Wat doen we met discriminatie van ouders op de werkvloer?

Het is een gevoelig onderwerp: de discriminatie van ouders op de werkvloer. Het mag niet, maar het gebeurt wel. Veel jonge moeders en vaders merken het nadat ze een kind hebben gekregen. Er wordt anders tegen ze aangekeken, omdat ze naast hun werk een andere belangrijke focus hebben gekregen. In België is een paar jaar geleden de campagne #Kinderentoegelaten gestart. Femke denkt dat wij in Nederland ook wel zo’n campagne kunnen gebruiken.

Lees ook: Uitspraken die werkende moeders nijdig maken

Aanleiding van de campagne in België waren de klachten die het instituut Amazone, het Kruispunt Gendergelijkheid, binnenkrijgt. Klachten over het feit dat er tijdens sollicitatiegesprekken aan vrouwen wordt gevraagd of zij een kinderwens hebben of dat arbeidscontracten tijdens zwangerschappen niet verlengd worden of dat promoties aan de neus van moeders voorbijgaan. Ook vaders blijken in België te maken te hebben met discriminatie. Ze mogen dan recht hebben op vaderschapsverlof, maar als ze op hun werk aangeven daarvan gebruik te willen maken, komt het nogal eens voor dat de werkgever daar helemaal niet blij mee is en op subtiele wijze dreigt met ontslag. Ook durven vaders het ouderschapsverlof soms niet op te nemen uit angst als een ‘softie’ te worden gezien en nooit meer kans te maken op promotie.

Naar mijn mening is het in Nederland niet veel anders. Ook hier heerst er een spanning tussen werk en ouderschap. Ik herinner me nog de eerste week dat ik weer aan het werk ging nadat mijn zoon was geboren: ik was er absoluut op gebrand dat niemand er ‘last’ van zou hebben dat ik een kind had. Maar ja, ik kon niet meer tot zeven uur blijven zitten, zoals vroeger, want ik moest om vijf uur toch echt wel de trein pakken om op tijd op de opvang te kunnen zijn. En dat gaf dan weer schuldgevoel, want ik zag mijn collega’s kijken: die gaat er vroeg vandoor. Terwijl ik er echt wel voor zorgde dat ik mijn werk afkreeg en genoeg uurtjes maakte. Toen mijn man en ik erachter kwamen dat we er niet uitkwamen, qua zorg, als ik als enige vier dagen werkte en hij vijf, vroeg ik of het mogelijk was of hij vaderschapsverlof op zou nemen om ook een doordeweekse dag voor ons kind te zorgen. Hij aarzelde en zei: “Dat doet bijna niemand bij ons, hoor!”  Toen begon ik ook te aarzelen: kon ik dat wel van hem vragen? Als geen enkele man dat doet, is het dan niet raar? Straks denken ze dat hij een mietje is, omdat hij het belangrijk vindt om ook een deel van de zorg voor zijn kind te dragen…Straks rekenen ze hem erop af…

Het is toch eigenlijk van de zotte dat het nog steeds zo werkt. We zijn er inmiddels helemaal aan gewend dat zowel man en vrouw werkt. Sterker nog: het kan in veel gevallen bijna niet anders. Ik denk dat er weinig huishoudens meer zijn waar men kan leven van alleen het salaris van één ouder. Maar ondertussen zit zowel de (jonge) vader als de (jonge) moeder in een spagaat tussen werk en zorg. De werkgever wil er vooral zo weinig mogelijk last van hebben. Ik snap dat ergens ook wel, hoor, vanuit die werkgever. Het is niet niks, al die verloven, en dat mensen, die voor hun kinderen wél konden overwerken, nu ineens vastzitten aan strakke schema’s. Toch denk ik dat het goed zou zijn als de spanning er vanaf gehaald wordt. Dat je een kind ‘mag’ krijgen en dat je je niet hoeft te schamen als jij zwanger raakt, terwijl je naast collega ook net zwanger is geworden. Kinderen krijgen hoort bij het leven, net zoals werken, dus laten we ons niet laten meeslepen door de ratrace van het leven om werk altijd maar vóór alles te plaatsen.

In België worden werkgevers opgeroepen om zich te ‘outen’ als kindvriendelijk. Bank BNP Paribas Fortis voert al langer een oudervriendelijke politiek, zegt Claire Godding, head of diversity & inclusion op Knack.be. “Vele moeders worstelen met een schuldgevoel, omdat ze bijvoorbeeld op tijd naar huis moeten om hun kind op te halen in de crèche. Daarom geven we vrouwen bij hun terugkeer uit zwangerschapsverlof de kans deel te nemen aan informele bijeenkomsten met andere jonge moeders. De groepen bestaan uit vrouwen van verschillende niveaus, functies en diensten. Het is een soort van peer coaching. De vrouwen leren van elkaar, en de deelnemers halen er positieve energie uit. Verder geven wij ook uitdrukkelijk de boodschap dat het moederschap niets negatiefs is, maar net extra competenties oplevert, die ook op het werk nuttig zijn. Als we het glazen plafond willen doorbreken, moeten we in de eerste plaats de vrouwen zelf overtuigen van hun capaciteiten.” 

Bij Savaco, een IT-dienstverlenend bedrijf met hoofdkantoor in Kortrijk, werken 20 vrouwen en 85 mannen. “Elke jonge vader neemt hier zijn vaderschapsverlof op”, zegt hr-manager Sigrid Van Belle, eveneens op Knack.be. “Dat doen ze vaak in combinatie met gewone vakantiedagen, zodat ze de lange zomervakanties van hun kinderen kunnen overbruggen. Dat vraagt een goede planning, maar het is niet onmogelijk. En doordat we ons flexibel opstellen, krijgen we ook veel goodwill terug. Duikt er dan toch eens een probleempje op tijdens hun afwezigheid, dan zullen ze met plezier de telefoon opnemen. Verder hebben we glijdende werkuren en staan we open voor thuiswerk. We doen alles wat we kunnen om de combinatie van het ouderschap en een carrière te vergemakkelijken voor onze medewerkers. We vinden het belangrijk dat ze goed in hun vel zitten en onbezorgd aan hun werkdag kunnen beginnen.”

En zo zou het toch eigenlijk overal moeten zijn. Dat (jonge) ouders niet als last worden gezien door werkgevers, maar dat ze de kans krijgen om werk en zorg op een goede manier te combineren. Want laten we wel wezen: het is maar een korte periode waarin er zoveel gevraagd wordt van ouders dat daarin best enige flexibiliteit van de werkgever kan worden gevraagd. Voordat de kinderen komen en als onze kinderen naar school gaan kunnen we ons weer helemaal conformeren aan de bedrijfscultuur. Wat vinden jullie?