Tepelkloven, borstontsteking en ander borstvoedingsleed

Iedereen (of bijna iedereen dan, op een paar mazzelaars na) die borstvoeding geeft of heeft gegeven weet dat het in het begin geen pretje is. Zo’n baby die bijna de hele dag aan je borst ligt te happen, dat doet pijn. Je tepels zijn nog mega gevoelig, je hebt enorme stuwing en als je baby dan ook nog eens verkeerd aanhapt…auw! Grote kans dat je het dan even niet meer ziet zitten. Wat zijn de meestvoorkomende kwaaltjes en wat kun je eigenlijk het beste doen bij stuwing/tepelkloven/borstontsteking en ander borstvoedingsleed? 

Lees ook: De waarheid over borstvoeding en alcohol.

Het is heel normaal dat het geven van borstvoeding in het begin pijn doet. Je borsten en je tepels moeten er aan wennen, maar na een maandje hoort dit pijnlijke gevoel wel over te zijn. Bij ondraaglijke pijn, kloofjes of bloedingen kun je het beste gelijk een lactatiekundige inschakelen, zodat de schade – hopelijk – beperkt blijft en het voeden een pijnloos eitje wordt.

Hoe verzorg je je borsten tijdens de borstvoedingsperiode?
– Gebruik geen zeep! Het is niet nodig je tepels met zeep te wassen. Ze worden er alleen maar pijnlijker van en bovendien niet echt lekker voor je baby, zo’n geparfumeerde hap. Afspoelen met warm water is voldoende.
– Medela heeft een speciale tepelcrème: Purelan 100 (in die gele tube). Die kun je voor en na het voeden op je tepels smeren om ze zacht en soepel te houden en eventuele kloofjes en bloedingen proberen te voorkomen. Je baby mag je met een gerust hart aanleggen als er nog een laagje zalf op je borst zit.
– Moedermelk heeft nagenoeg hetzelfde effect; wrijf na elke voeding wat moedermelk over je tepels.
– Laat je borsten na elke voeding even ‘luchten’ en pak je droge borsten weer in je beha in (met schone borstvoedingspads)

De meestvoorkomende borstvoedingskwaaltjes op een rij:
Stuwing
Meestal krijg je tussen de 3e en 5e dag na de bevalling last van stuwing. Je borsten zijn enorm pijnlijk, opgezwollen en voelen warm en zwaar aan. Hoewel er naar wijzen er al voor kan zorgen dat je tegen het plafond schiet van ellende, is het toch belangrijk dat je je baby regelmatig aanlegt en dat hij je borsten leeg drinkt. Dat is eigenlijk de enige remedie. Lukt dit niet, kolf de rest dan af na de voeding. Het aanhappen is voor je baby nu ook wat lastiger, omdat je borsten zo vol zijn en je tepels dus vlakker worden. Je kunt van te voren wat melk afkolven met je hand of een kolfapparaat zodat je borsten iets zachter zijn en het aanhappen makkelijker gaat voor je baby en iets minder pijnlijk voor jou is.

Om de stuwing te verlichten masseer je je borsten voor en na elke voeding (belangrijk, want de kans op een verstopte melkklier en borstontsteking ligt nu op de loer!). Een warm compres voor de voeding op je borsten bevordert de melkstroom en een koud compres erna werkt lekker verkoelend. Koolbladeren (ja echt) in je beha kunnen ook de pijn verzachten. Dag en nacht een beha dragen (een speciale voedingsbeha zonder beugels) kan ook helpen, zeker als ze zo zwaar voelen. Na een paar dagen moet de stuwing voorbij zijn.

Tepelkloven
Pijnlijke tepels met wondjes, tepelkloven, ontstaan vaak door het niet goed aanleggen of slordig drinken (af en aan je tiet en niet goed opnieuw aanhappen) van je baby. Ook spruw (een schimmel), het gebruik van een tepelhoedje (gaat schuren), het veel wassen van je tepels met zeep of een te kort tongriempje bij je baby kunnen boosdoeners zijn. Heb je last van tepelkloven dan is borstvoeding geven vaak enorm pijnlijk omdat elke slok van je baby voelt alsof er iemand met 1000 naaldjes in je tepels prikt. Zonde en niet de bedoeling! Schakel gelijk een lactatiekundige in als het voeden pijnlijk wordt, zo kun je nog proberen te voorkomen dat je straks met bloedende tepels op bed zit en je de handdoek in de ring gooit. Een andere voedingshouding kan helpen, ervoor zorgen dat je baby goed aanhapt en daarnaast je tepel goed vet houden met bijvoorbeeld lanoline (zoals Purelan 100 van Medela) of Bepanthen.

Verstopte melkklieren
Voel je een harde knobbel in je borst of heb je een rode, pijnlijke plek? Dan kun je te maken hebben met een verstopte melkklier. Ook hier is het advies: masseer je borst onder een warme douche en probeer tijdens de voeding vanaf de bovenkant van je borst langs de pijnlijke plek naar je tepel toe te masseren. Hiermee kun je de verstopte klier weer laten doorstromen. Is het te pijnlijk om je baby uit die ene borst te laten drinken, dan kun je deze kant ook kolven. Let er wel op dat je je borst helemaal leeg kolft en de pijnlijke plek tijdens het kolven weer masseert. Helpt dit niet, blijft de plek pijnlijk en rood en krijg je zelf ook nog koorts? Dan kan het zijn dat je al een borstontsteking hebt en moet je je huisarts bellen.

Borstontsteking
Een verstopte melkklier kan tot een borstontsteking leiden. De symptomen zijn hetzelfde, maar bij een borstontsteking heb je ook nog eens koorts, rillingen en griepachtige pijn. Je huisarts kan je antibiotica voorschrijven. Wil je dit liever niet? Leg dat je baby regelmatig aan of ga kolven, maar neem wel altijd eerst contact op met je huisarts en bespreek dit.

Lees ook: Hoe om te gaan met darmkrampjes.