Alle onderzoeken tijdens je zwangerschap op een rijtje gezet

nachtrust

29.04.2020 00:10

Shot of a pregnant woman holding a sonogram picture in front of her belly

Hoera, je bent zwanger! Wat nu? Tijdens je zwangerschap kom je onder controle van een verloskundige of gynaecoloog en zul je te maken krijgen met verschillende echo’s en onderzoeken om je baby in de gaten te houden. Leuk natuurlijk, maar ook best spannend. Wat voor echo’s en onderzoeken er allemaal zijn? Wij zetten alles voor je op een rijtje;

LEES OOK: Foliumzuur, wat is het en wanneer moet je het slikken?

Vroege echo
Deze eerste vroege echo wordt ook wel een vitaliteitsecho genoemd en wordt meestal gemaakt als je tussen de 7 en 8 weken zwanger bent. Op deze echo kun je – als het goed is – een kloppend hartje zien en kun je kijken of er sprake is van 1 of meer vruchtjes (baby’s) in je buik. Deze echo is niet altijd standaard. Waarom niet? Omdat een kloppend hartje bij 7 weken nog geen garantie geeft op het uitblijven van een miskraam en het dus nog niet zoveel zegt. Na 12 weken ben je het meest zeker van je zwangerschap. Sommige verloskundigenpraktijken met een eigen echo-apparaat bieden deze echo standaard aan of je kunt deze echo middels een verwijzing van je verloskundige vergoed krijgen. Bijvoorbeeld als je vorige zwangerschap in een miskraam is geëindigd (en je nu dus extra zenuwachtig bent of het deze keer allemaal wel goed blijft gaan) of je bloedverlies hebt gehad (om te kijken of het vruchtje er nog zit). Voor de nieuwsgierige zwangeren onder ons waarbij er geen medische noodzaak is voor deze vroege echo: je kunt ‘m op eigen verzoek inplannen, maar dan betaal je ‘m wel zelf.
Termijnecho
Na 10 weken zwangerschap krijgen alle zwangere vrouwen een termijnecho. Bij veel vrouwen is dit de eerste echo. Deze echo is standaard en wordt vergoed. Bij deze termijnecho wordt gekeken of de innesteling op de goede plaats zit (in de baarmoeder i.p.v erbuiten, want dan heb je te maken met een buitenbaarmoederlijke zwangerschap), of het hartje klopt en hoeveel hartjes er kloppen. De echoscopiste zal de foetus opmeten om de precieze zwangerschapsduur vast te stellen. Misschien had je zelf al een uitgerekende datum berekend op basis van de eerste dag van je laatste menstruatie, nu zul je dus horen of die klopt. Vaak wordt deze echo inwendig (dus in de vagina) gemaakt, omdat je dan een beter beeld hebt. Het kindje is in de meeste gevallen nog net te klein om vanaf de buik te bekijken. Als er bijzonderheden op deze echo te zien zijn zal de echoscopiste dit met jullie en met je verloskundige bespreken en zul je eventueel doorverwezen worden voor verder specialistisch onderzoek in het ziekenhuis.
Bloedonderzoek
Na de termijnecho, of bij de eerste afspraak, krijg je van je verloskundige of gynaecoloog een laboratoriumformulier mee om je bloed te laten prikken. Er zal worden gekeken naar je ijzergehalte, bloedgroep, of je rhesus C en D bent, of er andere antistoffen aanwezig zijn tegen rode bloedcellen, of je syfilis (lues), hepatitis B of HIV hebt, en op indicatie kan er geprikt worden op andere infectieziekten en op je glucosewaarde. Bij voorkeur laat je je bloed vroeg in de zwangerschap prikken, in ieder geval voor de 13e week van je zwangerschap. Mocht er uit de uitslag iets komen wat jou of je baby in gevaar kan brengen, kun je dit in de meeste gevallen nog behandelen en ben je in ieder geval op tijd.
Combinatietest
Tussen de 9e en 14e week van je zwangerschap kun je ervoor kiezen om de combinatietest te doen. Deze test bestaat uit een bloedonderzoek van de moeder en een echo-onderzoek. Tijdens dit echo-onderzoek wordt de dikte van de nekplooi van de baby gemeten. Deze twee uitkomsten samen, plus de leeftijd van de moeder, bepalen hoe groot de kans is dat je kindje het down-, edwards- of patausyndroom heeft. Die laatste twee zijn zeer ernstige aandoeningen. De meeste kinderen overlijden voor of rond de geboorte. Omdat de combinatietest geen zekerheid geeft, moet je je van te voren goed afvragen of je deze wel wilt laten