Eet smakelijk! Tenminste, dat hopen we dan maar… (Alles wat je moet weten over de eerste hapjes)

Philippine’s oudste kreeg vanaf 6 maanden groentehapjes en daarna pas fruit, haar jongste geeft ze vanaf 4 maanden al groente- en fruitprakjes en zelfs kleine stukjes brood. Maar wanneer kun je nu echt het best beginnen, wat geef je zo’n baby en wat doe je eigenlijk met lastige etertjes?

Toen James een half jaar oud was maakte ik zijn eerste hapje klaar: gepureerde wortel. James zat in zijn wipstoel boven op tafel, Reinier stond klaar met de videocamera en aan mij de eer hem zijn eerste hap te voeren. Zijn reactie was goud: hij trok een gezicht alsof we hem een citroen gaven en bovendien belandde alle oranje smurrie op zijn kin en slab. Met z’n tongetje duwde hij alles weer uit z’n mond. Maar de tweede dag werd er zowaar wat doorgeslikt en vond meneer het zelfs lekker. Op een gegeven moment had James door wanneer het weer tijd was voor zijn avondmaal en begon hij blij te kirren als ik een lepel met doorgaans groene of oranje puree voor z’n neus hield. Dit ging goed! Overigens, de troep die erbij komt kijken had ik een beetje onderschat. Doe altijd goed een slabbetje om want wortel krijg je niet uit een lichtblauwe Petit Bateau romper. Na een maand mochten we van het Consultatiebureau ook fruithapjes introduceren. Dit werd een stuk enthousiaster ontvangen dan de groentepuree’s van die maand ervoor. Maar banaan en peer of bloemkool en broccoli lijkt me ook niet een hele moeilijke keuze, nietwaar?

LEES OOK: Gezond eten met kinderen, hoe krijg je dat nog voor elkaar?

Nog steeds is het advies van zowel het Consultatiebureau als van het Voedingscentrum om eerst met groente te beginnen en daarna pas fruit te introduceren. Uit onderzoek blijkt dat kinderen die deze volgorde aanhouden later betere eters zijn. Eigenlijk ook wel logisch, fruit is natuurlijk een stuk zoeter en baby’s zijn echt niet gek. Als ze eerst banaan proeven en een dag later bloemkool, houden ze hun lipjes stijf op elkaar.
Die eerste hapjes worden ‘oefenhapjes’ genoemd en hier begin je mee tussen de 4 en 6 maanden. Een paar lepeltjes om te proeven is genoeg. Je wilt namelijk nog niet dat je kind na het hapje geen zin meer heeft in zijn fles/de borst. Beginnen met een hapje terwijl je een krijsende, hongerige baby hebt is ook geen aanrader, liever geef je het tussen twee voedingen in.

Deze oefenhapjes zijn belangrijk om je kind te kunnen laten wennen aan andere smaken dan louter warme melk. Bovendien leert je kindje van een lepel eten en oefent zo zijn mondspieren. Eerder met hapjes beginnen dan vier maanden wordt niet aangeraden, vanwege de kans op het ontwikkelen van een allergie.
Maar hoe weet je nu dat je kind klaar is voor zijn eerste hapje? Vaak maakt je baby smakkende geluidjes of kijkt hij het eten uit je mond, dan weet je dat je kunt beginnen. Wortel, zoete aardappel, pompoen, courgette of bloemkool vinden baby’s vaak lekker. Geschikte fruitsoorten zijn banaan, perzik, peer en meloen. Kies in ieder geval voor zachte smaken om het verschil met de melk zo klein mogelijk te houden. Gaat dat goed? Dan kan je andere smaken proberen, smaken combineren en kun je langzaam de structuur wat grover maken.
Vanaf 8 maanden vervangt vaste voeding de fles- of borstvoeding en vanaf 1 jaar mag je kind met de pot mee-eten!

