Hoe we afgestompt raken door een wereld vol ellende (en hoe leggen we dat uit aan onze kinderen?)
Vandaag werd in Londen een aanslag gepleegd. Weer een aanslag. Eén van de velen in de reeks van geweld en terreur van de afgelopen tijd. Waar zo’n aanslag eerst nog de wereld op z’n grondvesten deed trillen, lijkt het nu bijna normaal geworden. Een fenomeen dat op z’n minst zorgwekkend is te noemen.
‘Aanslag in Londen’ luidde de tekst in het appje dat ik vanmiddag binnen kreeg op mijn telefoon. Ik hoefde niet lang te zoeken voor ik op het internet meer details vond. Vrachtwagen ingereden op een groep mensen op Westminster Bridge en een steekpartij bij het parlementsgebouw. Op dat moment één dode en een aantal gewonden. Terwijl ik staarde naar het NOS liveblog op mijn computerscherm was de eerste gedachte die door mijn hoofd schoot: ‘Nou, dat valt nog mee’. Het duurde even voor de bizarre realiteit van mijn eigen gedachten tot me doordrong. ‘Valt nog mee’. Valt nog mee?! Ehm sorry, dacht ik dat nou echt? Ja, ik dacht het echt. En ik was niet de enige. Van meerdere kanten in mijn kennissenkring kreeg ik soortgelijke gedachten te horen. En ook op social media was het voornamelijk business as usual. Dansende kattenfilmpjes, babyfoto’s en superfoodrecepten vielen mij ten deel. Ja, de nieuwssites stonden bol van de aanslag natuurlijk, maar de mensen, wij, jij en ik, haalden onze schouders op en gingen door. Want, blijkbaar, such is life.
Lees ook: Als je bang bent dat de wereld vergaat als je net een baby hebt.
Such is life dus tegenwoordig. Mensen laten het leven, bommen ontploffen, de vrijheid en de democratie worden bedreigd en het is onze aandacht, onze verbazing en onze afschuw slechts nog waard als er minstens een bataljon burgers het loodje bij heeft gelegd. Een handjevol dooien is onze ontgoocheling niet meer waard. We have seen worse, what else is new, so lets move on. Zoiets. Dit is blijkbaar het gevolg van de aanhoudende stroom van geweld en ellende die ons de laatste tijd ten deel is gevallen. We zijn eraan gewend geraakt. We zijn eraan gewend geraakt om de zoveel tijd opgeschrikt te worden door terreur. We zijn gewend geraakt aan beelden van chaos op de televisie, van levenloze lichamen die op de grond liggen, van mensen die schreeuwen en van angst. We zijn eraan gewend geraakt en we rekenen erop. We calculeren het in in onze levens en als het dan inderdaad gebeurt, denken we weinig meer dan: ‘zie je wel’ en ‘ja, dat was wel te verwachten’ en gaan we over tot de orde van de dag. Want nou ja, die paar doden, dat is nou ook weer geen wereldramp.
Onlogisch is het niet, want wat moet je anders? Dit, deze tendens van terreur, is een realiteit waar we heden ten dage mee moeten leven. En dat gaat simpelweg niet als we iedere keer dat het gebeurt helemaal over de rooie gaan. Afstompen is een manier van zelfverdediging, want als je dat schild niet optrekt houd je jezelf gewoon niet heel lang staande. Maar zorgelijk is het toch eigenlijk wel. Want elke dode, elke gewonde, veroorzaakt door een dusdanig gevaarlijke bedreiging voor de vrije wereld is er één teveel en een gegronde reden om flink over de zeik te gaan. Dit soort dingen tornen namelijk aan de fundamenten van ons bestaan zoals we dat kennen, van onze vrijheden en verworvenheden, van de dingen waar we zo lang zo hard voor gevochten hebben. Voor de wereld die we voor onze kinderen zouden willen achterlaten. En als die wereld op die manier bedreigd wordt, zouden we ons daar met recht iedere keer opnieuw, met alles wat we hebben, tegen moeten verzetten.
Hoe moeten we aan onze kinderen rechtvaardigen dat er mensen om het leven komen en dat wij daar niet langer dan vijf minuten op het internet bij stil staan? Hoe moeten we aan hen rechtvaardigen dat dit nou eenmaal hoort bij het leven wat zij leven? Het leven dat wij ze gegeven hebben? De wereld waarop wij ze hebben neergezet? Ik wil niet dat mijn kinderen leren dat dit normaal is, dat het erbij hoort, dat er af en toe zomaar mensen vermoord worden en dat dat iets is dat we gewoon maar moeten accepteren. Omdat dat is zoals het is. Het is namelijk niet, nooit, zoals het zou moeten zijn. Natuurlijk wil ik niet dat mijn kinderen verdriet hebben, dat ze pijn ervaren, maar wat ik nog minder wil is dat ze afgestompt raken, dat ze zich niet meer druk maken om onrecht. Want als dat het resultaat is van terreur, dan hebben degenen die die terreur bedrijven ons precies waar ze ons hebben willen. Een afgestompte wereld is namelijk geen verenigde wereld meer. Geen wereld waarin we samen nee zeggen tegen dingen die gewoon niet zouden moeten mogen. Want alleen dat wat ons raakt, kan ons verenigen. En die saamhorigheid is juist wat we nu, misschien wel meer dan ooit, zo verschrikkelijk hard nodig hebben.
Weer zijn er mensen dood, weer heeft er bloed gevloeid. En dat ik, dat velen van ons, ook al was het maar heel even, hebben gedacht ‘het valt nog mee’ is iets om ons ernstig zorgen over te maken. Want een onverschillige wereld, dat is misschien nog wel erger dan wereld in tranen.
Lees ook: Moeders, trek die koppen uit het zand! En kijk naar het Journaal.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
