Lieve Eva Jinek, je hoeft jezelf niet te vergeven, want je hebt niks fout gedaan
Op de website van haar programma schreef Eva Jinek over haar ervaringen met borstvoeding en hoe ingewikkeld dat bleek te zijn. En dat ze zichzelf daarom vergeeft dat ze het niet langer heeft volgehouden. Maar Vala vraagt zich af: lieve Eva, je hebt toch helemaal niks fout gedaan?
Ze had er ‘hoogdravende ideeën’ over, vertelt ze in het artikel. “Ik wist zeker dat ik zes maanden exclusief borstvoeding zou geven. In mijn hoofd zag ik volmaakte plaatjes. Totdat ik zelf een baby kreeg.” Het ging allemaal niet van een leien dakje. Jinek beschrijft het borstvoeden als ‘pijnlijk, overweldigend en beklemmend’. Zoon Pax wilde constant aan de borst en Eva kreeg melkblaren. “Verbazing, teleurstelling en frustratie: dit maakte borstvoeding in mij los. Het enige wat ik hoefde te doen was mijn kind voeden, iets wat miljarden vrouwen al tienduizenden jaren doen. Waarom lukte het mij dan niet?” Met de tijd ging het beter en kreeg ze er plezier in, maar alleen met heel veel hulp en begeleiding. Jinek beschrijft wanhoop en radeloosheid, waar haar man Dexter haar doorheen moest praten. Uiteindelijk voedde ze Pax bijna vier maanden, ipv de minimaal zes maanden die voorgeschreven wordt door de WHO. “Ik vergeef mezelf dat” zegt ze. Maar wat ik me dan afvraag: wat valt er te vergeven dan? Je hebt toch niks fout gedaan? Dat is dus het punt dat ik al jaren probeer te maken: de borstvoedingsindoctrinatie is groot. Te groot. Want zelfs in een artikel dat pleit voor meer verdraagzaamheid voor moeders en de keuzes die zij maken sijpelt de moedermelkpropaganda altijd door.
LEES OOK: Waarom het ECHT niet nodig is om alles perfect te doen.
Verkapte stemmingmakerij
Op heel veel punten ben ik het eens met wat er in het artikel van Eva Jinek wordt gezegd. Dat er meer verdraagzaamheid voor en onder vrouwen moet komen. Dat we moeders eerlijker moeten voorlichten en niet moeten doen alsof borstvoeding iets is dat makkelijk is en dat alle vrouwen zouden moeten kunnen, simpelweg omdat ze nou eenmaal borsten hebben. Dat het vaderschapsverlof moet worden uitgebreid zodat vrouwen meer steun van hun partner kunnen krijgen in dat allereerste, kwetsbare begin. Zodat ze meer tijd en hulp krijgen om te wennen en het moederschap en alles wat daarbij komt kijken onder de knie krijgen, o.a. het geven van borstvoeding, als je dat graag wilt. Daar ben ik het allemaal roerend mee eens. Maar wat me stoort is dat er vervolgens toch ook weer tussen de regels door te lezen valt dat borstvoeden eigenlijk wel moet. Dat het eigenlijk geen optie is om er niet aan te beginnen. Er wordt gesproken over het promoten van borstvoeding en het opnemen van lactatiedeskundigen in het basispakket en het ‘volhouden’ omdat dat ‘het waard is’. Er wordt gesproken over ‘andere risico’s’ van flesvoeding in de Westerse wereld dan in ontwikkelingslanden. Wat dus impliceert dat je een risico neemt met je kind als je het de fles geeft. Wat natuurlijk je reinste bullshit is en eigenlijk gewoon verkapte stemmingmakerij. Waarom kan het nou niet zo zijn dat er geen waarde-oordeel kleeft aan de manier waarop we onze baby’s voeden? Waarom is het nog steeds niet zo dat we vrouwen echt een keuze geven, zonder hen toch met zachte dwang een kant op te duwen? Wat is een keuze tenslotte waard, als je eigenlijk de vrijheid om te kiezen helemaal niet hebt?
Onderdrukking van vrouwen en moeders
Eva Jinek zegt dat ze het zichzelf vergeeft dat ze ‘maar’ vier maanden borstvoeding heeft gegeven. Ik word daar verdrietig van. Er is niks wat zij verkeerd heeft gedaan, maar toch voelt zij zich kennelijk schuldig. Dat is niet omdat zij haar kind daadwerkelijk tekort heeft gedaan, maar omdat de maatschappij haar dat indirect heeft aangepraat. Omdat de maatschappij haar op haar kwetsbaarste punt heeft gepakt: haar kind. Dat is heel erg, want het draagt bij aan de nimmer aflatende onderdrukking van vrouwen en moeders. Ik vind het heel erg triest dat vrouwen spreken over gevoelens van wanhoop en radeloosheid en zichzelf toch dwingen om door te gaan met iets wat hen zich zo laat voelen, alleen maar omdat hen geleerd is dat zij anders slechte moeders zijn, dat zij niet ‘het beste’ doen voor hun kind. Er is geen enkele reden om jezelf, fysiek én mentaal, zo pijnigen, om dusdanig tot het uiterste te gaan dat er anderen voor nodig zijn om je er doorheen te slepen. Dan ga je namelijk te ver. Dan ga je over je eigen grenzen heen en dat is simpelweg niet nodig. Niet hier, niet in Nederland, waar de flesvoeding van zeer hoge kwaliteit is en het drinkwater schoon. Waar de hygiënische omstandigheden en de medische voorzieningen dusdanig zijn dat kinderen niet totaal afhankelijk zijn van de antistoffen in moedermelk omdat ze anders een grote kans hebben om ziek te worden of te overlijden. We doen onszelf geweld aan, alleen maar omdat we geïndoctrineerd zijn met de gedachte dat we onszelf volledig moeten opofferen om een goede moeder, een goede vrouw, te zijn. Dat heeft niets meer te maken met ‘het beste’ voor hebben met de kinderen, dat is weinig anders dan misogynie.
