Vraag aan alle moeders: hoe zijn we zo hysterisch geworden?
Vrouwen gaan vaak enorm gebukt onder de grote, zowel praktische als emotionele, druk die ze voelen in de rol van moeder. Vala vraagt zich af hoe het toch komt dat we met z’n allen zo hysterisch zijn geworden. Vroeger maakten ze zich toch ook niet zo druk?
Als ik terugkijk op mijn eerste jaren als moeder, kan ik niet zeggen dat ik ervan genoten heb.
Dat lag niet aan mijn kinderen (die vond ik geweldig), maar voornamelijk aan mezelf. Ik was ontzettend onzeker, twijfelde aan alles wat ik deed, wilde het allemaal perfect doen en had daardoor een constant gevoel van falen. Ik liet me opnaaien door alle wetten en regels waar je als jonge moeder blijkbaar aan moest voldoen en trok me alle meningen van andere moeders heel erg aan. Het was dodelijk vermoeiend en ik ging er dusdanig in op, beet me er zo in vast, dat ik al snel eigenlijk niet meer wist wie ik zelf was, wat ik zelf wilde, of wat überhaupt goed voelde voor mij en mijn gezin. Ik vond het moederschap zwaar en vroeg me regelmatig af of ik de enige was die er zo’n moeite mee had. En vooral ook: waarom niemand me van tevoren had verteld dat het zo zou zijn.
LEES OOK: Waarom onbedoelde erkenning als moeder soms zo lekker voelt.
Nu, tien jaar en drie kinderen later, weet ik dat ik niet de enige was die zich zo voelde.
Al mijn vriendinnen van dezelfde leeftijd, die rond dezelfde tijd kinderen kregen, zeggen hetzelfde. Nu de mist van de tropenjaren grotendeels is opgetrokken kijken we elkaar aan en hebben we zoiets van: what the hell just happened? Hoe kan het dat wij, een stel intelligente, verstandige, volwassen vrouwen, ons allemaal zo hebben laten meeslepen door de hysterische toestand die het moederschap tegenwoordig is? Hoe heeft het kunnen gebeuren dat wij zelf veranderden in hysterica’s die alleen nog maar bezig waren met borst,- of flesvoeding, co-sleepen of laten huilen, hechtingsstoornissen, potjes versus Rapley, positief opvoeden of de nanny-methode, en noem al die dingen die tegenwoordig bij het moederschap houden maar op? Ineens kijken we terug en vragen ons af waar we mee bezig waren. En vooral: waaróm. Waarom we ons zo gek lieten maken, terwijl het er eigenlijk allemaal niet toe deed. En waarom we onszelf daardoor eigenhandig geweld hebben aangedaan en een tijd hebben verpest die, ipv gestrest en zwaar, vooral bijzonder en mooi had kunnen zijn. Wat doodzonde is dat.
Maar liefst 80% van de vrouwen krijgt psychologische problemen nadat ze moeder wordt.
Het is dus geheel niet vreemd om je te voelen zoals ik me destijds voelde, maar wat wel raar is: het lijkt typisch iets van deze tijd, van onze generatie vrouwen. Onze eigen moeders maakten zich niet zo druk. Die kregen kinderen en voedden ze op volgens de methode van het natte vingerwerk. Kwestie van: we doen maar wat en we zien wel of het goed gaat. En gaat het niet goed, dan sturen we een beetje bij. Niemand maakte zich druk over borst,- of flesvoeding, je deed gewoon wat jou het best (of het handigst) leek en dat was dat. Maandenlang worstelen met bloedende tepels, borstontstekingen, tepelhoedjes en kolfapparaten deden onze moeders niet, want ze waren toch zeker gekke Henkie niet. Over hechtingsstoornissen maakte niemand zich druk, want van een keertje huilen was nog nooit een kind dood gegaan of psychisch gestoord geraakt. Opvoedmethodes waren er niet, of er was er eigenlijk eentje, namelijk ‘De Dood Of de Gladiolen’ en als je je kind dan later alleen los kon laten in de maatschappij zonder dat-ie de belasting ontdook, of zomaar op straat wildvreemde mensen in het gezicht spuugde, kon je je opvoeding geslaagd noemen. En dus zitten de vrouwen die ons hebben opgevoed met verbazing te kijken naar hun eigen dochters. Opvoedstress, identiteitscrisis, moederoorlog? Wat is dat allemaal voor onzin?
