Aan iedereen die zegt dat slaaptekort ‘erbij hoort’: fuck you
Moeders die klagen over hun gebroken nachten en chronisch slaapgebrek krijgen vaak de deksel op hun neus. Het ‘hoort er nou eenmaal bij’ en wat is nou een beetje moe zijn als je daarmee tegemoet komt aan de belangen van je kind? Vala zegt: je weet niet waar je het over hebt.
Laatst zat ik in een restaurant met een vriendin van mij. Ruim een half jaar geleden is ze moeder geworden van een zoontje. Een superlief jongetje, waar ze heel erg veel van houdt. Bijna had ze onze afspraak afgezegd, omdat ze van vermoeidheid van voren niet meer wist dat ze van achteren leeft. Want: hij slaapt ‘s nachts niet. Let even op de formulering van die zin: hij slaapt níét. Hij slaapt dus niet slecht, hij slaapt NIET. Waarom niet? Mijn vriendin heeft geen flauw idee. Hij is niet ziek, hij heeft geen honger, geen luier vol met poep, zijn aura is gezuiverd, hij heeft verscheidene kinderartsen, osteopaten en gebedsgenezers gezien, zijn ledikantje vangt geen aardstralen en hij heeft een stel enorm lieve ouders die met zijn wel en wee zeer begaan zijn. Ze hebben alles geprobeerd, maar hun zoon is gewoon een van die baby’s die niet van slapen houdt. Als je pech hebt, tref je er zo eentje. En denk je op een gegeven moment dat je dood gaat. Zo voelt dat als je nooit meer slaapt. Alsof je langzaam en heel pijnlijk tragisch aan je eind komt. Dus had mijn vriendin laatst, ten langen leste en uit pure hemeltergende vermoeide wanhoop haar kind maar laten huilen. Wat ze vervolgens aan stel andere moeders had verteld. Wat ongeveer hetzelfde is als in Afghanistan als vrouw midden op straat roepen dat je je man hebt bedrogen met een heel elftal mannen. Dan word je namelijk gestenigd. Hoe durf je, jij ontaarde moeder! Je weet toch dat een beetje slecht slapen er gewoon bij hoort? Waarom heb je een kind gekregen als je eigen nachtrust belangrijker voor je is dan de behoeften van je kind? Met roodomrande, betraande ogen keek ze me aan over haar bord. Was ze dan echt zo’n slappeling?
LEES OOK: Ja, het gaat heel snel voorbij – en waarom ik dat niet erg vind.
Beproefde martelmethode
Tegen alle mensen die beweren dat je niet moet zeuren over slaaptekort en ter verdediging van alle doodvermoeide ouders, zeg ik: rot op. Er is namelijk slaaptekort en slaaptekort. Het klopt inderdaad dat kleine kinderen vaak geen al te beste slapers zijn, dat het onzin is als jonge ouder te verwachten dat je iedere nacht heerlijk acht uur op één oor kunt liggen. En een tijd lang, misschien zelfs maanden,- jarenlang, een paar keer per nacht wakker, dat overleef je inderdaad wel. Het is vervelend en vermoeiend, maar dat is je man na een paar jaar samen doorgaans ook en daar kun je desondanks toch prima mee leven. Maar slaapgebrek in de zin van dat je het tijden lang moet doen op, als je geluk hebt, misschien, en dan ook nog onderbroken, drie uur slaap, dat is een heel ander verhaal. That shit will fuck you up. Dat ‘hoort er niet gewoon bij’, daarover moet je niet doen alsof het niks is, alsof je dat gewoon maar aan moet kunnen. Niet slapen is een beproefde martelmethode in oorlogssituaties en dat is niet voor niks. Een moeder die klaagt en wanhopig is omdat ze niet meer slaapt is geen ontaarde aansteller die alleen maar heel egoïstisch aan zichzelf denkt. En iedereen die haar dat gevoel geeft zou zich heel diep moeten schamen.
Moederschuld
Mijn oudste twee waren notoire nachtbrakers en dat heeft me bijna de kop gekost. Jarenlang heb ik het moeten doen met zo’n twee uur slaap per nacht, wat ik ook probeerde, en het was de hel. Op een gegeven moment was ik nog maar een schim van de vrouw die ik ooit was geweest en alle schampere opmerkingen dat het er nou eenmaal bij hoorde en dat ik me dus niet zo moest aanstellen deden weinig voor mijn toch al wankele gemoedstoestand op dat moment. En ook mij kwam het duur te staan toen ik mijn zoon op een gegeven moment maar gewoon een tijdje liet huilen omdat ik simpelweg niks anders meer wist te doen. Kindermishandeling was dat volgens menig, overigens heel wat minder op haar tandvlees lopende, moeder en pure zelfzuchtigheid bovendien. Want dat kun je wel gebruiken als je al het gevoel hebt dat je door een vrachtwagen bent overreden; een flinke dosis moederschuld.
Huilend aan de keukentafel
Mijn derde kind werd regelmatig ‘s nachts wakker. Een keer of vier, vijf, dus mijn nachten waren opnieuw gebroken. Soms moesten we haar even troosten, soms was ze heel snel zelf weer stil. Maar nadat ze wakker werd, sliep ze ook altijd weer in. En wij dus ook. Het was niet fijn dat we weer vaak een rommelige nacht hadden en daar werden we best een beetje moe van. Maar het was niks, echt niks, vergeleken bij wat ik met mijn andere twee kinderen heb meegemaakt. Dat soort slaapgebrek, dat hoort er inderdaad gewoon bij. Dat soort slaapgebrek is te doen. Ik werd er niet wanhopig van, ik probeerde me niet in allerlei bochten te wringen om mijn kind in godsnaam maar aan het slapen te krijgen. Ik zat ‘s ochtends nooit huilend van ellende aan de keukentafel, overwegend om de inhoud van een Nespressocupje maar gewoon rechtstreeks in mijn aderen te spuiten. Het leven had nog steeds glans en kleur. Maar bij mijn oudste twee was dat niet zo. Destijds was het leven een grauwe sluier van vermoeidheid en totale fysieke uitputting en als ik daaraan terugdenk krijg ik er nog steeds de rillingen van. Dus als ik een moeder een soortgelijk verhaal hoor vertellen haal ik het niet in mijn hoofd om haar vermoeidheid te bagatelliseren. Omdat ik weet: je zou van minder gek worden.
Verschil van dag en nacht
Slaapgebrek zoals ik dat met mijn oudste twee, en vele ouders met mij met hun kinderen, heb meegemaakt vind ik het allerergste aan het ouderschap. Ik durf wel te zeggen dat het de eerste jaren van mijn moederschap verpest heeft. Lang heb ik gedacht dat ik moeder zijn gewoon niet leuk vond, dat het niet voor mij was weggelegd, omdat ik me constant zo ellendig voelde, terwijl iedereen me vertelde dat dat onzin en aanstellerij was. Nu ik niet meer de hele tijd het gevoel heb dat ik door rul zand moet lopen en ieder moment om kan vallen, weet ik dat dat niet zo is. Dat ik het heerlijk vind om moeder te zijn en enorm van mijn kinderen geniet. Maar slapen, al is het gewoon maar een beetje, kan een verschil maken van dag en nacht. Je kunt nog zoveel van je kind houden en in al zijn behoeften willen voorzien, maar als je zelf niet meer op je benen kunt staan heb je gewoon niet zo heel veel meer te geven. Al heb je de hele wereld voor hem over.
LEES OOK: Hoe de baby van Renée haar blij maakte met een dode mus en toch niet ging doorslapen.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
