, ik noem maar een dwarsstraat, leuk en weer eens wat anders dan de zoveelste poepluier is? Is dat altijd nódig? Nee, heel vaak niet zelfs. Maar toch is de carrièreman nooit een slechte vader en de carrièrevrouw bijna per definitie een ontaarde moeder. Ik weet niet of er ergens nog Dolle Mina’s zijn, maar ik geloof toch dat we terug die barricade op moeten, want dit gaat natuurlijk nergens over.
In principe hoef ik, nu ik weer een partner heb, niet meer te werken. Mijn man verdient in z’n eentje genoeg om ons gezin te onderhouden. Maar ik werk dus niet alleen om in mijn levensonderhoud te voorzien. Ik heb nog veel meer redenen om te werken. Onafhankelijkheid en gelijkheid zit namelijk niet alleen in geld, het zit ook in gevoel. Het gevoel dat ik voor mezelf en mijn kinderen kan zorgen zonder hulp van iemand anders. Het gevoel dat ik een bijdrage lever aan het onderhoud van mijn gezin. Het gevoel van een gelijke machtsverhouding, die door financiële afhankelijkheid in relaties heel vaak scheef komt te liggen. Dat weet ik, omdat ik zelf een tijd noodgedwongen thuis zat in Amerika, omdat ik daar om visumtechnische redenen niet mócht werken. En dat was niet goed voor mijn relatie. Alle financiële druk kwam op de schouders van mijn man terecht en dat was voor hem echt niet altijd makkelijk. Bovendien deed het gevoel mijn hand op te moeten houden bijzonder weinig voor mijn eigenwaarde en raakte ik daarnaast ook nog eens danig afgestompt. Door te werken blijf ik me ontwikkelen en ontplooien, wordt mijn wereld vergroot en blijf ik midden in de maatschappij staan. Het zorgt ervoor dat ik naast moeder ook nog iets anders ben, dat ik de verschillende kwaliteiten die ik heb kan benutten en bovendien ook steeds nieuwe dingen blijf leren. Ik vind dat ik de plicht heb om een bijdrage te leveren aan de maatschappij, zowel sociaal als economisch, aangezien die maatschappij alleen maar kan bestaan als iedereen z’n steentje bijdraagt. En daarnaast vind ik dat ik het nastreven van onafhankelijkheid voor ieder mens, maar misschien nog wel meer voor vrouwen, heel belangrijk is. Tenslotte, hoe je het ook wendt of keert: je komt alleen op deze wereld en je gaat er ook alleen weer weg. En als het erop aan komt, zul je het dus echt zelf moeten doen.
Wij hebben geen kapitaal huis met twee auto’s voor de deur. Het geld dat ik verdien gaat niet op aan het faciliteren van een luxe leven. Insinueren dat werkende moeders dergelijke materiële zaken boven hun kinderen verkiezen is een heel vreemde gevolgtrekking en bovendien beledigend. Er als moeder voor kiezen om te werken is geen teken van egoïsme of slecht moederschap, het is een teken van zelfbewustzijn en onafhankelijkheid. Van je niet schikken in de rol die je door de biologie nou eenmaal automatisch is toebedeeld, maar van het zélf kiezen welke rol je wilt spelen in het leven. Is dat de rol van moeder en geen andere, dan is dat natuurlijk prima. Zolang het maar jouw eigen keus is. Maar probeer andere moeders dan niet ook in die rol te drukken. Want dat is dus de crux van emancipatie: dat iedereen het recht, de mogelijkheid en de vrijheid heeft om haar eigen keuzes te maken, het leven zelf vorm te geven op een manier die voor haar en de haren goed is. Als vrouwen en helaas vooral ook moeders, onderling zo doorgaan met elkaar steeds maar zo verschrikkelijk de maat te blijven nemen over de manier waarop zij hun leven vormgeven, komen we straks niet eens meer voor op de gendergelijkheidsranglijst. En dat is dan niet zozeer de schuld van de intrinsiek ongelijke samenleving, maar vooral gewoon van onszelf, de vrouwen die weliswaar roepen dat ze gelijke rechten willen, maar zichzelf vervolgens heel vaak superieur achten aan hun zusters. En dat is, mijns inziens, toch wel meten met twee heel ongelijke maten.
Lees ook: Uitspraken die werkende moeders nijdig maken.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
