Vijftig procent van de moeders is zó uitgeput dat er een naam voor is
Voel je je uitgeput, gestrest, overbelast, niet fit of lukt het maar niet om te sporten, gezonder te eten of tijd voor jezelf te maken? Misschien heb je last van ‘Depleted Mother Syndrome’ oftewel ‘postnatale depletie’.
Niet van de bank af kunnen komen ’s avonds, steeds vaker koffie nodig hebben, slechter slapen (en niet alleen door je kinderen), vergeetachtigheid, slecht humeur, verminderd libido, vermoeidheid, hardnekkige zwangerschapskilo’s: als je last hebt van een of meer van deze symptomen, dan lijd je misschien aan ‘postnatale depletie’. Ik had er ook nog nooit van gehoord, maar ik kan wel de meeste van bovenstaande symptomen aanvinken. En dat terwijl mijn tweeling al bijna 2,5 jaar geleden geboren is. Niet zo gek dus dat ik lang niet alle symptomen toeschreef aan het feit dat ik moeder ben geworden – laat staan dat ik wist dat ze met elkaar samenhangen. Toch is dat waarschijnlijk zo. De Nieuw-Zeelandse Arts Dr. Oscar Serralach kwam voor het eerst met de term, en Rick Hanson wijdde er al in 2002 een boek aan, waarin hij sprak van het ‘Depleted Mother Syndrome’.
LEES OOK: 10 bizarre eigenschappen van een oververmoeide moeder (die je eerst niet had).
Postnatale depletie ontstaat wanneer een moeder na haar zwangerschap onvoldoende tijd krijgt om te herstellen, waardoor haar reserves uitgeput raken, terwijl de druk op de moeder juist toeneemt. Door de zwangerschap, bevalling en borstvoeding kunnen er tekorten in je lichaam ontstaan van essentiële vitaminen en mineralen, die bij te weinig herstel onvoldoende worden aangevuld. Het lichaam raakt letterlijk uitgeput en daardoor vaak ook de geest. Volgens een grove schatting van dr. Serralach heeft maar liefst 50% van de moeders last van Depleted Mother Syndrome (DMS). Het is vooral een verschijnsel van deze tijd. De taken van een moeder zijn namelijk zwaarder geworden ten opzichte van bijvoorbeeld onze moeders: we werken vaker en langer: gemiddeld twintig uur per week méér dan onze mannen – onbetaald werk zoals het huishouden meegerekend. Bovendien leven we vergeleken met vroeger verder af van vrienden en familie en staan moeders er dus vaker alleen voor. Vrouwen vinden het moeilijker dan mannen om hun carrière weer op te pakken nadat de kinderen zijn geboren en hebben te maken met een veranderd zelfbeeld door alle lichamelijke veranderingen. Bovendien kost het herstellen van een zwangerschap en borstvoeding veel tijd – tijd die er vaak in de praktijk niet is. Moeders komen te weinig toe aan sporten, of iets voor zichzelf doen, ze eten vaak gehaast of onregelmatig en hierdoor belanden ze in een vicieuze cirkel, waarin ze lichamelijk steeds meer uit balans raken. En óók geestelijk: ze raken sneller geïrriteerd, zijn sneller bang (bijvoorbeeld dat er iets gebeurt met de kinderen), en hebben meer last van schuldgevoel dan voorheen – én dan mannen.
