Hoe Artificial Intelligence het mogelijk maakt dove kinderen te leren lezen

Eén van de dingen waar Vala zich het meest op verheugde toen ze moeder werd was voorlezen. Daar had ze zelf zulke fijne herinneringen aan. Daarom leest ze nu haar eigen kinderen zoveel mogelijk voor. Maar helaas is dat niet voor alle ouders vanzelfsprekend. 

Boeken hebben altijd een grote rol gespeeld in mijn leven. Mijn ouders vonden lezen heel belangrijk en mijn warmste herinneringen zijn van hoe ik ’s avonds opgekruld tegen mijn vader of moeder aan luisterde naar de mooiste verhalen. Mijn liefde voor taal en schrijven is daar, op die bank tussen mijn ouders in, ontstaan en nooit meer weg gegaan. Ik kon dan ook niet wachten om mijn eigen kinderen te gaan voorlezen. Net als mijn ouders ben ik daarmee begonnen toen ze nog maar baby’s waren. Natuurlijk begrepen ze niks van de verhaaltjes, maar alleen al die momenten samen waren goud waard. Want wat mij betreft is er niks heerlijker dan samen opgaan in een verhaal.

Voorlezen is niet alleen leuk en gezellig, het is ook goed voor de ontwikkeling van een kind. Voor de taalontwikkeling, maar het gaat veel verder. Verhalen helpen een kind de wereld om hem heen te kunnen plaatsen, te leren over goed en fout, over emoties en over relaties. Verhalen zorgen ervoor dat een kind, hoe jong ook, gaat nadenken over verschillende situaties, hoe die in een context geplaatst moeten worden en wat zij daar zelf van vinden. Daarnaast schept samen lezen een band. Ik geloof heilig in de kracht van (voor)lezen en gun het ieder kind daarvan te kunnen genieten, samen met z’n ouders. Hoewel voorlezen een vanzelfsprekend onderdeel van het ouderschap lijkt, is dat helaas niet altijd het geval. Ouders met dove of slechthorende kinderen missen die mogelijkheid. Wist jij dat er zo’n 32 miljoen dove en slechthorende kinderen in de wereld zijn? Dat zijn dus heel wat families die die speciale momenten samen moeten missen. En dat is doodzonde.

Daarom was ik ook zo blij toen Huawei me uitnodigde samen met hen af te reizen naar Lapland, waar zij iets heel bijzonders lanceerden: de StorySign app. Hiermee kunnen dove en slechthorende kinderen toch voorgelezen worden en zelf leren lezen, allemaal dankzij Artificial Intelligence (AI). Samen met ouders en influencers uit heel Europa vlogen we naar het land van sneeuw, ijs, de Kerstman en het magische Noorderlicht, waar we ondergedompeld werden in de wereld van de doven. Wat de meeste mensen zich niet realiseren is dat je voor lezen niet alleen je ogen, maar ook je oren nodig hebt. Gehoor is heel belangrijk voor je taalontwikkeling. Kan een kind slecht, of helemaal niet horen, dan kan het de koppeling tussen klanken en letters niet maken. Hierdoor ontstaat vaak een taalachterstand, wat tot problemen op school kan leiden. Daar kan Kim Feenstra, topmodel, fotografe en zelf slechthorend, over meepraten. In Lapland vertelt ze over haar eigen moeilijkheden op school. Dat de juf dacht dat ze gewoon een vervelend kind was dat niet wilde luisteren bijvoorbeeld. Hoe vermoeiend het is dat je als kind door zulke dingen altijd meteen al 1-0 achterstaat, hoe onterecht dat is en hoe dat je zelfvertrouwen beschadigt. Daar moet een eind aan komen, vinden de makers van StorySign. Mark Wheatly, Executive Director van de European Union of the Deaf vertelt dat juist dat één van de belangrijkste doelen is van StorySign: kinderen vertrouwen geven in hun eigen kunnen. Door ze de tools te bieden zichzelf te ontwikkelen, net zoals ieder ander kind. En hen en hun ouders de mooie momenten te geven die ieder gezin verdient.

