Badeend gevaarlijk: is Donald een sluipmoordenaar?

Jojanneke is moeder van zoon IJsbrand (5 jaar) en wetenschapper. Sinds de geboorte van haar zoon factcheckt ze bakerpraatjes voor een mamasite. Dat leverde een heel leuk boek op: Babybullshit en hoe het echt zit. Hoe zit het bijvoorbeeld met de badeend? Vormt die echt een gezondheidsgevaar voor je kind, zoals vaak wordt beweerd?

“Mijn zoon IJsbrand heeft altijd de grootste lol in bad. Met een grote grijns op zijn gezicht spettert hij erop los. Het allerliefst spuit hij met zijn badeend in het rond. ‘Kijk, mama, hij plast!’ schatert hij dan. Meestal lach ik vrolijk mee, maar vandaag kijk ik minder blij. Het lijkt wel alsof zijn badeend poept! Uit het gaatje perst-ie kleine, zwarte schilfers. De vettige stukjes blijven drijven op het wateroppervlak. Het ziet er niet bepaald fris uit. Zou het ook kwaad kunnen?

Ik gris mijn telefoon uit mijn broekzak en tik in de zoekbalk van Google: ‘rubber duck dangerous?’ Meteen stuit ik op onheilspellende nieuwskoppen als ‘De badeend van uw kind is een potentiële moordenaar’ en ‘Gevaar: een vieze badeend is een toevluchtsoord voor bacteriën’. Oké, dit helpt mijn gemoedsrust niet. Gauw laat ik het bad leeglopen en spoel ik IJsbrand grondig af. Zodra hij rustig in zijn bed ligt, duik ik in de wetenschappelijke literatuur. Vormt de badeend een groot gevaar voor de gezondheid van kinderen?”

Smurrie in bad
“Badspeeltjes kunnen aan de binnenkant een zwart laagje krijgen. Dat is slijm waarin micro-organismen zoals bacteriën en schimmels aan elkaar vastgeplakt zitten. De chique benaming voor die smurrie is biofilm en die doet het goed in warme en vochtige ruimtes als de badkamer. Badeenden zijn geliefd bij microbeestjes, omdat er water in kan blijven staan dankzij hun spuitgat. Zo’n plastic buik gevuld met water, zeepresten, zweet en ook urine vormt de perfecte voedingsbodem voor bacteriën en schimmels.

LEES OOK: Ga weg met dat vieze grut. Als je aan kindersmetvrees lijdt

Dat blijkt ook uit een studie uit 2018. Wetenschappers visten bij Zwitserse gezinnen 19 badeenden en andere speeltjes uit de badkuip. Ter vergelijking vulden ze ook zelf 6 speeltjes met vies of juist schoon badwater en knepen ze weer uit. Niet één keer, maar 39 keer in 3 maanden tijd. Vervolgens bestudeerden ze de smurrie in de binnenkant van de speeltjes. Bij de gezinseenden zag die vaak zwart, wat wijst op schimmelgroei. Ook herbergden álle badspeeltjes miljoenen bacteriën per vierkante centimeter. Bij 4 op de 5 badeenden zouden daar potentiële ziekteverwekkers tussen zitten.”

Geen gespuit meer
“Dat klinkt enger dan het is. Ja, op een badeend zitten veel bacteriën, maar microbiologen schrikken daar niet van. Schimmels en bacteriën zijn namelijk overal en de meeste zijn onschuldig. De zogenaamde ziekteverwekkers op de badeenden waren zo zwak dat ze gezonde kinderen niet ziek maken (en zelfs de afweer kunnen versterken). Wel vatbaar zijn kinderen met een lage weerstand of slecht immuunsysteem. Zo bleek een infectie-uitbraak op een Australische afdeling kinderoncologie in de jaren negentig van de vorige eeuw te wijten aan drie badspeeltjes en hun zompige opbergbak. Toen de eenden waren geruimd was ook de uitbraak voorbij. Voor een gemiddeld gezin is de badeend dus niet gevaarlijk, maar hoogstens een beetje vies. Wil je liever geen zwarte stukjes in het water, knijp dan het badbeest na gebruik goed uit en schrob hem eens met azijn. Of radicaler: lijm het gaatje dicht, zodat-ie überhaupt niet meer volloopt. Let wel, geen gaatje betekent ook geen gespuit. Daar wordt een bad voor een kind toch een stuk minder spetterend van.”

Babybullshit en hoe het echt zit
In het boek Babybullshit en hoe het echt zit zoekt gepromoveerd neurowetenschapper Jojanneke Bastiaansen uit wat er klopt van klassieke bakerpraatjes als ‘scheer het donshaar van je baby voor een volle bos’ en moderne mantra’s als ‘voorkom een depressie, eet je moederkoek’. Duik mee de wetenschap in en test hoe goed jouw bullshitradar werkt. Vol verrassende feiten die je gedurende de zwangerschap en baby- en peutertijd een beetje zullen geruststellen. Het boek kost € 20 en koop je onder andere via Bol.com of Libris.