Alle ouders aan de Mindfulness. Want de kindertjes krijgen veel te weinig aandacht
In Psychologie Magazine kon je deze maand lezen dat we het als ouders (weer eens) helemaal verkeerd doen. Het probleem? We besteden te weinig ‘echte aandacht’ aan onze kinderen. Maar vrees niet, de oplossing is simpel: Mindful opvoeden.
Jongens, ik weet niet hoe het met jullie zit, maar ik word er zo langzamerhand een beetje moe van. Moe van het constante gezeur over de ‘ouders van tegenwoordig’ en hoe slecht we het met z’n allen allemaal doen. Hoe de jeugd van tegenwoordig opgroeit voor galg en rad, of tot een generatie van getraumatiseerde zielepoten of gedragsgestoorde psychopaten door hun gemankeerde opvoeding Nu wordt er namelijk weer beweerd dat onze arme kindertjes om aandacht verlegen zitten. Dat geven wij ze namelijk niet. Of in ieder geval, niet écht. Althans, dat was te lezen in dit artikel in Psychologie Magazine. Volgens hoogleraar orthopedagogiek en Mindfulness-deskundige Susan Bögels (van wie binnenkort het boek ‘Mindful opvoeden’ uit komt) spenderen we weliswaar behoorlijk wat tijd mét onze kinderen, maar zíjn we er op die momenten eigenlijk niet echt voor ze. Waar we dan wel zijn? Nou, bij de boodschappen, dat ene werkmailtje dat net binnen komt, of de was die nog gedaan moet worden. En daar krijgen Teuntje en Fleurtje bijkans een trauma van, beweert Bögels. En als we niet oppassen, helpen we zo meteen een hele generatie richting de volwassenheid die niet ‘gecentered’ is. En, nou ja, God verhoede het. Je moet er tenslotte toch niet aan denken, zeg. Poeh poeh.
Lees ook: Werkstress veroorzaakt burn-out? Nee, maar het ouderschap wel!
Bögels wil met haar betoog het belang van ‘joint attention’ benadrukken, wat kort gezegd betekent dat je samen aandacht aan iets besteedt. Dus bijvoorbeeld: je kind heeft een boom getekend en zegt: “Kijk mama, een boom!” en dat jij dan niet alleen maar even een snelle blik op het papier werpt terwijl je de piepers staat te schillen en zoiets roept van: “Hmm-hmm, prachtig schat”, maar dat je echt even bij je kind gaat zitten, de boom bewondert en je kind bevestiging geeft dat je gezien hebt wat het aan het doen is en daar (en dus by default ook aan het kind zelf) waarde aan hecht. Dit zorgt er namelijk voor dat je kind ‘zijn centrum leert te voelen’. Oftewel, in gewone mensen taal: dat ‘ie zich geliefd voelt. Zelfs als je niet zo van de Mindfulness en bijbehorende uitingen bent is daar bijzonder weinig op aan te merken. Zal iedereen, zullen alle ouders, zeggen: logisch, heel belangrijk. Maar als we mevrouw Bögels mogen geloven interesseert die boom de huidige generatie ouders blijkbaar maar bar weinig. Zijn we teveel bezig met onze to-do lijstjes, is opvoeden een taak geworden die we moeten afwerken. En verdwijnen alle kindertekeningen daarom ondergewaardeerd in de prullenbak, samen met de oh zo tere kinderzieltjes. Papa en mama hebben namelijk nog wel meer te doen.
Het wordt tijd dat ouders naar een andere staat van zijn gaan, zegt Bögels. Van de ‘doing mode’, moeten we naar de ‘being mode’. We moeten ons verbinden met het moment, de ervaringen met onze kinderen echt ervaren. Stilstaan bij ieder bloemetje dat we onderweg naar de supermarkt tegenkomen en daarvan genieten. Die boodschappen die gedaan moeten worden zijn bijzaak. Want, om er maar eens eens een inspirerende spreuk (net als Mindfulness bijzonder populair tegenwoordig) tegenaan te gooien: it’s not about the destination. It’s about the journey to get there.’ Allemaal prachtig natuurlijk, maar hoe mooi en puur genieten die reis ook is, als er aan het eind van de dag geen eten op tafel staat omdat de supermarkt al dicht is toen we er aankwamen, ervaren die kinderen waarschijnlijk vooral frustratie en honger. En, nou ja, ik vraag me toch af hoe Mindful dat precies is.
