Goedbedoelde opmerkingen die hard aankomen als je kindje doodgeboren wordt

Heel veel lieve reacties kreeg Nathalie toen haar dochtertje bij 32 weken zwangerschap overleed. Maar sommige van die goedbedoelde opmerkingen deden toch pijn. “Ik heb ook weleens een miskraam gehad.”

Wanneer je baby doodgeboren wordt staat je wereld op zijn kop. Niet verlies je alleen je kindje, je verliest ook je toekomst. Je leven zal nooit meer hetzelfde zijn. Wij verloren na 32 weken zwangerschap onze dochter Juul* bij haar geboorte. Daarna volgde de goedbedoelde, maar soms pijnlijke opmerkingen van mensen.

Uiteraard zijn mensen ontzettend met je begaan en zouden ze graag de pijn van je wegnemen. Hierbij maken ze allerlei (absoluut goedbedoelde) opmerkingen. Het lastige voor een moeder in rouw zijn juist deze goedbedoelde opmerkingen. Het voelt soms alsof je je verdriet voor je kindje niet mag hebben. En waar mensen graag jou weer als je oude zelf terug zien, daar wil jij helemaal niet van je verdriet af. Dit voelt namelijk aan alsof je je kindje aan het vergeten bent, dat je kindje misschien niet zo belangrijk meer zou zijn.

Voordat ik dit artikel schreef deed ik een oproep aan andere moeders die een baby zijn verloren. Wat hoorde er in deze lijst echt thuis? Een greep van deze opmerkingen heb ik voor jullie op een rijtje gezet.

1. Ze heeft dus niet geleefd.
   Dit vind ik persoonlijk de ergste. Men bedoelt hier natuurlijk mee dat ze na de geboorte niet geleefd heeft. Wat ik als moeder echter hoor is dat Juul helemaal niet geleefd zou hebben, dat de zwangerschap niet meetelt. En wat ik dus meteen denk is: “Natuurlijk heeft ze geleefd! Ik heb haar hartje gehoord en gezien, ik heb haar voelen schoppen in mijn buik. Ik heb haar hikjes gevoeld. Ze is misschien doodgeboren, maar ze heeft zeker wel geleefd!”

2. Je moet het (alsof ze geen naam heeft) een plekje geven.
   Een plekje… en dan is alles opgelost? En waar is toch dat plekje dan? Het verlies van je baby zit verweven in alles wat je doet, in alles wat je bent. Er is geen ‘plekje’.

3. Gelukkig ben je tijd genoeg en kun je nog kinderen krijgen (of gelukkig heb je je andere kind(eren) nog).
   Al heb je tien kinderen, al krijg je er nog vijf… het verdriet, de pijn en de rouw om het kindje wat je bent verloren zal hier nooit minder om zijn. Dit gat kan niks of niemand meer vullen.

4. Je hebt het kindje niet gekend. Dat zal schelen.
   Wat onder andere pijn doet bij een doodgeboorte is dat je je kindje nooit zal kennen. Nooit de zorg kan geven die je zo mooi voor je had. Ik weet de kleur van haar oogjes niet, ik weet niet hoe haar lach klinkt en wat haar lievelingsliedjes zouden zijn…

5. Wordt het niet tijd om weer door te gaan?
   We gaan door. Feit blijft dat het verdriet altijd onderdeel zal blijven van ons leven. Bij alles wat je doet, alles wat om je heen gebeurt heb je de confrontatie dat je kindje hier bij had moeten zijn. Dus ja, we gaan door, maar het zal nooit meer als vanouds gaan.

6. Je moet gewoon wat afleiding zoeken.
   Er is niets wat je kan afleiden van het verdriet om je baby. Alles wat je doet herinnert je eraan dat je baby hier had moeten zijn. Daarnaast wil je waarschijnlijk niet eens afleiding. Ik wilde zelf hier niets van weten. Ik wilde dit verdriet toelaten en ik wilde zorgen dat ik zoveel mogelijk bezig was met het verlies van Juul*.

7. Ik heb ook wel eens een miskraam gehad.
   Er lag een baby op mijn schoot, helemaal compleet. En ik wil absoluut een miskraam niet afdoen alsof dat geen vreselijk verlies is (ik heb zelf ook een miskraam gehad). Maar een doodgeboren kindje een miskraam noemen voelt alsof het niet erkent wordt. Het voelt alsof het afgedaan wordt als iets waar je wel sneller overheen stapt, alsof het niet een compleet kindje was. Het voelt alsof men praat over een rouw welke niet gaat over een volwaardig persoon. Daarbij komt de combinatie van de opmerking “Gelukkig was je nog geen 40 weken” dus ook echt verkeerd aan…
   Een miskraam is vreselijk, maar toch een ander verdriet. Een kindje in je armen, een kindje begraven of cremeren. Een kindje wat volgens de norm ‘levensvatbaar’ zou zijn is wezenlijk anders dan een (vroege) miskraam.

8. Ben je nu nog niet aan het werk?
   Om te beginnen heb je na een doodgeboren kindje recht op de normale zwangerschapsverlof, waar men zich vaak over verbaasd…. Regelmatig is men na deze periode nog niet toe aan werken. Hier kan ik heel lang over schrijven, maar werken lukt vaak gewoonweg niet.

9. Ik weet wat je voelt, want… en dan volgt een verhaal wat volgens die persoon vergelijkbaar is (niet dus).
   We hebben geen behoefte aan verhalen die misschien wel veel erger zijn. En niet dat deze verhalen niet kunnen raken, zeker wel. Maar voor het overlijden van je baby is geen vergelijkingsmateriaal! En het geeft geen troost (eerder angst) als je hoort hoe erg het bij een ander allemaal wel niet is.

10. Wees blij dat jij nog leeft.
    Ook hier geldt dat je appels niet met peren kunt vergelijken.

Wat zeg je dan wel?

Ik begrijp dat het voor mensen een heel moeilijke situatie is. Wat zeg je toch tegen een moeder die net haar baby heeft begraven? Hoe gedraag je je naar haar toe? Je wilt namelijk juist ‘goed’ doen. Maar na het overlijden van je baby ben je niet bezig met wat de ander bezig houdt, dat het voor ‘buitenstaanders’ moeilijk is. En ja, dat is een beetje egoïstisch, maar helaas wel de waarheid.

Wees eerlijk in jouw onzekerheid, dat je niet weet wat je moet zeggen of doen. Luister als zij wil praten en vertellen. Het verdriet is misschien wel ondraaglijk om te zien, maar ze moet daar de ruimte voor krijgen.

Zeg niet: “Je kunt altijd bij mij terecht.”, maar zorg dat je dat gewoon doet.

Zeg niet: “Als ik wat voor je kan doen, moet je het maar zeggen.” Maar maak lekker die pan macaroni of pak de stofzuiger. Ze gaat er echt niet om vragen, maar wat fijn als mensen dit voor je doen.

Lees hier meer blogs van Nathalie van Stijn

En hier bestel je haar boek Lieve Juul