Brief aan de rokende, zwangere moeder achter de kinderwagen
Iedereen weet wel dat je tijdens je zwangerschap een aantal regels in acht moet nemen voor de gezondheid van je ongeboren kind. Maar dat is niet altijd makkelijk. Vala zag een zwangere moeder roken. Ze wilde niet oordelen, maar ze werd er toch verdrietig van.
Lieve zwangere moeder,
Ik kwam je tegen in het winkelcentrum, toen ik op weg was naar de supermarkt. Je liep me tegemoet, met je onmiskenbaar zwangere buik pront naar voren gestoken. Met een hand duwde je een kinderwagen met daarin je dreumeszoon, die vrolijk “Mama! Mama!” naar je kraaide en met je andere hand rookte je een sigaret. Gewoon, openlijk, en plein public, waar iedereen het kon zien. Ik vond het bijna dapper. Want natuurlijk werd je van alle kanten aangekeken. Aangestaard zelfs. Schoten de wenkbrauwen mijlenver omhoog en vertrokken de monden in afkeurende strepen. En de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat mijn eigen eerste gedachte ook geen aardige was. Dat ik je aso vond en een slechte moeder. Want je weet toch heus wel dat roken als je zwanger bent gewoon niet kan? Natuurlijk weet je dat. Je weet heus wel dat het ongezond is en schadelijk voor je kind. Maar je doet het toch. Kennelijk kan het je niets schelen. Dat dacht ik in eerste instantie. Maar meteen daarna wist ik ook: dat is natuurlijk niet waar. Iedere moeder geeft om het welzijn van haar kind. En het is gemeen van mij om direct zo te oordelen. Maar ik kon het toch niet goed verdragen, om jou zo te zien. En eigenlijk wilde ik je door elkaar rammelen en vragen waar je in godsvredesnaam mee bezig was.
LEES OOK: Foetaal Alcohol Syndroom komt vaker voor dan gedacht – dus ja, dat ene glaasje is al teveel.
Zelf weet ik als geen ander hoe het is om te worden veroordeeld om hoe je je moederschap invult. Omdat ik daarover schrijf en mensen daarmee dus een kijkje in mijn leven geef, krijg ik aan de lopende band van jan en alleman te horen dat ik het verkeerd doe. Dat wat ik doe slecht is voor mijn kinderen. Dat ik een slechte moeder ben. Ik heb nooit gerookt, maar er zijn genoeg andere dingen waar de zogenaamde moedermaffia je om kan aanvallen. Je hoeft in het openbaar maar een keer verkeerd naar je kind te kíjken en je hangt al aan de schandpaal. En dat doet pijn, dat weet ik maar al te goed. Mensen weten nou eenmaal nooit wat er achter jouw voordeur speelt, wat de redenen voor jouw keuzes zijn. Ik weet dus niet waarom jij rookt terwijl je zwanger bent. Misschien is dit wel het enige sigaretje wat je per dag rookt. Omdat je zo verslaafd was dat helemaal stoppen ondoenlijk was. Misschien heb je dat wel met je verloskundige of gynaecoloog zo afgesproken, omdat dit nou eenmaal voor jou de enige manier is om het vol te houden. Ik weet het niet en het is ook eigenlijk mijn zaak niet. Het is jouw leven, jouw lijf, jouw baby. Maar toch kon ik de neiging om me ermee te bemoeien bijna niet bedwingen. Omdat ik je zo graag zou willen helpen.
Dat klinkt misschien een beetje alsof ik mezelf wil neerzetten als een soort barmhartige samaritaan, ipv als gewoon een bemoeizuchtig kutwijf dat haar eigen mening aan iemand anders wil opdringen, maar weet je, na mijn eerste veroordelende gedachte kon ik eigenlijk alleen maar denken: wat zielig. Wat sneu. Is er nou iemand die deze vrouw en haar baby kan helpen? Ik ben nooit aan nicotine verslaafd geweest, dus ik kan niet goed begrijpen waarom het zo moeilijk is om te stoppen met roken als je zwanger bent. Want mijn redenering is dat als het om de gezondheid van je kind gaat, het helemaal geen moeite is om iets daarvoor te laten. Maar dat is de onwetendheid van iemand die nooit een verslaving heeft gehad. Er zijn niet voor niets afkickklinieken en therapieën voor mensen die verslaafd zijn. Blijkbaar is het dus zo eenvoudig niet om daarvan af te komen. Ook niet als je het voor het beste doel ter wereld zou doen. En er zijn heel veel vrouwen zoals jij, die heus wel willen, maar het gewoon niet kunnen. En baby’s die daar de bittere vruchten van moeten plukken. Dat wil jij helemaal niet, dat weet ik. Dus ipv te staren en afkeurend te mompelen als je langskomt, zouden we beter kunnen proberen om je te helpen. Want geen enkele moeder brengt haar kind willens en wetens in gevaar.
Wat we dan voor hulp moeten bieden, dat weet ik alleen ook niet zo goed. Je stapt tenslotte niet zo makkelijk op een wildvreemde af om aan te bieden haar van het roken af te helpen. Bovendien zou ik niet eens weten hoe ik dat moest doen. Misschien moet er nog meer voorlichting en begeleiding komen tijdens de zwangerschap. Misschien moeten vrouwen die roken verplicht in therapie om ervan af te komen. Dat gaat wel ver natuurlijk, maar ja, heiligt het doel in dit geval niet de middelen? De kans is groot dat je alleen maar heel boos zou worden als je dit zou lezen. Dat je denkt: waar bemoeit dat mens zich mee? Maar echt, ik bedoel het niet verkeerd en ik wil je niet veroordelen. Ik zou alleen maar zo graag willen dat jij en je kindje samen een zo gezond mogelijke start maken. Want je bent vast een geweldige moeder. En weet je, eigenlijk hebben wij, al die mensen met hun afkeurende blikken en hun oordelen, alleen maar het beste met je voor.
LEES OOK: Waarom ik niet meer luister naar de zwangerschapsvoorschriften van het Voedingscentrum.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
