Kinderen en schuldgevoel: het stille gevoel waar niemand over praat

Kinderen horen zorgeloos te zijn, toch? Maar ook zij kunnen kampen met schuldgevoel – een emotie waar verrassend weinig over gesproken wordt. En ja, dat begint vaak al op jonge leeftijd.

Of het nu gaat om het breken van een vaas, ruzie maken met een broertje of het verdriet van een ouder aanvoelen – kinderen kunnen zich verantwoordelijk voelen voor dingen die buiten hun macht liggen. Schuldgevoel kan klein beginnen, maar zich stilletjes vastzetten in hun hoofd en hart.

Waar komt schuldgevoel bij kinderen vandaan?

Kinderen zijn van nature gevoelig voor de emoties van hun ouders en omgeving. Als ze merken dat iemand verdrietig of boos is, trekken ze zich dat snel persoonlijk aan. Ook perfectionistische of empathische kinderen kunnen sneller gevoelens van schuld ontwikkelen, zelfs als niemand hen iets kwalijk neemt.

Signalen van schuldgevoel bij kinderen

Omdat kinderen niet altijd in staat zijn hun gevoelens onder woorden te brengen, uit schuldgevoel zich vaak indirect:

• Ze zeggen vaak “sorry”, ook als dat niet nodig is.

• Ze proberen dingen goed te maken door extra lief of behulpzaam te zijn.

• Ze vermijden bepaalde situaties of mensen.

• Ze vertonen teruggetrokken of angstig gedrag.

Wat kun je als ouder doen?

Als ouder kun je veel betekenen in het herkennen en verzachten van schuldgevoel:

• Normaliseer fouten maken. Laat zien dat iedereen fouten maakt en dat dat oké is.

• Geef woorden aan emoties. Help je kind begrijpen wat het voelt en waarom dat zo is.

• Spreek geruststellend. Vertel expliciet dat het niet hun schuld is als iets misgaat.

• Geef het goede voorbeeld. Laat zien hoe jij zelf met fouten of schuldgevoel omgaat.

Wanneer is hulp nodig?

Als je merkt dat schuldgevoel je kind belemmert in zijn dagelijks leven of zorgt voor somberheid, is het verstandig om hulp in te schakelen. Een kindercoach of psycholoog kan helpen om die gevoelens beter te begrijpen en ermee om te gaan.

Laten we het bespreekbaar maken

Schuldgevoel is geen grote-mensen-ding. Ook kinderen dragen het met zich mee, vaak zonder dat wij het doorhebben. Door het serieus te nemen en bespreekbaar te maken, leren we kinderen dat ze fouten mogen maken – en dat liefde niet verdwijnt als er iets misgaat.

Lees ook: Baby’s en verborgen reflux: als je kleintje blijft huilen zonder duidelijke reden