Wat je altijd al wilde weten… over die hippe gluten!

Gluten. Een aantal jaar geleden had Femke het woord zelden gehoord en nu komt het bijna dagelijks op haar pad. Collega’s (vooral vrouwen) zweren bij minderen met gluten en ze ziet regelmatig dat er kinderen zijn die op de kleuterschool op een glutenvrij dieet worden gezet (en dus: de verjaardagstraktaties aan hun neus voorbij zien gaan). Wat is gluten? Is glutenvrij eten een hype of zijn we er gevoeliger geworden! De 8 belangrijkste vragen (plus antwoorden) op een rij.

Lees ook: Brief aan alle ouders met kinderen die niet willen eten

1. Wat zijn gluten?
Gluten zit in de meeste graansoorten, waaronder in tarwe, rogge, gerst en spelt. Het is een eiwit, dat bij mensen met coeliakie (een auto-immuunziekte) schade aan de darmen kan toebrengen.

2.Wat is glutenallergie?
Deze term wordt veel gebruikt, maar glutenallergie bestaat niet. Je kunt wel allergisch zijn voor tarwe. Dit heet een tarwe-allergie, maar dit komt maar zelden voor.

3. Hoe noem je het dan als je niet tegen gluten kunt?
Er zijn twee vormen.
* Glutensensitiviteit: bij deze vorm ben je gevoelig voor gluten (maar kun je nog wel producten met gluten eten)
* Glutenintolerantie (coeliakie): als je dit hebt, word je ziek zodra je gluten binnenkrijgt. Coeliakie is aan te tonen door lichamelijke onderzoeken. Glutensensitiviteit (nog) niet.

4. Hoe weet je of je coeliakie hebt?
Coeliakie kan vastgesteld worden door bloedonderzoek, een test op genetische aanleg en door het nemen van een dunne darmbiopt. Een dunne darmbiopt is voor kinderen in sommige gevallen niet meer nodig, maar in de meeste gevallen wel. Coeliakie is een auto-immuunziekte, dit betekent dat je hier niet meer van afkomt.

5. Hoe weet je of je glutensensitiviteit hebt?
Over glutensensitiviteit bestaan veel wilde verhalen. Artsen en onderzoekers zijn het er over eens dat er mensen zijn bij wie geen coeliakie kan worden aangetoond, maar die wél goed reageren op een glutenvrij dieet. Daar is de verzamelnaam glutensensitiviteit voor bedacht.

6. Ik ben al glutenvrij aan het eten. Kan ik nu nog naar een arts voor een diagnose?
Als je eenmaal glutenvrij eet, kun je niet meer via een bloedtest antistoffen tegen coeliakie aantonen. Daarom is het verstandig om pas ná een diagnose door een arts met het glutenvrij dieet te beginnen. Wanneer je al glutenvrij aan het eten bent, moet je gedurende zes weken weer veel gluten eten. Als er aan het einde van die periode antistoffen worden gemeten (en natuurlijk ook als je je enorm beroerd gaat voelen!) kan dit aanleiding zijn voor een vervolgonderzoek naar coeliakie. Als er geen antistoffen worden gevonden, maar je voelt je wel erg ziek na weer een periode van gluten eten, kan dit aanleiding zijn om te kijken of er sprake zou kunnen zijn van glutensensitiviteit.

7. Een glutenvrij dieet is sowieso gezond
Daar is geen wetenschappelijk bewijs voor. Alleen maar gluten en dus granen uit je dieet weglaten, leidt tot een eenzijdig eetpatroon. Hierdoor kan er gebrek aan vitamines (B en E) maar ook aan ijzer optreden, omdat er vaak te weinig wordt nagedacht over vervangers voor het op zich vezelrijke tarwe. De speciale glutenvrije producten die in de handel zijn, zijn niet allemaal even gezond. Een groot aantal van deze producten bevat méér suiker, zout en vet dan ‘normale’ producten en mínder noodzakelijke vezels, vitaminen en mineralen.

8. Is glutenvrij een hype en waait dit wel weer over?
Voor mensen en kinderen met coeliakie is glutenvrij eten geen hype, maar een levenslange behandeling. Er zijn nog veel mensen niet gediagnosticeerd, terwijl ze wel maag/darm- of andere klachten hebben. Wel weten we dat mensen met glutensensitiviteit zich ook beter voelen als ze glutenvrij gaan eten. Maar of iedereen nu glutenvrij zou moeten gaan eten omdat we bijvoorbeeld in de oertijd ook geen brood bakten, is moeilijk te zeggen. Het belangrijkste is om gezond en gebalanceerd te eten, en granen zijn belangrijk voor de vezels, mineralen en vitaminen. Dus als je de granen aan de kant schuift, dan moet je wel naar vervangers op zoek. Het zal nog wel enige tijd duren voordat de medische wetenschap heeft uitgezocht hoe het nu precies zit met gluten.  Maar of glutenvrij eten een hype is voor gezonde mensen, kunnen we pas over een paar jaar kunnen beantwoorden.

Met dank aan glutenvrij.nl

Lees ook: De 31 wetmatigheden van (avond)eten met een peuter en kleuter