Desirée Dommacassé begon een eigen praktijk als health coach, nadat ze ontdekt had hoezeer haar lichaam te lijden had gehad onder de zwangerschap en bevalling. Het kostte haar een jaar om erachter te komen dat haar geheugenverlies, bloedarmoede en lage energielevel terug te voeren waren tot haar zwangerschap en bevalling. Desirée: ‘Het lijkt wel of er een taboe op rust. Het belang van postnataal herstel kwam niet ter sprake bij de dokter, de kraamvrouw en zelfs vriendinnen begonnen er niet over. Daarom dacht ik lange tijd dat het aan mij lag en deed ik alsof er niets aan de hand was.’ Toen het kwartje eenmaal was gevallen, liet ze zich – na jarenlang gewerkt te hebben als econoom bij de Nederlandse Bank – omscholen tot health coach. Sindsdien helpt ze moeders die last hebben van postnatale depletie hun energie weer terug te krijgen. Desirée: ‘Er is een groot contrast tussen de hoeveelheid zorg die je krijgt vóór en na je bevalling. Er wordt van ons verwacht dat we vanzelf wel weer herstellen. En als dat niet gebeurt, kun je nergens terecht. Dat gat probeer ik op te vullen.’ Het probleem is dat vrouwen die last hebben van postnatale depletie, niet vanzelf uit de vicieuze cirkel komen. Ze gaan bijvoorbeeld meer koffie drinken om de vermoeidheid tegen te gaan, terwijl koffie het lichaam nóg meer uitput. Desirée: ‘Helaas verwerken we cafeïne lang niet zo snel als mannen, waardoor we een hele dag nodig hebben om er op hormonaal niveau van te herstellen. Door de koffie komt er een stresshormoon vrij en dat zorgt ervoor dat je bloedsuikerspiegel stijgt. Daardoor krijg je meer trek in koekjes, chips en chocola en daalt je energielevel nog verder.’ Ook onregelmatig eten, te weinig tijd nemen voor onszelf en te weinig bewegen zorgt ervoor dat we maar niet écht herstellen. Zo kunnen vrouwen soms jaren nadat ze moeder zijn geworden zich nog steeds niet helemaal ‘zichzelf’ voelen.
Het goede nieuws is dat herstel wél mogelijk is. Als je je – net als ik – herkent in bovenstaand verhaal, dan kun je ook gaan starten met een plan van aanpak. Om hulp vragen, is een heel belangrijke, ook al lijkt het misschien gek om na je kraamtijd nog extra hulptroepen in te schakelen. Wat ook kan helpen: minder streng zijn voor jezelf – en voor andere moeders: open zijn over hoe het met je gaat en elkaar steunen helpt beter dan de schijn ophouden of kritiek leveren op andermans aanpak. Postnatale depletie kan oude trauma’s en onzekerheden triggeren; de kunst is om daar ruimte voor te scheppen en jezelf niet te veroordelen. Ook belangrijk is zorgen dat je voldoende goede voedingsstoffen binnenkrijgt: veel (liefst biologisch) fruit en groenten, een proteïnerijk ontbijt, veel goede vetten, zo weinig mogelijk suiker en bewerkt voedsel en veel water. Probeer tijd te vinden om elke dag naar buiten te gaan én te bewegen. Het is ook belangrijk dat je gaat herkennen wanneer je op je tandvlees loopt. Ben je snel geïrriteerd over alles en iedereen, heb je veel kritische gedachten over jezelf en anderen, heb je minder plezier in dingen, kun je je moeilijk concentreren of heb je last van schuldgevoel, schaamte of angsten? Dan is het zeker tijd om aan de bel te trekken! Iets simpels als een ademhalingsoefening, een moment nemen voor een kop thee of een wandeling (mits dat in te passen is in je dag), of het masseren van je voeten kunnen al stressverlichtend werken. Lukt het niet om je kalmte te bewaren en schreeuw je bijvoorbeeld tegen je kinderen, wees dan óók niet te streng voor jezelf. Zeg gewoon heel welgemeend dat het je spijt. Wees open over je gevoelens, zet ze op papier, of praat erover met een goede vriendin – liefst in een afspraak waar geen kinderen bij zijn.
Zelf sprak ik meteen af met een vriendin nadat ik me had ingelezen over postnatale depletie. Ik zei dat ik veel dingen ervan zó herkenbaar vond. En het fijne was: zodra ik erover begon te vertellen, herkende zij zich er ook in. Dat gevoel niet de enige te zijn die in slakkengang herstelt van bevalling en kraamtijd, vond ik een hele geruststelling.
Hier vind je meer informatie over de praktijk van Desirée: Daisy Yellow Paper
LEES OOK: Waarom moeders elkaar zouden moeten steunen
Janneke (45) heeft drie dochters: een tweeling van 8 en een peuter van 2. Over de tweelingzwangerschap en -hectiek van de eerste jaren schreef ze het boek O jee het zijn er twee. Tegenwoordig probeert ze vanuit intuïtie en creativiteit te balanceren tussen haar werk als schrijver en het moederschap van drie meiden. Je kunt haar belevenissen ook volgen op haar Instagram.
