Jong en geen kinderwens (meer) – maar steriliseren mag niet
Wie geen kinderen (meer) wil kan er gemakkelijk voor zorgen dat die er ook niet komen. Sterilisatie is een betrekkelijk eenvoudige en veilige ingreep en scheelt een hoop gedoe met anticonceptie. Maar een arts zover krijgen dat-ie je onvruchtbaar maakt is heel wat minder makkelijk.
Een goede vriendin van mij heeft geen kinderen. Niet omdat ze ze niet heeft kunnen krijgen, maar gewoon omdat ze ze nooit gewild heeft. Ik ken haar al zo’n twintig jaar en altijd is ze in de rotsvaste overtuiging geweest dat ze geen moeder wilde worden. Inmiddels woont ze al jaren heel gelukkig samen met haar vriend, die ook nooit kinderen heeft gewild. Gek genoeg is ze wel twee keer zwanger geweest. Niet omdat ze geen anticonceptie gebruikte, maar omdat die nou eenmaal niet altijd werkt. Gevolg is dus dat ze twee keer een abortus heeft laten plegen. Dat was heel verdrietig en ze had graag gewild dat het niet nodig had hoeven zijn. Dat had het namelijk ook echt niet als de medici van deze wereld haar maar serieus had genomen toen ze bij hen kwam met het verzoek haar te steriliseren. Dit werd haar echter keer op keer geweigerd. Omdat ze een jonge vrouw was. En die willen nou eenmaal kinderen, ook als ze zeggen van niet. Althans, dat is de algemeen geldende mening. Doet er niet toe wat je hoofd en je hart zeggen, die eierstokken hebben toch wel het laatste woord. En dus is je laten steriliseren als jonge vrouw bijna lastiger dan na negen maanden zwangerschap een baby van 10 pond uit je onderkantje persen. Je krijgt het gewoon bijna niet voor elkaar.
LEES OOK: Mama is moe – en waarom dat een groter probleem is dan we denken.
Jonge mensen, en dan vooral jonge vrouwen, die zich willen laten steriliseren stuiten vaak op onbegrip. Bovendien zijn er maar heel weinig artsen die de ingreep willen uitvoeren. Er wordt bijna automatisch vanuit gegaan dat je een soort van ontoerekeningsvatbaar bent als je beweert van je vruchtbaarheid geen gebruik te willen maken. Want kinderen willen, een gezin stichten is toch nog steeds de norm in onze samenleving. En natuurlijk is het zo dat het gros van de mensen uiteindelijk wel kinderen wil. Tenslotte blijft de biologie nou eenmaal de biologie en zijn we geprogrammeerd om ons voort te willen planten. Maar moet het recht onze eigen keus te kunnen maken op dat gebied niet belangrijker zijn dat de wat er voor gemiddelden uit de statistieken komen? Het is jouw lijf tenslotte, dus als jij besluit dat je daar iets aan wilt laten doen, is de taak van een arts dan niet slechts om die wens te honoreren en vooral: te respecteren? Baas in eigen buik was toch de kreet? En in dit geval dus ook: baas in eigen balzak.
Aan de andere kant: die artsen hebben ergens wel een punt. Het is namelijk wel zo dat veel mensen die in hun jonge jaren geen kinderen wilden, zich later toch bedenken. Zelf was ik er ook jarenlang van overtuigd dat ik geen nageslacht wilde. Mijn vriend van toen en ik stonden er zelfs om bekend: wij waren dat stel dat geen kinderen wilde. Die vreemde, bewust kinderloze mensen die altijd tegen de stroom in gingen. En toen ging er bij mij opeens een knop om. Van de één op de andere dag wilde ik moeder worden. Hoe dat kwam weet ik nog steeds niet, dus ik wijt het gewoon maar aan die eerder genoemde biologie. Als resultaat van mijn oerdriften ging het uit met mijn vriend en had ik twee jaar later een zoon. Maar: ik heb dan ook nooit de neiging gehad om me te laten steriliseren. Ik riep weliswaar heel hard dat ik geen kinderen wilde, maar misschien dat ik heel diep van binnen, ergens in mijn onderbewuste, eigenlijk wel wist dat het er uiteindelijk toch van zou komen. Ik denk namelijk dat, hoewel een sterilisatie op zichzelf niet heel ingrijpend is, dat geen besluit is wat je zomaar even maakt. Mensen die zich willen laten steriliseren zijn doorgaans bijzonder zeker van hun zaak. Zoals mijn vriendin dus, die inmiddels 40 jaar is en inderdaad nog steeds geen moeder. Maar omdat niemand haar op haar woord geloofde heeft ze ondertussen toch twee kinderen verloren. En dat is toch wel heel ironisch.
