Als je puber liegt: waarom ze het doen en hoe je ermee omgaat

Pubers en eerlijkheid – het lijkt soms een onmogelijke combinatie. Waar je kind vroeger open vertelde wat er op school gebeurde, krijg je nu halve waarheden, ontwijkende antwoorden of ronduit leugens. Maar waarom liegen pubers eigenlijk? En hoe ga je ermee om zonder je relatie met je kind te beschadigen?

Waarom liegen pubers?

1. Om straf te voorkomen

Pubers weten heel goed welke regels er thuis gelden. Maar als ze denken dat hun eerlijkheid hen problemen oplevert, kiezen ze er soms voor om de waarheid te verdraaien of dingen achter te houden.

2. Om hun onafhankelijkheid te bewaken

Pubers zijn bezig met hun eigen identiteit en willen niet constant gecontroleerd worden. Soms liegen ze om hun privacy te beschermen en zelf beslissingen te kunnen nemen.

3. Om confrontaties te vermijden

Niet elke puber liegt uit slechte bedoelingen. Soms willen ze gewoon een discussie of boze reactie voorkomen. Liegen kan voelen als de makkelijkste weg om problemen te vermijden.

4. Sociale druk en imago

Sommige pubers overdrijven of verzinnen dingen om indruk te maken op vrienden. Ze willen erbij horen en laten zichzelf soms mooier of spannender lijken dan ze zijn.

Hoe herken je dat je puber liegt?

Niet elke ouder is een menselijke leugendetector, maar er zijn signalen die erop kunnen wijzen dat je puber niet helemaal eerlijk is:

• Ze vermijden oogcontact of worden nerveus als je doorvraagt.
• Hun verhaal verandert als je later opnieuw vraagt wat er gebeurd is.
• Ze reageren overdreven defensief of geïrriteerd als je een simpele vraag stelt.
• Je hebt bewijs dat hun verhaal niet klopt (bijvoorbeeld een lege chipszak terwijl ze zweren dat ze de chips niet hebben opgegeten).

Hoe ga je om met een liegende puber?

1. Blijf kalm en voorkom een machtsstrijd

Als je direct boos wordt of straf dreigt, zal je puber waarschijnlijk nog harder proberen de waarheid te verbergen. Probeer rustig te blijven en vraag door zonder beschuldigend te zijn.

2. Maak eerlijkheid de norm

Pubers hebben behoefte aan een veilige omgeving waarin ze fouten mogen maken zonder extreme consequenties. Laat merken dat eerlijkheid belangrijk is en dat je liever de waarheid hoort dan een perfect verhaal.

3. Stel open vragen

In plaats van te zeggen: “Heb je je huiswerk echt gemaakt?” kun je vragen: “Hoe ging je huiswerk vandaag?” Hierdoor voelt je puber zich minder in de verdediging gedrukt en is de kans groter dat ze eerlijk zijn.

4. Beloon eerlijkheid

Als je puber iets eerlijk opbiecht, zelfs als het iets is waar je niet blij mee bent, waardeer dat dan. Zeg bijvoorbeeld: “Ik waardeer het dat je eerlijk bent. Dat betekent niet dat er geen gevolgen zijn, maar ik ben blij dat je me de waarheid vertelt.”

5. Onderzoek de oorzaak

Als je puber vaak liegt, is het goed om te achterhalen waarom. Voelt hij of zij te veel druk? Is er angst voor straf? Door het gesprek hierover aan te gaan, kun je achterliggende problemen aanpakken.

Liegen hoort erbij, maar het hoeft geen gewoonte te worden

Pubers zullen af en toe liegen – dat hoort bij hun ontwikkeling. Maar door begripvol en open te blijven, kun je voorkomen dat het een patroon wordt. Uiteindelijk draait het om vertrouwen en laten zien dat eerlijkheid altijd de beste keuze is.

Lees ook: Waarom 16:00 uur het moeilijkste tijdstip van de dag is