Orthopedagoog Kina: “Echt luisteren naar je kind is niet altijd makkelijk”
In deze altijd drukke wereld met deadlines, schema’s, drukke banen en zelfs haast om de avondmaaltijd op tafel te krijgen is het niet altijd even vanzelfsprekend dat je goed luistert wanneer je kind je iets te vertellen heeft. Orthopedagoog Kina legt uit hoe je echt goed met je kind kunt communiceren.
Kinderen kunnen je de oren van de kop kletsen. Écht luisteren is dan een hele kunst, maar het loont de moeite. Het versterkt de band tussen ouder en kind. Kinderen worden er op een niet-onderdanige manier gehoorzamer door, ze zitten lekkerder in hun vel. En later, wanneer ze puberen, zullen ze meer delen met hun ouders. Best fijn in een fase waarin je weinig meer kunt dan hopen en bidden.
Bovendien leren kinderen beter omgaan met boosheid en verdriet wanneer ze gehoord worden. Vaak vervallen wij ouders (uit bezorgdheid of automatisme) bij spontane uitingen van zoon/dochter direct in ongevraagde adviezen.
– ‘Mam, de juf was vandaag boos op me.’ Geen reactie (Mama is aan het appen).
In de herhaling:
– ‘Ma-ham, ik heb ruzie met de juf. Ik wil niet meer naar school!’
Mama: ‘Oh ja? Nou, de juf had vast een hele goede reden om boos op je te worden. En luister eens: Morgen ga jij gewoon naar school. Kom, we gaan nu….
Kind: ‘Jaah… Maar toch wil ik niet naar school!’
‘The biggest communication problem is: We do not listen to understand, we listen to respond.’
Het vraagt inzet om in de drukte van ons bestaan echt aanwezig te zijn bij wat kinderen zeggen en vragen. Het gaat erom rustig, en zonder direct oordeel, hun boodschap te ontvangen. Laat zien dat je luistert. Even praktisch:
- Maak oogcontact (bij kleine kinderen even door de knieën te zakken).
- Knik aanmoedigend en/of zeg ‘o ja?’, ‘hm’ en ‘ja ja’. Geef ruimte aan het verhaal. Durf stiltes te laten vallen.
- Herhaal letterlijk wat je kind zegt, dit geeft erkenning en ruimte om meer te vertellen. Of onderstreep het gevoel eronder. ‘Je bent hartstikke boos op … ’.
- Stel open vragen, begin met WAT en HOE in plaats van waarom. Zo verdiep je je in de belevingswereld van je kind, zonder direct te bedenken en te zeggen wat je er zelf van vindt.
– ‘Mam, de juf was vandaag boos op me’.
– ‘O ja? De juf was boos op je?’ Stilte.
– ‘Ja. En ze schreeuwde tegen me.’
– ‘O ja?’
– ‘Ja, ik was ook boos.
-‘ Wat gebeurde er dan?
– ‘Evie sloeg mij en ik duwde haar.’
– ‘En hoe is het afgelopen?’
– ‘Evie en ik moesten sorry zeggen, en dat heb ik gedaan, maar ik ben nog steeds boos.’
– ‘Mm, wat vervelend, lieverd’.
Wat betreft verhalen over school: ‘Wat gebeurd is, is gebeurd’. Het hoeft niet nog een keer opgelost te worden. Kinderen kunnen weinig met adviezen die niet ter plekke gegeven worden. Vertrouw erop dat de leerkracht het goed heeft begeleid.
Zelf-oplossend vermogen
Door vragen te stellen ontstaan soms oplossingen die beter werken omdat het kind er zelf in gelooft. Ook handig omdat je hiermee hun zelf-oplossend vermogen stimuleert.
Bo (5 jaar):
– ‘Ik wil in mijn nieuwe spidermanpak slapen’.
-‘ Je wil in je nieuwe pak slapen? Je bent heel blij met je pak, hè. Maar slapen hoort in je pyjama.’
– ‘Mag ik dan mijn pak naast mijn bed leggen, zodat ik hem goed kan zien.’
– ‘Tuurlijk! Goed idee!’
Schiet bij kinderruzies niet direct in de rol van rechter maar stel je op als vragende, geduldige coach. De meeste kinderen zijn best creatief en kunnen, als er regelmatig goed naar ze geluisterd wordt, goed verwoorden wat te doen. (Oké, behalve peuters met te weinig zelfbeheersing, geduld is dan helemaal een schone zaak). Maar vaak volstaat een simpele samenvatting van het probleem: ‘Jullie willen allebei met de rode fiets, maar ja, we hebben er maar één, hè? ’ en dan: ‘Hoe kunnen jullie dit nou oplossen?’
Tot slot iets over timing. We kennen allemaal de frustratie van ‘Hoe was het vandaag op school? Gewoon. Weet ik niet’. De meeste kinderen praten niet graag op commando. Ze hebben tijd nodig om indrukken te verwerken. Ze komen vanzelf op een ander moment (dat jij net even druk bezig bent, so be it). Bij een moeilijke prater loont het de moeite om even alles opzij te zetten. Een veelprater kan best leren wachten.
Nog even voor de perfectionisten onder ons: De perfecte altijd-luisterende-geduldige-begripvolle ouder bestaat niet. Kinderen voelen haarfijn aan dat je handelt vanuit liefde. En daar draait alles om.
Kina Smit werkte de afgelopen vijftien jaar in de GGZ met gezinnen met jonge kinderen (0-12 jaar). Vanuit haar eigen praktijk biedt ze opvoedbegeleiding en opvoedtraining aan gezinnen en binnen scholen/kinderopvang in en rond Amsterdam. Meer weten ga naar www.naturenurture.nl.
Lees ook: Orthopedagoog Kina: “Mindful handelen bij opvoedstress scheelt ergernis en tijd!”
