Ode aan alle moeders en zwangere vrouwen die de hittegolf hebben overleefd

Het was de afgelopen week 200 graden in Nederland, althans, zo voelt een hittegolf voor de meeste moeders en zwangere vrouwen. Dus even een applausje voor onszelf!

LEES OOK: 8 Redenen waarom zwanger zijn in de zomer VRESELIJK is

Het was de afgelopen dagen tegen de veertig graden in Nederland en er werd zelfs een weeralarm afgegeven. Nu is hitte voor niemand een pretje: vooral dieren, jonge kinderen en ouderen hebben het zwaar. Maar in dit stuk wil ik stilstaan bij alle zwangere vrouwen en de moeders – vooral de moeders die net bevallen zijn. Zwanger zijn is sowieso al een prestatie, als je erbij stilstaat: je doet bijna alles wat je normaal ook doet en intussen is je lichaam bezig om een nieuw leven te bouwen. Dat gaat vaak al gepaard met slapeloze nachten, zwangerschapskwalen, zorgen en een boel geregel, laat staan als je alleen maar met je dikke enkels in een teil met ijsblokjes de uren kunt aftellen tot koeler weer. En dan de kraamvrouwen! Ben je net moeder geworden, dan draag je niet alleen de zorg voor zo’n kwetsbaar hummeltje dat niet mag uitdrogen, je bent zelf ook nog aan het herstellen. En ook al heb je dan misschien je partner en kraamhulp aan je zijde, jij bent waarschijnlijk de enige die ook nog lijdt aan kraamtranen, stolsels, hechtingen, naweeën en duizelingen en daar kun je eigenlijk geen hittegolf bij gebruiken.

Tijdens mijn eigen zwangerschap viel het nog wel mee met de warmte (gelukkig maar, want ik was zelf een wandelende kachel met twee baby’s in mijn buik), mijn kinderen waren krap zes weken oud toen er ook een hittegolf uitbrak. Ik deed mijn best de warmte buiten de deur te houden door deuren en ramen overdag angstvallig gesloten te houden, maar er was voortdurend kraambezoek dat meer was van het ‘even lekker alles openzetten’, waardoor het in huis algauw 32 graden was en er bovendien elke nacht gemiddeld zeven muggen boven het bed rondvlogen. Mijn vriend en ik kregen van de weersomstuit allebei buikgriep en een de baby’s werd zo ziek dat ik met haar naar de dokter moest vanwege uitdrogingsgevaar. Als ik terugdenk aan deze tijd, voel ik de hitte en de uitputting nog steeds. Hoe we het doorstaan hebben, weet ik niet, maar wonder boven wonder heeft iedereen het overleefd, is mijn borstvoeding er niet mee gestopt, en brak er na een dag of zes iets minder warm weer aan. Inmiddels is het jaren later en ik was al bijna weer vergeten hoe héét we het hebben gehad, tot deze week.

Deze week kwam alles weer terug en waren mijn gedachten bij de moeders die net moeder zijn geworden en die niet alleen druk zijn met darmkrampjes, luiers en tepelkloven, maar ook met hoe ze het hoofd in vredesnaam koel houden. En bij de zwangere vrouwen, vooral aan degenen in hun derde trimester. Hoe pittig moet het zijn om ’s nachts te liggen woelen (althans, dat deed ik voornamelijk in het derde trimester) terwijl het ook nog eens tropisch warm is in je bed. En hoe zijn jullie in godsnaam de dagen doorgekomen? Ik heb deze week één nacht slecht geslapen (want ook kleuters liggen te woelen tijdens een hittegolf) en ik voelde me de hele ochtend alsof ik net mijn 87^ste verjaardag had gevierd met te veel wijn. En dan heb ik alleen maar twee oververhitte kleuters onder mijn hoede.

Dit jaar overleefden wij de hittegolf door het merendeel van de dag met de gordijnen en ramen dicht binnen te niksen in ons ondergoed, om alleen even het huis te verlaten voor een rondje koele supermarkt en daar met ons hoofd boven het vriesvak te hangen. Pas tegen de avond plonsden we rond in het zwembadje in de tuin. En ik dacht: hopelijk hebben alle zwangere vrouwen en kersverse moeders gewoon airconditioning op de slaapkamers en horren of rolluiken voor het raam (net als wij inmiddels) en is er niemand zo wanhopig geweest als ik tijdens de hittegolf in 2015. Maar als je wel de wanhoop nabij bent geweest: weet dat ik aan je heb gedacht.

Nog wat tips voor tijdens een volgende hittegolf:

• Hou warmte buiten door ramen, deuren, gordijnen en rolluiken hermetisch gesloten te houden. Ventileer pas tegen de avond door alles tegenover elkaar open te zetten. Een ventilator met een paar bevroren flessen water ervoor op een theedoek schijnt ook te helpen.
• Te heet? Zoek verkoeling in een bioscoop, winkelcentrum of andere plek waar ze airco hebben.
• Ga bij extreme hitte niet naar buiten met je kinderen maar hou ze binnen en ga iets rustigs met ze doen. Ga pas naar buiten als de ergste warmte van de dag voorbij is en zoek een koele, schaduwrijke plek op met water. Als het buiten te warm is, werkt een koel badje binnen ook.
• Bescherm je kinderen met factor vijftig, een zonnehoed of pet en zonnebril en laat ze nooit (ook niet een paar tellen!) achter in de auto.
• Kleed kinderen en baby’s aan in dunne kleding die beschermt tegen de zon (bijv. een UV-pakje).
• Geef je kinderen veel kleine beetjes te drinken en als ze al vast voedsel krijgen, ook watermeloen en komkommer en andere waterrijke fruit en groenten. Leg baby’s die borstvoeding krijgen liefst elk uur aan.
• Overweeg (in koelere tijden) om de tegels uit je tuin te gooien en te vervangen door gras. Het absorbeert de warmte en zorgt voor een koelere omgeving. Ook sedum op je dak scheelt een boel.

LEES OOK: Slaap, kindje slaap; Maar hoe krijg je dat voor elkaar in de zomer?

Janneke Jonkman

Janneke (45) heeft drie dochters: een tweeling van 8 en een peuter van 2. Over de tweelingzwangerschap en -hectiek van de eerste jaren schreef ze het boek O jee het zijn er twee. Tegenwoordig probeert ze vanuit intuïtie en creativiteit te balanceren tussen haar werk als schrijver en het moederschap van drie meiden. Je kunt haar belevenissen ook volgen op haar Instagram.