En dan wordt het pas echt leuk (en makkelijk!) zul je denken. Bij James gingen die eerste hapjes erin als koek, maar toen hij 1 jaar oud was hield hij van de ene op de andere dag zijn lippen stijf op elkaar. Een veelgehoorde klacht van moeders. Reden? Vanaf deze leeftijd hebben kinderen leukere dingen te doen of proberen ze gewoon hun net ontdekte eigen willetje uit. Volgens het Consultatiebureau moet je dan vooral niet in paniek raken. Zij vertellen dat je in ieder geval niet moet dwingen je kind iets te laten eten (iets wat ik daarvoor nog wel deed). Wil je kind niet eten of gaat hij met zijn eten spelen? Dan moet je zijn bordje weghalen.

Ik volgde dit advies destijds ook met James op. Een half jaar lang weigerde hij steevast zijn avondeten. Stug bleven Reinier en ik het proberen en gingen we elke avond weer vol goede moed met zijn drieën aan tafel. Inmiddels is James twee jaar oud en prikt hij met zijn vork zelf de inhoud van zijn bord alsof zijn leven ervan af hangt. Als hij iets echt niet lekker vind, doet een klodder ketchup of een schepje appelmoes vaak ook nog wonderen. Ik snij alles wat op zijn bordje ligt in friet-vorm, en dopen maar.

Ook voedingsdeskundige Natscha Smoltsak van diëtistenpraktijk Good Food Advice in Amsterdam begrijpt de wanhoop van moeders als hun kinderen niet willen eten heel goed, maar ze adviseert, net als het Consultatiebureau, toch gewoon rustig te blijven. Natascha: “Het is een fase, en de meeste fases gaan weer voorbij. Deze fase van het niet willen eten dus ook. Blijf wel goed naar je kind kijken en niet naar het eten op dat bord. Is je kind vrolijk en energiek? Groeit ie goed? Dat is een betere maatstaf dan de hoeveelheden voedsel die je kind binnenkrijgt.”

Natascha heeft een aantal tips om je kind om een speelse manier bij het eten te betrekken. Ga met het hele gezin aan tafel. Geef je kind een eigen bestekje en laat het zelf eten (leg wel een oude krant onder de kinderstoel zodat je alles wat op de grond valt makkelijk op kunt ruimen). Geef zelf het goede voorbeeld door netjes te eten en met smaak, zeg dat je het lekker vind. Probeer niet teveel de nadruk te leggen op wat je kind moet eten, laat hem of haar vooral ervaren dat eten iets leuks is.

Maar hoe houdt je nu de aandacht van je kind erbij en voorkom je dat hij na drie happen met de bloemkool gaat gooien? Natascha: “Ehm, niet? Met eten gooien betekent meestal dat er geen honger meer is. Dus haal dan het bord weg en geef je kind iets om mee te spelen. Pushen heeft geen zin en werkt eigenlijk alleen maar averechts.”

En hoe zit dat met het aanbieden van een alternatief? Dus een boterham met worst als je merkt dat je dreumes toch geen hap van de boerenkool gaat eten? Volgens Natascha hangt dat een beetje van de situatie af. Als je kind ’s nachts wakker wordt van de honger is het niet zo gek om bij het avondeten een boterham, een fles melk, wat fruit of een bakje yoghurt te geven. Maar als je kind niet eet omdat hij te moe is, dan kun je misschien wat eerder aan tafel, tijdelijk. Of laat je dreumes ’s middags warm eten in plaats van ’s avonds. Eet hij niet omdat hij gewoon tijdelijk wat minder nodig heeft, dan is er niks aan de hand. Kinderen voelen heel goed aan wat ze nodig hebben en gaan vlak voor een groeispurt ineens weer meer eten. Er is (meestal) geen reden tot paniek! Heb je het idee dat je kind toch vitamines te kort komt, dan kun je bijvoorbeeld soep maken van verse gepureerde groenten, of een smoothie van vers fruit. Eet smakelijk!

LEES OOK: 6 Redenen waarom kinderen dus echt groenten moeten eten.