StorySign werkt met de avatar Star, die het geschreven woord vertaalt in gebarentaal. Hoewel de techniek geavanceerd is, is het gebruik van de app, letterlijk, kinderspel: je houdt je telefoon boven de bladzijde en StorySign pikt het verhaal op. Vervolgens worden de woorden en zinnen uitgelicht en zie je Star het bijpassende gebaar maken. Hierdoor kunnen kinderen en hun ouders samen een verhaal lezen en tegelijkertijd gebarentaal leren. Neil Pymer, creative director bij Aardman Animations vertelt: “We hebben de exacte gezichtsuitdrukkingen van gebarentolken gekopieerd om Star tot leven te brengen. Mimiek is zeer belangrijk omdat het 70% van de gebarentaal bepaalt. Elke knik of glimlach doet ertoe.” Omdat StorySign zo geavanceerd is gebouwd kunnen kinderen de app van kleins af aan al zelf gebruiken; je telefoon registreert de tekst uit alle hoeken, dus ook als je kind het boekje schuin houdt, of zelf de bladzijden om wil slaan (zoals alle kinderen willen) pikt de app nog steeds alles op wat er staat. Het eerste boekje dat gelezen kan worden met StorySign is Waar is Dribbel.Huawei hoopt echter dat er snel meer boeken in de app zullen komen en heeft de technologie van StorySign daarom opengesteld. Laten we dus hopen dat dove kinderen heel snel van nog meer mooie verhalen kunnen genieten. Als moeder van drie kinderen die ook een beperking hebben weet ik namelijk als geen ander hoe het is om een gezin te hebben waarin niet alles vanzelf gaat. Tegen hoeveel uitdagingen je aanloopt en de dingen die je mist, die voor iedereen om je heen zo vanzelfsprekend lijken te zijn. Wat een emoties het teweeg brengt als je dan samen een mijlpaal bereikt die eerder misschien wel onbereikbaar leek. En daar, in het besneeuwde, in kerstsferen gedompelde Lapland, realiseerde ik me wat je mist als je niet samen kunt lezen. Als je die intimiteit met je kind niet hebt. Die intimiteit die ik wel altijd heb gehad met mijn kinderen en die ons zoveel warmte en mooie herinneringen heeft gebracht. En hoeveel gezinnen dat eigenlijk missen. Want voor dove kinderen is er nog maar heel erg weinig hulp en erkenning, hun wereld is voor de meesten van ons totaal onbekend en vooral: onderbelicht. Terwijl 32 miljoen kinderen er toch echt teveel zijn om, hoe ironisch eigenlijk, niet gehoord te worden.

Bij thuiskomst heb ik mijn drie kinderen in mijn armen gesloten en me nog eens extra gerealiseerd hoe speciaal die momenten zijn die wij iedere avond weer hebben als we samen lezen. Hoe wij in deze donkere dagen weer tegen elkaar aan kunnen kruipen met een boek en ons samen kunnen laten meevoeren in de verhalen. Hoe belangrijk die familiemomenten zijn voor kinderen en hun ouders. Dat realiseer je je namelijk wel, als je midden in de sneeuw onder de kerstboom zit en ziet hoe er een wereld opengaat voor al die dove kindjes en hun ouders, die opeens samen kunnen lezen. Een wereld die de meesten van ons gewoon voor lief nemen. Maar die je ontzettend mist als je erbuiten staat.

https://www.youtube.com/watch?v=2w6-zYhfmN8&feature=youtu.be

StorySign is nu te downloaden in Google Play Store en via de HUAWEI App gallery, in 10 talen. Ook kun je via www.storysign.com een donatie doen, die ten goede aan komt aan de Federatie voor Ouders van Dove Kinderen, (FODOK) en wordt besteedt aan projecten om dove kinderen te helpen met hun taalontwikkeling, zoals nieuwe boekjes voor StorySign.

Vala van den Boomen

Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.