Het is niet zo dat onze moeders zich allemaal fluitend door het moederschap laveerden.
Dat dogmatische gedoe van hun dochters als het gaat om de opvoeding van hun kinderen, ze zien het met starre verbijstering aan. “Jullie zijn er veel bewuster mee bezig dan wij waren,” vertelde de moeder van een vriendin mij, “maar jullie slaan er ook in door.” Iets wat mijn eigen moeder kan beamen. Nooit heeft zij begrepen waarom ik me in zoveel bochten wrong om mijn kinderen borstvoeding te geven, terwijl het echt niet lukte. Nooit snapte ze iets van mijn verbetenheid als het ging om opvoedstrategieën, of mijn diepgewortelde angst dat ik mijn kind schade zou berokkenen als me niet aan de regels van de opvoedgoeroe’s hield. Dat ik daar gestrest en depressief van raakte, dat snapte ze dan weer wel. Want: “Kind, doe toch eens normaal!”
Ze had gelijk. Achteraf gezien wilde ik dat ik geluisterd had en me niet zo had laten opfokken.
Ik weet nu dat al die hysterie nergens voor nodig is. En dat het juist al die opvoedregels en wetten zijn die van ons een stelletje neurotische hysterica’s maken, die elkaar door hun eigen onzekerheden ook nog eens constant de tent uit vechten. Wat er ook mee te maken zal hebben is dat kinderen tegenwoordig bijna altijd een bewuste keuze zijn. Vroeger was het een gegeven dat je kinderen kreeg en dan moest je ze nou eenmaal groot brengen. Maar dat was dus ook wel het belangrijkste doel: dat ze groot werden. Niet zozeer op welke manier dat gebeurde. Tegenwoordig is een kind een project dat je succesvol moet volbrengen. Je hebt zo’n kind tenslotte heel bewust ‘genomen’ en dus moet het ook lukken. Moet je een geslaagd eindproduct afleveren. Dat zet nogal wat druk. Dus gaan we ons wanhopig vastklampen aan de reddingsboeien die voor ons worden uitgeworpen, omdat we anders denken dat we zullen verzuipen. Terwijl we, als we zouden durven loslaten, waarschijnlijk zouden zien dat we met een beetje watertrappen prima boven blijven.
Waarom heeft niemand ons verteld dat het zo zou zijn? Het antwoord op die vraag is denk ik simpel: omdat het voor de moeders die ons voorgingen waarschijnlijk niet zo was.
Het mooie is: voor ons, of in ieder geval voor de generaties moeders die ons nu weer opvolgen, hoeft het niet meer zo te worden. We kunnen zelf een andere wending geven aan het moederschap door er gewoon relaxed over te doen. Door weer te gaan luisteren naar ons moedergevoel, ipv naar de opvoedgoeroe’s en de boekjes. Door borstvoeding te geven als wij dat zelf willen en flesvoeding als wij dat zelf willen. Door ons kind een uur na de geboorte op z’n eigen kamer te leggen als we dat willen, of drie jaar bij ons in bed te laten slapen als we dat willen. Door het woord ‘hechtingsstoornis’ alleen nog maar te gebruiken als een gediplomeerd psychiater na lang, diepgravend onderzoek concludeert dat die term op een kind van toepassing is en ons vervolgens te realiseren dat daar met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid iets anders aan ten grondslag ligt dan een gebrek aan een ergonomische draagdoek, of een 40-urige werkweek. Want hoewel we onszelf voorhouden dat we door ons zo druk te maken over van alles en nog wat ‘het beste’ doen voor onze kinderen, kun je je zo langzamerhand toch eigenlijk wel afvragen hoe goed al die hysterische moeders nou eigenlijk voor ze zijn.
LEES OOK: Vijftig procent van de moeders is zó uitgeput dat er een naam voor is.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
