Waarom je je als werkende moeder niet hoeft te verantwoorden naar je kind
Werkende vaders voelen zich doorgaans niet schuldig naar hun kinderen omdat ze er niet zijn. Werkende moeders daarentegen hebben vaak het gevoel dat ze hun kroost geweld aan doen door te werken. Vala vindt dat onzin en zegt: moeders, hou op met je te verontschuldigen. Het is nergens voor nodig.
Dit weekend vertelde een vriendin mij over een kennis van haar die een ‘supergoede manier had gevonden om aan haar kind uit te leggen dat ze werkt’. Ik hoorde het verhaal aan, maar vond het helemaal niet ‘supergoed’. Sterker nog, ik werd er een beetje boos van. Deze moeder had voor haar zoon een kalender gemaakt waarop stond wanneer ze ging werken. Hoe laat ze wegging en hoe laat ze weer thuis kwam. Die had ze gemaakt omdat ze zich schuldig voelt omdat ze werkt. Op deze manier wist haar zoon precies waarom en hoe lang het werk mama van hem afnam en wanneer ze weer bij elkaar zouden zijn. Goed bedoeld natuurlijk, en er is niks mis met dingen verduidelijken en inzichtelijk maken voor je kind (sterker nog: als moeder van een autistisch kind heb ik zelf al behoorlijk wat kalenders en planborden in elkaar gezet). Maar waarom is het nog steeds zo dat moeders het gevoel hebben dat ze zich naar hun kinderen moeten verantwoorden omdat ze werken? Het moeten uitleggen? Is werken niet gewoon normaal? Dus waarom kunnen we daar dan niet normaal over dóen?
LEES OOK: Waarom je dromen najagen met kleine kinderen echt wel mogelijk is
Werken is geen noodzakelijk kwaad, werken is normaal
We roepen aan alle kanten om gelijkheid voor vrouwen, maar hoe gaan we dat ooit bewerkstelligen als we zelf nog steeds het gevoel hebben dat we fout bezig zijn als we als moeders naar ons werk gaan ipv thuis te blijven bij onze kinderen? Zolang wij zélf kennelijk het gevoel hebben dat dat iets is om ons over te verontschuldigen naar onze kinderen, zullen onze kinderen het ook niet als iets vanzelfsprekends gaan zien dat hun moeders naast moeders ook nog iets anders zijn. Kinderen zijn sponzen, ze slurpen alles wat ze zien, horen, (aan)voelen gretig in zich op en vormen daarmee hun wereldbeeld. Een kind dat merkt dat zijn moeder zich schuldig voelt over haar werk zal dus al snel de conclusie trekken dat het eigenlijk niet de bedoeling is dat mama weg gaat. Dat werken iets vervelends is, een noodzakelijk kwaad. Terwijl dat nou juist niet is wat we ze zouden moeten leren. Wat we onze kinderen zouden moeten meegeven is dat werken normaal is. Zowel voor vaders, als voor moeders. Dat het niet iets is om je vervelend over te voelen, dat het niet betekent dat je moeder bij je weg gaat, niet bij je wil zijn. Maar dat het gewoon is wat grote mensen doen. Om geld te verdienen, maar ook omdat het leuk is. Belangrijk voor je ontwikkeling en voor de maatschappij. Dat het, kortom, dus gewoon normaal is.
Er is geen probleem, als jij er geen probleem van maakt
Ik ben opgegroeid met twee fulltime werkende ouders. Nooit heb ik ook maar een seconde het gevoel gehad dat mijn moeder me in de steek liet als ze ’s ochtends de deur uit ging. Ik stond er eigenlijk niet eens bij stil, het was gewoon zo. Sterker nog, toen ik er op een gegeven moment achter kwam dat veel van de moeders van mijn vriendjes en vriendinnetjes niet werkten, heb ik stomverbaasd aan mijn eigen moeder gevraagd wat die moeders dan de hele dag deden. Voor mij was het volkomen normaal dat mijn moeder overdag op haar werk en dus niet bij mij was. Mijn moeder heeft er ook nooit een big deal van gemaakt om aan mij uit te leggen waarom zij werkte. Ik kan me niet herinneren dat we het er ooit over gehad hebben. Zij voelde zich niet schuldig en ik voelde me niet verlaten. Gewoon omdat het bij ons thuis een gegeven was dat allebei mijn ouders werkten. Ik miste mijn moeder niet, omdat dat daar helemaal geen reden voor was. Ze kwam iedere avond thuis, knuffelde me, stopte me in bed en in het weekend was ze er de hele dag. Net zoals mijn vader. Zij vonden het normaal, en dus vond ik dat ook. Voor een kind is er helemaal geen probleem, zolang jij er geen probleem van maakt.
Mama gaat naar kantoor, niet naar het schavot
Een tijd geleden zei mijn oudste dochter dat ze het stom vond dat ik werkte. Daarop heb ik haar gevraagd of ze het dan ook stom vond dat haar vader werkte. Ze zei dat ze dat niet stom vond. Op mijn vraag waarom, antwoordde ze dat het voor vaders normaal is dat ze werken, maar voor moeders niet. Het was niet dat ze mij miste ofzo, of dat ze het vervelend vond bij de oppas, maar ze had gewoon het idee dat ik iets deed dat raar was, niet zo hoorde. Dat vond ik schokkend, omdat dat duidelijk laat zien hoe diep de rollenpatronen van weleer nog ingebed zijn in onze maatschappij. Dit zijn namelijk geen opvattingen die mijn dochter van mij heeft, geen sentimenten die ik op haar overbreng. Maar overal om haar heen ziet ze dat moeders thuis zijn, of dat ze het op z’n minst vervelend vinden om te gaan werken, of zich daar vervelend over vóelen, omdat ze het idee hebben dat ze hun kinderen tekort doen. Ik word daar best verdrietig van. Met die houding komen we natuurlijk nergens met die emancipatie. Wat leren we onze kinderen, en vooral ook onze dochters, als papa ’s ochtends fluitend en zonder scrupules de deur uitstapt en mama vertrekt met een houding alsof ze naar het schavot moet?
Werken is normaal. Het is niks om je slecht of schuldig over te voelen naar je kinderen. Je doet ze niet tekort door niet iedere dag bij ze thuis te zijn. Zolang je van ze houdt, ze liefde, eten, een dak boven hun hoofd en veiligheid geeft, is er niks om gewetenswroeging over te hebben. Waar het om gaat is dat je laat zien dat je achter de keuzes staat die je gemaakt hebt. Dat geldt voor alles wat je doet, of je nou thuis bent, of 80 uur in de week werkt, de crux is je kinderen te laten zien dat het goed is, omdat het voor jóu goed is. Omdat het in jullie gezin, jullie normaal is. Kinderen hebben pas ergens moeite mee als ze het gevoel krijgen dat dat blijkbaar nodig is. Dat er iets mis is. En er is niks mis als je werkt. Als papa geen afstreepkalenders hoeft te maken, of met lood in z’n schoenen naar kantoor hoeft te gaan, hoef jij dat ook niet. En dat jeugdtrauma waar je kind later voor naar de psycholoog moet, dat heeft niks te maken met jouw ontaarde werkende moederschap, maar met iets heel anders dat je fout hebt gedaan (en ach, daar komt Teuntje dan ook wel overheen). Dus moeders, weg met dat schuldgevoel en ga gewoon normaal doen. Want werken is niks raars.
LEES OOK: Fulltime werken en een gezin. Hoe dan? Nou, zo dus!
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