Vergeef me mijn cynisme, ik ga er heus vanuit dat deze mevrouw het allemaal goed bedoelt. En natuurlijk heeft ze best een punt. Want inderdaad, we hebben het er maar druk mee met z’n allen. Er moet heel veel tegenwoordig, ouders moeten zich niet zelden tegen de klippen op werken (of dat nou op kantoor is, thuis, of op wat voor manier dan ook) om het leven als gezin draaiende te houden. En dus is het niet altijd mogelijk om met je peuter stil te staan bij al die bloemetjes onderweg. Kun je niet iedere keer dat je kind je roept om te komen kijken naar iets dat ‘ie gezien/getekend/ontdekt/bedacht heeft een half uur uit trekken om daar gezellig samen een hele verhandeling over te gaan houden. Worden we regelmatig (en soms wat te vaak) opgeslokt door het doordenderende leven van alledag. En het zal ongetwijfeld waar zijn dat, zoals Bögels beweert, het krijgen van onverdeelde aandacht voor een kind van groot belang is om zich gezien en dus belangrijk te voelen. En het is dus niet meer dan logisch dat, als je nooit ook maar een blik werpt op de tekeningen die je kind maakt of structureel weigert te luisteren naar zijn/haar verhalen, dat niet goed is voor je kroost. Maar sorry, de ouders die hun kind stelselmatig negeren zijn dun gezaaid. Ik weet vrij zeker dat de meeste ouders zich drie slagen in de rondte aandachtig tonen. Alleen gewoon niet de héle tijd.
Nog niet zo lang geleden werd bekend dat ouders van tegenwoordig meer tijd dan ooit aan hun kinderen besteden. Dat ze bewuster dan ooit bezig zijn met de opvoeding en het welzijn van hun kinderen. En dat is ook wat ik om me heen zie. Ja, er moet hard gewerkt worden, het is druk en de agenda’s zijn vol. Maar desondanks zitten papa en mama regelmatig middagen te knutselen met hun kroost. Melden ze zich aan als hulpouders op scholen en sportclubs. Wordt er tijd vrij gemaakt om samen te eten, verhaaltjes te lezen, samen dingen te ondernemen. Luisteren ouders naar wat hun kinderen te zeggen hebben en dat niet alleen: wordt er grote importantie gegeven aan wát ze zeggen en worden ze gestimuleerd om van zich te laten horen. Ouders van nu verdiepen zich doorgaans verregaand in de materie van het opvoeden en maken zich constant zorgen of ze het wel goed genoeg doen. Of ze hun kinderen wel genoeg geven, materieel, maar juist en vooral ook emotioneel. Sterker nog, daar gaan we heden ten dage vaak zo ver in, dat het hele leven in het teken komt te staan van het kind en zijn welbevinden. Dat lijkt me allemaal toch behoorlijk ‘mindful’. Want denk maar niet dat onze eigen ouders, of de generaties daarvoor, een huizenhoge stapel opvoedbijbels in de kast hadden staan, of slapeloze nachten hadden over de vraag of hun kinderen wel gehoord werden, of goed genoeg gehecht waren. Ik weet vrij zeker dat de meeste bomen die ik in mijn jeugd getekend heb nog niet eens met een half oog door mijn ouders zijn bekeken, waarna ze doorgaans linea recta de prullenbak in gingen. En ik weet niet hoe ‘t met jou zit, maar ik voel me desondanks best wel ‘gecentered’, hoor.
Natuurlijk, natúúrlijk, heeft je kind recht op (veel) onverdeelde aandacht. Dat heeft niks met Mindfulness te maken, dat is gewoon weinig meer dan logisch. En natuurlijk schiet dat er, zeker in deze maatschappij waarin er zoveel moet, alles zo snel gaat, de to-do lijstjes alsmaar langer worden en er zoveel van ons verwacht wordt, weleens bij in. Luisteren we allemaal weleens maar met een half oor naar onze kinderen. Roepen we soms al “Ja schat, prachtige tekening!” als ‘ie hem nog niet eens uit zijn schooltas heeft gehaald. Dat is vast heel vervelend voor zo’n kind, maar weet je wat: kan gebeuren. Dat eeuwige gezeur over de niet betrokken, immer afgeleide ouder, ik vind het zo misplaatst. Er komen namelijk nog 3000 tekeningen waar wél in volle bewondering naar gekeken wordt. Die opgehangen worden op de koelkast. Er zullen nog ettelijke momenten zijn waarop Teuntje roept “Kijk, mama!” en zij dan meteen naast ‘m staat om uitgebreid z’n tekening te bewonderen. Waarop Fleurtje zegt: “Papa, moet je horen…” en hij dan met alle liefde een half uur luistert naar een verhaal wat waarschijnlijk kant noch wal raakt, maar desalniettemin veel leuker en interessanter is dan die e-mail waar hij mee bezig was. Want ouders van tegenwoordig zijn misschien drukke ouders met drukke planningen, het zijn ook zeer betrokken ouders. Meer betrokken en begaan dan ouders ooit geweest zijn, soms zelfs op het overdrevene af. Dus beweren dat de kindertjes van tegenwoordig collectief om aandacht verlegen zitten, treurig in een hoekje huilend op hun kleurpotloden kauwend omdat papa en mama nooit écht met ze bezig zijn, dat vind ik, persoonlijk, je reinste flauwekul en bovendien weinig recht doen aan alle tijd, moeite en bevlogenheid die ouders aan hun kinderen besteden. Ik pleit daarom voor het Mindful kijken naar de huidige generatie ouders. Want misschien als je goed kijkt, écht kijkt, wellicht dat zij zich dan óók eens een keer gezíen worden.
Lees ook: Zullen we eens even lekker positief doen…?
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