Mijn eigen man liep tegen soortgelijke onvermurwbaarheid aan toen hij na de geboorte van onze dochter bij de huisarts een verwijzing naar de uroloog ging vragen. De dokter weigerde dat pertinent, omdat hij Mario’s argumenten dat drie kinderen voelt als een heel elftal en dat ik bovendien weigerde het risico te lopen nog een keer mijn onderkant aan flarden te laten rijten als gevolg van een falend condoom en hem dus zonder sterilisatie een celibatair leven te wachten stond, niet valide genoeg vond. We waren tenslotte nog jong en slechts één van die drie kinderen was daadwerkelijk een co-productie van mijn man en mij, dus we konden nu wel denken dat we niet op die vierde zaten te wachten, maar de dokter had ons nieuwe gezinslid alvast prematuur opgenomen in zijn patiëntenbestand. Nu zijn mijn man en ik nog steeds vruchtbaar, vrijen we met drie condooms over elkaar en toosten we iedere maand opgelucht op het feit dat ik weer niet zwanger blijk te zijn. Ik hoop dan ook dat ik gauw in de overgang kom, dat zal maandelijks een hoop stress schelen.
Het hebben van wel of geen kinderwens is heel persoonlijk. Niemand anders dan jij en je partner, als je die hebt, kan daar eigenlijk een mening over geven. Want dat iets gemeengoed is, de geijkte maatschappelijke route, dat de meeste mensen hun leven op een bepaalde manier willen vormgeven, wil nog niet zeggen dat jij je daar uiteindelijk dus ook wel aan zult willen conformeren. En het is eigenlijk behoorlijk denigrerend als andere mensen jou gaan vertellen dat zij beter weten hoe jij je leven wilt gaan invullen dan jijzelf. Geen kinderen willen is oke. Daar hoef je je helemaal geen verantwoording over af te leggen. Je zou geen mensen moeten hoeven overtuigen van de juistheid van jouw keuze. Het is namelijk precies dat: JOUW keuze. Misschien krijg je spijt als je te gehaast een beslissing neemt. Maar, heel cru gezegd: dat is dan je eigen stomme schuld. En nogmaals: ik denk eigenlijk dat er maar weinig mensen zijn die over één nacht ijs gaan als ze zo’n beslissing nemen. Ik denk dat het tijd is om de traditionele beelden die we als maatschappij hebben over hoe mensen invulling geven aan hun leven eens wat moeten laten varen. Een leven zonder kinderen is ook een volwaardig leven. En tegenwoordig hebben we die keuze. Dat is niet raar, of een vlaag van verstandsverbijstering, het is juist een grote verworvenheid. Wat reken maar dat er vroeger heel veel kinderen geboren werden die eigenlijk niet zo gewenst waren, maar wiens ouders gewoon geen keuze hadden. Omdat het nou eenmaal zo hoorde. Dus door je te laten steriliseren als je geen kinderen wilt bewijs je de maatschappij eigenlijk een dienst. Want ieder kind dat op de wereld gezet wordt zou eigenlijk 100 procent gewenst moeten zijn. En wat je niet wilt hebben, moet je gewoon ook niet in je maag gesplitst krijgen. Want dáár krijg je dan waarschijnlijk wel echt spijt van.
LEES OOK: Een kind willen van je overleden man, moet je dat willen (en: moet dat mogen)?
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
