Ouders, hou op met entertainen! En laat je kind het lekker zelf uitzoeken
Kinderen die zich vervelen, dat vinden we, nou ja, vervelend. Daarom hebben ouders de neiging om hun kroost constant te vermaken. Maar, is dat eigenlijk wel goed?
Binnenkort is het weer meivakantie. Dat betekent dat de kinderen een week, of soms zelfs twee weken, thuis zijn. Heerlijk, zou je zeggen. Even bijkomen, lekker een beetje aan lummelen en rondhangen in huis. Maar veel ouders zien dat helemaal niet zitten. Want al dat niks doen, dat aanklooien van die kinderen dagenlang, daar worden we maar kriegelig van. Daarom zorgen veel ouders voor vermaak in de vakanties. Dagjes weg naar speeltuinen en pretparken, vakantiekampen met goed gevulde dagprogramma’s, reisjes naar zonnige oorden met entertainment voor kinderen, alles om ervoor te zorgen dat het kroost zich niet verveelt. Met de beste bedoelingen natuurlijk, maar hoe goed is dat nou eigenlijk echt? Wat is er mis met een beetje niks doen?
Lees ook: Janneke kan het woord ‘sprongetje’ niet meer horen.
Helemaal niks dus. Althans, dat zegt journalist Racheda Kooijman-Ruijssenaars in Trouw. Zij pleit voor een vermindering van kinderentertainment tijdens de vakantie. Ouders zouden niet moeten bepalen wat hun kinderen gaan doen, kinderen moeten vooral zélf spelen. Kooijman-Ruijssenaars verwijst naar de filosofie van opvoeddeskundige Martha Gerber, die geloofde dat vrij spel van essentieel belang is voor de ontwikkeling van een kind. Spelen is dé manier voor een kind om de wereld te ontdekken, omdat ze op die manier proberen te duiden wat ze de hele dag allemaal om zich heen zien, horen en voelen en zich dat middels hun fantasie eigen proberen te maken en een plek proberen te geven. Neem je ze teveel bij de hand, bepaal je alles voor ze, dan ontneem je ze dus eigenlijk die mogelijkheid, volgens de theorie van Gerber. En belemmer je daarmee hun ontwikkeling. Vergeet daarom dus die Efteling, ga niet naar dat resort op Kreta met die miniclub, maar blijf lekker thuis en laat je kind het de hele dag lekker zelf uitzoeken. Dát is pas vakantie.
Op zich ben ik het met die theorie eens. Ik heb altijd gezegd: ik weiger mijn kinderen te entertainen. Ik ben hun moeder, niet hun speelkameraadje. Ik ben er voor de koek en zopie, de knuffels, en de pleisters als er weer eens eentje over z’n eigen voeten struikelt, maar spelen doen ze maar lekker zelf. Echter, dan moet je wel een kind hebben dat dat kan. Voor twee van mijn drie kinderen is dat geen probleem. Mijn zoon en jongste dochter kunnen zichzelf prima vermaken. Maar mijn middelste, die is gewoon niet in staat om zelf te spelen. Op vrije dagen en in vakanties verveelt zich standaard helemaal te pletter en wordt daar vervolgens strontchagrijnig van. En ik dus ook. Want op een gegeven moment word je horendol van zo’n kind dat alleen maar ondersteboven op de bank hangt en de hele dag niks doet. Ze heeft een keur aan speelgoed, bakken vol met knutselspullen en twee speelkameraadjes die altijd aanwezig zijn, maar toch loopt ze alleen maar zuchtend van verveling rond. Met alles wat ze onderneemt is ze in vijf minuten alweer klaar en dan gaat ze aan mijn spreekwoordelijke rokken hangen. Moet ik voorlezen, of mee naar de speeltuin. Ze kijkt constant naar ons als ouders op om haar te begeleiden in wat ze moet gaan doen en ik kan je zeggen dat dat op een gegeven moment best wel vermoeiend word. Zeker bij een meisje van vijf jaar, dat inmiddels toch echt wel in staat moet zijn om zichzelf een beetje te bedruipen. Dus ja, ik ben helemaal voor vervelen, maar een kind dat zich áltijd verveelt, dat is dus best wel, nou ja, vervelend.
“Ik zie dat het werkt” zegt Kooijman-Ruijssenaars in Trouw over haar strategie om haar kinderen het zelf uit te laten zoeken in de vakantie. “Ze hebben geleerd om zelf te spelen.” Dat klinkt heel mooi en in veel gevallen zal het ook zo werken, maar ik vind het toch wat kort door de bocht. Ik heb het zelf spelen principe altijd gestimuleerd. Maar ieder kind is anders. Ik heb er twee die zichzelf prima kunnen vermaken en eentje die ik toch echt een heel eind op weg moet helpen. Voor wie ik toch echt dingen moet verzinnen, waarmee ik als ouder toch echt heel veel sámen moet doen, omdat er anders gewoon helemaal niet gespeeld wordt. En dat is voor niemand leuk. Voor haar niet en voor de rest van het gezin ook niet. Want zo’n lamlendig type dat de hele dag maar een beetje doelloos rondsloft, die werkt iedereen uiteindelijk op de zenuwen. En dat doet toch afbreuk aan het vakantiegevoel.
Dus ja, wij entertainen ons kind behoorlijk als ze vrij is. Niet dat we ieder weekend naar de Efteling gaan en iedere vakantie het vliegtuig pakken om haar maar een change of scenery te geven, maar we ondernemen regelmatig dingen om haar bezig te houden. Zorgen dat we vaak iets leuks in de planning hebben staan of doen thuis dingen met haar samen. Ook al heb ik een diepgewortelde bloedhekel aan kralen rijgen of koekjes bakken. Ook al kan ik die rottige speeltuin inmiddels niet meer zíen. Het is nog altijd beter dan thuis zitten met een lamlendig kind dat je nog met geen tien paarden aan het spelen krijgt. Zelf was ik als kind ook geen speeltalent, het enige dat ik deed was lezen en dat is mijn dochter nu pas aan het leren. Dus wie, weet misschien lijkt ze gewoon op mij en zit ze volgend jaar de hele vakantie in haar kamer met Tolstoj en Tolkien. En tot die tijd blijf ik toch gewoon maar regelmatig met de Barbies spelen en kabouters met haar vouwen. En ja inderdaad, ook af en toe naar de Efteling. Dat zal misschien heel slecht zijn voor de ontwikkeling, maar daar gaan we dus mooi niet mee ophouden. Want laten we wel wezen, een vakantie zonder een ritje in Carnaval Festival, dat is toch eigenlijk geen vakantie?
Lees ook: Help, mijn kind heeft een irritant vriendje! (En wat moet je daar dan mee?).
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