uitvoeren en zo ja, wat je met de uitslag gaat doen. Je verloskundige zal je er tijdens de eerste afspraak ook meer over vertellen. Kom je er niet uit? Op de speciale website van het RIVM, onderzoekvanmijnongeborenkind.nl, lees je meer over deze aaandoeningen, de testen en vind je een keuzehulp. Als uit de combinatietest blijkt dat jij een verhoogde kans hebt op een kindje met een van de syndromen dan kun je ervoor kiezen om verder onderzoek te doen (namelijk de NIPT – zie punt 5 voor uitleg, een vruchtwaterpunctie – hierbij wordt een beetje vruchtwater uit de baarmoeder gehaald voor verder onderzoek, of een vlokkentest – hierbij wordt weefsel uit de placenta gehaald voor verder onderzoek. Deze laatste twee zijn niet geheel zonder riscio voor de baby, er bestaat namelijk een hele kleine kans op een miskraam).
De combinatietest is niet verplicht en de kosten hiervoor, €170,13, betaal je in de meeste gevallen ook zelf.
NIPT
NIPT is de afkorting van Niet Invasieve Prenatale Test en wordt uitgevoerd vanaf de 11e week van de zwangerschap door middel van een DNA-onderzoek in het bloed van de zwangere. Er wordt gekeken of er aanwijzingen zijn of je kind een van de 3 syndromen heeft. Deze test is betrouwbaarder dan de combinatietest en de kosten hiervoor, €175,-, betaal je altijd zelf. Je kunt alleen kiezen voor de NIPT als je meedoet aan de wetenschappelijke studie Trident. Voor meer informatie kun je op de site meerovernipt.nl terecht.
20-weken echo
De 20-weken echo wordt ook wel Structureel Echoscopisch Onderzoek (SEO) genoemd. Deze echo is ook optioneel, maar wordt wel altijd vergoed. De meeste vrouwen kiezen er dan ook voor om deze echo te laten uitvoeren. De naam zegt het al, deze echo wordt uitgevoerd wanneer je rond de 20 weken zwanger bent. Gekeken wordt naar de belangrijkste organen en de botstructuren: de hersenen, het hartje, de maag, nieren, blaas, wervelkolom, het aangezicht, de armen en de benen. Ook de ligging van de placenta wordt gecontroleerd, de hoeveelheid vruchtwater wordt beoordeeld en het kindje wordt opgemeten. De 20-weken echo is een redelijk betrouwbare methode om ernstig aangeboren afwijkingen op te sporen, toch geeft een goede echo helaas geen garantie op een gezond kind. In de meeste gevallen is er niks aan de hand, vertrouw daar maar op.
Als je wilt kun je nu ook zien wat het geslacht van het kindje is. Soms kan de echoscopiste niet alles goed zien, omdat je baby net verkeerd ligt. Dan moet je nog een keer terugkomen. Je krijgt de uitslag van de echo direct te horen, deze wordt ook gedeeld met je verloskundige of gynaecoloog. Mochten er afwijkingen te zien zijn, dan krijg je een verwijzing voor nader specialistisch onderzoek in het ziekenhuis.
De GUO
Als er bij de 20-weken echo iets afwijkends te zien is, of als je een medische indicatie hebt (er komen bepaalde afwijkingen voor in je familie) dan krijg je een geavanceerd (uitgebreider dus) echoscopisch onderzoek in het ziekenhuis, de GUO. Uiteraard hoef je dit (vervolg)onderzoek niet te doen, de keuze is aan jou.
Overige echo’s
Dan heb je natuurlijk nog de pretecho’s (in 2-, 3- of 4D!!) en een geslachtsbepalingsecho (rond de 14 weken) die je allebei zelf betaalt, een groeiecho om de grootte van je baby te bepalen (op indicatie) en een liggingsecho (als de verloskundige niet goed kan beoordelen of je baby de goeie kant op ligt – met z’n hoofdje naar beneden dus).
CTG-onderzoek
Dit is een hartfilmpje van je baby. Als je je baby minder voelt bewegen, als je meer dan 10 dagen overtijd bent, als de verloskundige de hartslag niet goed kan horen, als je langere tijd gebroken vliezen of ontsluiting hebt of wanneer je een hoge bloeddruk hebt krijg je twee banden om je buik waarmee de hartslag en de zuurstofvoorziening van de baby gemeten kan worden. Tijdens de bevalling (je moet dus al ontsluiting hebben en je vliezen zijn gebroken) kan ook nog wel eens een CTG-onderzoek gedaan worden. Dan wordt er een elektrode op het hoofdje van de baby geplakt waarmee de hartslag van je baby en de weeënactiviteit gemeten kan worden.