Lieve moeders, stop met je steeds schuldig te voelen (we hebben het allemaal!)

Zodra je een kind op de wereld zet begint het. Het ‘Ik-voel-me-overal-schuldig-over’ syndroom. Alle moeders hebben het, en het is heel moeilijk om ermee op te houden. Probeer je een tijdje vast te houden aan deze nieuwe regels, misschien wordt het lichter.

Lees ook: Moeders, wees geen martelaren!

Schuldig omdat ik weer aan het werk ga …

en daar eigenlijk wel weer zin in heb ook.

Stop met de borstvoeding…

of er niet eens aan ben begonnen.

Soms moe van je word…

of zelfs de uitputting nabij ben.

Niet altijd zin heb om met je te spelen…

maar liever rustig mijn koffie opdrink.

Je me stiekem wel eens irriteert…

of stiekem heel erg.

Ik tegen je heb staan schreeuwen…

en het me ook nog heeft opgelucht.

Je extra vroeg in bed heb gelegd…

om nog een avond voor mezelf over te houden…

Je te laat heb opgehaald….

Niet vaak een gezonde maaltijd kook…

Te streng ben… Te makkelijk… Te hard… Te zacht… Te…

En als ik niet uitkijk, voel ik me ook nog eens een potje schuldig over het schuldig zijn.

Hieronder mijn poging om je uit deze schuld-trip te halen. (Enne… niet mij de schuld geven als het niet lukt… dat is dan nog altijd je eigen… juist ja.)

1) Je bent geen machine
Het zou natuurlijk geweldig zijn: ouders met oneindig geduld, die altijd kalm blijven no matter what. Vol interesse meekijken met elke mier, ieder herfstblaadje, elke hondendrol, en iedere steen die je kind onderweg tegenkomt én uitvoerig wil bestuderen, terwijl je op weg bent naar die afspraak bij de huisarts waar je precies vijf minuten geleden al had moeten zijn. Van die ouders die al die dingen die hierboven staan never nooit niet zouden doen. Maar helaas, je bent geen machine en je bent niet perfect.

2) Welcome to the real world
En eigenlijk is dat maar beter ook. Want je kind is nu eenmaal niet geboren in een wereld vol perfecte mensen. Geen betere plek om daar alvast wat ervaring mee op te doen bij papa en mama thuis! Je leert je kind dat niet alles perfect kan en hoeft, dat je dingen waar je niet tevreden over bent alsnog kunt bijstellen, en dat er momenten zijn waarop je het soms weer even goed moet maken met een ander. Oftewel: je bent heel goed bezig!

3) Bekijk het eens van een afstandje
Ben je nog niet overtuigd en blijf je jezelf omwentelen in schuldgevoel? Bekijk het dan eens van een afstandje. Stel dat je hetzelfde verhaal van een collega-ouder zou horen, zou je het dan nog steeds zo veroordelen? Zou je dan ook vinden dat ze een slechte moeder is, omdat ze te laat bij de creche was? Terwijl de trein ruzie had met herfstbladeren op de rails? Of je vriend een slechte vader omdat hij eerst even zijn koffie op wilde drinken? Alvorens zich in het fantasiespel van zijn twee dochters te storten? (“Dan was jij de baby en wij waren de moeders”). Vaak zijn we voor ons zelf wel honderd, zo niet duizend keer, zo streng als voor een ander. Veel strenger dan nodig is dus!

4) Het kost je bakken met energie (en levert bar weinig op)
Schuldgevoelens hebben van oorsprong wel een functie: het zorgt ervoor dat je nadenkt over wat je gedaan hebt, of je het beter had kunnen doen, en hoe je eventueel nog de schade kunt herstellen. Alleen… geldt bij ouders met dit syndroom dat ze zich schuldig voelen over situaties waarin ze wezenlijk niet zoveel fout hebben gedaan en het dus niet hun schuld wás. Dan kost schuldgevoel je alleen maar bakken energie en levert het bar weinig op. Die energie kun je beter in iets anders steken. Je kind bijvoorbeeld. Of jezelf. Dat mag natuurlijk ook.

5) Het komt allemaal niet door jou, maar door ‘de samenleving’
Een zondebok vinden voor je schuldgevoel, kan ook enorm opluchten. Een soort van ‘hik, sprik, sprouw, ik geef de schuld aan jou…’ Liefst iemand of iets die daar weinig last van heeft (ik niet dus). Wat dacht je van ‘de samenleving’? Die van ons verlangt dat we lange werkdagen maken, constant bereikbaar zijn, op de hoogte van al het laatste wereldnieuws, de juiste balans weten te vinden tussen te streng en te makkelijk opvoeden, vooral drie keer per week sporten, en ga zo nog maar even door. Moeders die zich schuldig voelen als ze thuis blijven of willen blijven werken. Vaders die zich schuldig voelen als ze te weinig werken en dus niet genoeg geld verdienen, of teveel en dus de kinderen niet genoeg zien. Wie zou zich er niet schuldig van gaan voelen. Maar je kan het houden! Het is jouw schuld, samenleving, en ik kan er niets aan doen.

6) Neem een schuld-pauze
Blijf je in het schuldgevoel hangen? Dan kan het goed zijn in ieder geval een korte schuld-pauze in te lassen. Wandel eens een middagje langs het strand, stap op een racefiets, doe aan yoga… wat je maar helpt om te ontspannen. En probeer ondertussen na te denken of er dingen zijn die je toch liever anders zou willen organiseren (minder werken, of juist meer, een andere opvoedstijl, hobby’s, noem maar op) en kijk of je concrete manieren kunt bedenken om dit ook echt voor elkaar te krijgen. Is je conclusie dat het ‘is zoals het is’ en je er weinig aan kunt veranderen? Dan zit er niets anders op om alsnog je gevoel over de situatie bij te stellen. Begin in dat geval weer opnieuw bij punt één. Oefening baart kunst.

Lees ook: Eerlijke tekeningen over de schuldgevoelens van alle moeders.

Krista Okma is al ruim vijftien jaar pedagoog en ontwikkelingspsycholoog, moeder van drie kinderen (8, 7 en 4 jaar) en auteur van diverse opvoedboeken. Haar meest recente boek is Minipubers! – een survivalgids voor ouders van kinderen van 6-12 jaar. www.kristaokma.nl.