Mama is een alcoholist – maar waarom dat niet het echte probleem is
We horen steeds meer over de slechte gevolgen van alcohol. Dat ook een paar glaasjes al een aanslag zijn op je gezondheid, zowel lichamelijk als geestelijk. Toch is het lastig om de fles te laten staan. Vooral voor moeders. Veel moeders hebben een drankprobleem, maar weten dat goed te verbergen. Voor hun omgeving, maar ook voor zichzelf.
Het feit dat er zoiets bestaat als Dry January laat zien hoe het drinken van alcohol ingebed is in onze samenleving. We hebben een speciale maand nodig, een soort event bijna, om het niet te doen. En dan blazen we hoog van de toren: kijk mij eens verantwoord bezig zijn met mijn spa’tje. Om in februari onze net schoongespoelde levers gewoon weer te verdrinken in Sauvignon. Vooral moeders kunnen er wat van. De ‘mama drinkt wijn memes’ zijn legio, niemand kijkt ervan op als je standaard een open fles op je aanrecht hebt staan, sterker nog: eigenlijk hoor je er niet bij als je niet luidkeels verkondigt dat je niet kunt wachten tot de vijf in de klok zit, zodat je jezelf kunt verdoven. Want dat is wat er achter die zogenaamd grappige mama-drinkt-wijn-cultuur schuilt: het is pure zelfmedicatie. Mama drinkt wijn tegen de pijn.
LEES OOK: Onderzoek wijst uit: werk en gezin combineren is onmogelijk – dus mama geeft het op.
Heel veel moeders lijden
Welke pijn? Die van haar leven. Heel veel moeders lijden dagelijks. Niet omdat ze ziek zijn of fysiek pijn hebben, maar omdat het leven hen zwaar valt. De druk op moeders in de huidige samenleving is ontzettend groot. Er wordt weliswaar vaak geroepen dat de emancipatie afgerond is, dat vrouwen gelijkheid hebben en hun leven kunnen leiden zoals zij dat verkiezen, maar niets is minder waar. Ja, op papier mogen we alles, kunnen we alles, maar in de praktijk zitten we nog steeds vast in een strak keurslijf dat ons heel vaak de adem beneemt. Er wordt van ons verwacht dat we goede moeders zijn, maar over wat dat dan inhoudt zijn de maatschappelijke meningen zeer verdeeld. De zorg voor het gezin komt nog steeds grotendeels op ons neer, zowel praktisch als mentaal, terwijl we daar vaak ook nog een baan naast hebben waarvoor we verantwoordelijkheid dragen. Het welzijn van het gezin en de mensen die daar deel van uitmaken is ons pakkie-an, terwijl er doorgaans niemand is die zorg draagt voor hoe het met ons gaat. Met ons gaat het niet goed. Maar omdat er niemand is dat ziet, niemand is die ons helpt, helpen we onszelf. En door dat glas, die fles, voelen we de pijn even niet, bleek uit een rondvraag onder moeders.
“Ik ben moe in mijn hoofd”
Drinken is gemeengoed is onze samenleving, maar toegeven dat je een alcoholprobleem hebt niet. Zeker niet als moeder. Toch staan er ook bij jou op het schoolplein iedere dag waarschijnlijk een paar alcoholisten. Zoals Ella (32), moeder van een zoon (6) en een dochter (4): “Iedere ochtend neem ik me voor om vandaag niet te drinken. Maar halverwege de dag snak ik al naar een glas wijn. Ik heb een ogenschijnlijk perfect leven: twee prachtige kinderen, een man met een goede baan, een mooi huis en zelf drie dagen leuk werk bij een gemeente. Maar het valt me zwaar. Ik heb het gevoel dat ik alleen maar bezig ben alle ballen hoog te houden. Ik ren van school, naar mijn werk, naar speelafspraakjes, de supermarkt, de sportschool en noem het allemaal maar op. Mijn kinderen zijn lief, maar ook een pittig stel samen en eigenlijk komt alles wat het gezin betreft op mijn schouders terecht. Mijn man heeft een drukke baan en is veel minder in tune met alles wat er loopt en moet gebeuren. Dus doe ik het. Vaak sta ik ‘s ochtends al doodmoe op, moe in mijn hoofd. Drinken zorgt ervoor dat ik ontspan, alles wat meer los kan laten. Ik ben nooit dronken en ik drink nooit meer dan drie glazen. Maar toch. Drie glazen. Dat is gewoon teveel.”
Een fles per avond
Marise (30), moeder van twee zoons (1 en 3): “Ik weet dat al mijn vriendinnen het doen, dus zeg ik tegen mezelf dat het normaal is. We maken er ook geintjes over: appen elkaar foto’s van een glas wijn om vijf voor vijf ‘s middags: ‘wine o’clock dames, proost!’. We hebben allemaal kleine kinderen, zitten de hele dag tussen de poepluiers en het gekrijs. Ik word er vaak gek van. De gedachte aan dat glas wijn aan het eind van de middag sleept me door de dag heen. Ik ben gek op mijn twee kleine mannetjes, maar de hele dag een pittige peuter en een behoeftige dreumes om me heen vraagt veel van me. Mijn man snapt niet waarom ik ‘s avonds vaak moe en geïrriteerd ben, ik ben toch ‘de hele dag lekker thuis geweest’? Als ik eenmaal begin met drinken vind ik het moeilijk om te stoppen. Soms gaat er een hele fles op een avond doorheen. Ik slaap er slecht van en de volgende dag voel ik me ellendig. Maar die roes, even weg zijn uit de realiteit van alledag, ik kan er geen weerstand aan bieden.”
We laten moeders in de steek
Dat zoveel moeders zichzelf willen verdoven om te ontsnappen aan hun leven zou een teken aan de wand moeten zijn dat we een groot maatschappelijk probleem hebben. Dat we moeders ernstig in de steek laten en ze ook nog eens veroordelen als ze bezwijken aan de druk die we ze opleggen en de eenzaamheid die daarmee gepaard gaat. Dat alcoholgebruik algemeen geaccepteerd is, wil nog niet zeggen dat het geen probleem is. Als iemand pijnbestrijding nodig heeft, is er dus iets mis. Je neemt tenslotte ook niet voor de lol een aspirientje. Als je iemand een pil ziet slikken vraag je ook wat er aan de hand is, of je misschien iets voor diegene kan doen. Het is tijd dat we ook eens aan moeders gaan vragen of we iets voor hen kunnen doen. Of überhaupt: hoe het eigenlijk met hen gaat. Het gevoel dat je daarvan krijgt is vele malen beter dan de roes van een glas wijn. Als we daar na deze Dry January nou eens mee beginnen.
LEES OOK: Waarom je je als werkende moeder niet hoeft te verantwoorden naar je kind.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
