Racisten worden niet geboren, ze worden gemaakt (door ons)
De gruwelijke dood van de Amerikaan George Floyd heeft wereldwijd geleid tot protest en acties tegen racisme. Ook in Nederland speelt dit probleem nog altijd en krijgen mensen regelmatig te maken met discriminatie. Hoe bannen we dit uit? Ouders spelen daarin een belangrijke rol.
Wie de beelden van de arrestatie van George Floyd heeft bekeken, kan niet anders dan geschokt zijn geweest. Het is dan ook niet gek dat de hele wereld al dagen in de ban is van deze brute moord en er overal anti-racisme protesten gevoerd worden. Toch is het voor veel mensen ook een ver-van-hun-bed-show. In Nederland gebeuren dit soort dingen tenslotte niet, toch? Maar ook bij ons is racisme voor veel mensen helaas onderdeel van hun realiteit. Ook bij ons worden mensen be,- en veroordeeld op hun huidskleur en afkomst. Dat is voor ons, als de progressieve, tolerante Nederlanders die we onszelf vinden, vaak moeilijk te accepteren, maar het is wel waar. En daar moeten we wat mee. Ouders hebben daarvoor een krachtige tool in handen: hun kinderen. Racisten worden namelijk niet geboren, maar gemaakt. Haat is niet aangeboren, maar aangeleerd. Dus hebben wij de sleutel in handen naar een wereld vol mensen die niet geleerd hebben te haten, maar juist lief te hebben.
LEES OOK: Ouders geven autistisch adoptie kind terug – en waarom sommige dingen wél taboe moeten blijven.
Kleurenblind bestaat niet
Praat jij weleens met je kinderen over racisme? De meeste witte ouders niet. We denken namelijk dat we, door het er vooral maar niet over te hebben, ervoor zorgen dat kleur geen issue wordt. We zeggen dan dat we onze kinderen ‘kleurenblind’ opvoeden. Maar dat kan helemaal niet. Iedereen ziet kleur. Omdat die er gewoon is. Kinderen zien iemands kleur en daar is niks mis mee. Ze hebben er namelijk geen oordeel over. Misschien wel vragen, maar dat is logisch. Een kind heeft vragen over alles wat het waarneemt, benoemt alles wat het ziet. Maar belangrijker misschien nog wel dan vragen beantwoorden, is zelf actief met je kind het gesprek aangaan. Praten over de verschillende soorten mensen in de wereld, de verschillende culturen. En vooral ook: praten over racisme en wit privilege. Je kinderen vertellen dat wit zijn in deze wereld betekent dat je meer mogelijkheden hebt en minder angsten. Dat je minder hard hoeft te werken om dingen te bereiken. Dat dingen die voor jou vanzelfsprekend lijken, dat voor mensen met een andere huidskleur vaak helemaal niet zijn. En hoe oneerlijk en verdrietig dat is. Op die manier zorgen we ervoor dat we een bewuste generatie opvoeden. Een generatie die zich bewust is van zichzelf, maar vooral ook van anderen en de wereld waarin zij leven. Want jouw wereld is helemaal niet per definitie die van een ander.
Wit is superieur
Ook al draag je als ouders zelf geen racisme uit, ook al praat je nooit slecht of stigmatiserend over mensen van kleur, we vergeten vaak dat kinderen net sponzen zijn. Ze zuigen alles in zich op en wat de maatschappij uitdraagt is daar een belangrijk onderdeel van. In een experiment van journalist Sunny Bergman, in de documentaire ‘Wit is ook een kleur’, werd dat pijnlijk geïllustreerd. Een groep jonge kinderen van ouders die zichzelf allemaal als ‘links progressief’ classificeerden kregen een witte en een zwarte babypop en plaatjes van witte en donkere kindjes. Vervolgens werd hen gevraagd welke kindjes en welke pop het slimst was, of het stoutst, of het liefst of het gemeenst. Driekwart van de kinderen, ook de kinderen van kleur, kozen voor de plaatjes van blanke kindjes en zagen de blanke pop als ‘superieur’. Schrikken voor de ouders, want dat was niet wat zij hen geleerd hadden. Inderdaad, dat had de maatschappij hen geleerd. Want in onze maatschappij is wit nog steeds superieur. En, het spreekwoord luidt niet voor niets: wie zwijgt stemt toe.
Krachtig verzet
Het is niet leuk om met kinderen te praten over nare dingen. We zouden hen het liefst beschermen tegen alle ellende en het onrecht van de wereld. Maar onrecht gaat niet weg door te doen alsof het er niet is. Onrecht verdwijnt alleen door je er actief tegen te verzetten. Kinderen opvoeden die respectvol omgaan met iedereen om hen heen, die oog hebben voor de leef,- en belevingswereld van een ander, die luisteren naar en leren van die ander en die alle kleuren en culturen zien als gelijk aan die van hen, ís actief verzet bieden. Het is misschien wel het meest krachtige verzet, omdat wij de mogelijkheid hebben om met onze kinderen een wezenlijk andere wereld te creëren dan die waarin wij zijn opgegroeid. Dát is wit privilege waar we dankbaar voor moeten zijn en dat we vooral moeten gebruiken. Tenslotte: privilege is niet verkeerd, als je het maar ten goede inzet. Dat kunnen wij, dat moeten wij, dat zijn wij aan onze kinderen verplicht. Eén voor allen, allen voor één, ouders. Yes, we can.
Wil je meer informatie over hoe je met je kind kunt praten over racisme? Bekijk dan eens deze websites:
- Hoe voed ik mijn kind bewust op met kennis over ras, huidskleuren en racisme?
- Hoe voed ik mijn witte kind op?
LEES OOK: Alle moeders weer achter het aanrecht dankzij het coronavirus.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