Je hoeft het niet te willen
Je hoeft borstvoeding geven niet ‘vol te houden’, sterker nog, je hoeft het niet eens te willen geven. Laten we nou eens ophouden met moeders een soort martelaarschap op te dringen en hen te verketteren als zij zich die rol niet eigen kunnen of willen maken. Borstvoeding is in onze Westerse wereld niet per definitie het beste voor een kind. Het is simpelweg één van de mogelijkheden om je kind te voeden. Dat is de enige manier waarop het ‘gepromoot’ zou moeten worden: als één van de soorten voedingen die er zijn. Als één van de dingen waar je voor kunt kiezen. Ja, het is waar dat er dingen in moedermelk zitten die flesvoeding niet heeft. Nee, het is niet hetzelfde. Maar een baby in onze samenleving heeft geen borstvoeding nódig. Dat is, puur feitelijk, gewoon niet zo. En dus moeten we vrouwen ook niet aanpraten dat dat wel zo is. Dat is onjuiste en oneerlijke informatie en daarmee benadeel je vrouwen. Je ontneemt ze daarmee de mogelijkheid om naar hun eigen gevoel en behoeftes te luisteren en dat doet helemaal niks voor de zo broodnodige emancipatie van vrouwen en hun rechten. Tenslotte, zolang vrouwen het gevoel blijven houden dat ze iets moeten doen omdat dat nou eenmaal van hen verwacht wordt als vrouw, zijn zij niet vrij. En is dat niet waar emancipatie omdraait: dat vrouwen eindelijk vrij zijn om te doen wat voor hen en hun individuele situatie goed is?
Psychologische oorlogsvoering
Ik heb het al veel vaker gezegd en ik zeg het nog een keer: ik ben niet anti-borstvoeding en ik ben niet pro-flesvoeding. Ik zou alleen maar zo graag willen dat vrouwen niks meer hoeven voelen over hoe ze hun kind voeden. Dat je kind voeden niet meer onderhevig is aan waarde-oordelen en/of verwachtingen. Dat de enige verwachting is dát je je kind te eten geeft. Ik zou zo graag willen dat vrouwen nooit meer dingen zeggen als dat ze zichzelf ‘vergeven’ voor het feit dat ze niet hebben gevoed volgens een norm die hen door anderen is opgelegd. Of dat ze het verwerkt hebben dat het niet gelukt is. Je hoeft niks te verwerken en er is ook niks ‘niet gelukt’. Dat zijn sentimenten die helemaal niet aan het voeden van je kind gehangen zouden moeten worden. De maatschappij moet ophouden met vrouwen in een keurslijf te dwingen onder het mom van het geven van voorlichting en advies. Dat is het niet. Het is indoctrinatie en het is dwang. Het is, durf ik zelfs te beweren, psychologische oorlogsvoering, omdat het inspeelt op de zwakste plek van vrouwen: de verantwoordelijkheid en de liefde die zij voelen voor hun kinderen. Wij zijn geen borstvoedingsmaffia, roepen de moedermelkactivisten altijd. Maar dit soort praktijken zijn wat mij betreft van behoorlijk maffiose aard.
Bespaar me je commentaar over mijn zogenaamde schuldgevoel omdat ik mijn kinderen geen borstvoeding heb gegeven. Dat heb ik namelijk wel gedaan en achteraf gezien is dát juist waar ik spijt van heb. Dat ik mij niet heb laten leiden door wat ík wilde, maar door waar anderen mij toe dwongen. Achteraf wilde ik dat ik er nooit aan begonnen was. Waarmee ik niet wil zeggen dat niemand eraan moet beginnen, want iedere vrouw moet doen wat zij zelf wil. Wat dus ook het enige is wat ik altijd zeg. Wat het enige is dat ik hoop dat in de toekomst nou eindelijk ook eens echt gaat gebeuren: dat het voeden van je baby geen onderwerp van gesprek meer is. Omdat je dat gewoon doet. En het er verder niet toe doet op welke manier.
LEES OOK: Waarom stoppen met borstvoeding stilletjes blijft knagen.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
